Chuyến thăm chiến lược tới Cộng hòa Xéc-bi-a của Tổng thống Nga Đ. Mét-vê-đép

TCCSĐT - Ngày 20-10-2009, Tổng thống Nga Đ. Mét-vê-đép tới Bê-ô-grát thực hiện chuyến thăm đầu tiên của người đứng đầu Nhà nước Nga trong lịch sử quan hệ với Cộng hoà Xéc-bi-a và dự Lễ kỷ niệm 65 năm thủ đô quốc gia này được giải phóng khỏi ách chiếm đóng của phát-xít Đức.

Trên thực tế, chuyến thăm này có thể được coi là diễn đàn ở cấp cao nhất về quan hệ giữa hai nước bàn về những vấn đề then chốt trong đối tác song phương liên quan tới cả châu Âu, như xây dựng tuyến đường ống dẫn dầu mỏ và khí đốt mang tên “Dòng chảy Phương Nam”, các đề án năng lượng điện và điện nguyên tử, và Nga cung cấp cho Cộng hoà Xéc-bi-a khoản vay tín dụng nhiều tỉ USD, v.v. Thông thường, bàn về những vấn đề kinh tế tương tự thuộc về chức năng của Thủ tướng Nga V. Pu-tin, nhưng Tổng thống Đ. Mét-vê-đép được coi là “trường hợp đặc biệt”. Khi còn là Phó Thủ tướng Nga, ông Đ. Mét-vê-đép với tư cách là Chủ tịch Hội đồng quản trị Tập đoàn Gazprom đã tới Cộng hoà Xéc-bi-a để ký kết thoả thuận về việc Cộng hoà Xéc-bi-a tham gia dự án “Dòng chảy Phương Nam”.

Tổng thống Đ.Mét-vê-đép và Tổng thống Cộng hoà Xéc-bi-a Ta-dích đã ký kết thoả thuận, theo đó Gazprom mua 51 % cổ phiếu của hãng Công nghiệp khí đốt Xéc-bi-a (NIS), đồng thời Nga xây dựng một kho chứa nhiên liệu lớn ở Cộng hoà Xéc-bi-a và khởi đầu xây dựng dự án “Dòng chảy Phương Nam”. Ngoài những vấn đề kinh tế, hai bên còn bàn về nhiều vấn đề liên quan tới an ninh chung ở châu Âu.

Tại Nghĩa trang các chiến sĩ giải phóng Bê-ô-grát được khánh thành ngày 20-10-1954, nơi mai táng 1.395 chiến sĩ Quân giải phóng Nam Tư và 808 chiến sĩ Hồng quân Liên Xô trong Cuộc chiến tranh giữ nước vị đại, Tổng thống Đ. Mét-vê-đép và Tổng thống Cộng hoà Xéc-bi-a Ta-dích đã tới đặt vòng hoa tưởng niệm. Tại đây, vào các ngày 9-5 và 20-10 hằng năm, đại diện Đại sứ quán Nga, Bê-la-rút, U-crai-na, Nhà nước và Quân đội Cộng hoà Xéc-bi-a thường tới đặt vòng hoa tưởng niệm. Theo Tổng thống Cộng hoà Xéc-bi-a Ta-dích, việc đoàn đại biểu Nga do Tổng thống Đ. Mét-vê-đép dẫn đầu tới viếng Nghĩa trang các chiến sĩ giải phóng Bê-ô-grát vào dịp lễ kỷ niệm 65 năm Thủ đô Cộng hoà Xéc-bi-a được giải phóng khỏi ách chiếm đóng của phát-xít Đức, đã đặt dấu mốc quan trọng trong quan hệ hữu nghị giữa hai nước. Tổng thống Ta-dích còn cho biết, năm 2010, Cộng hoà Xéc-bi-a sẽ tổ chức kỷ niệm Ngày Chiến thắng chủ nghĩa phát-xít Đức và coi đó là ngày lễ trọng đại của nhân dân hai nước.

Trong các cuộc hội đàm kín cũng như mở rộng, Tổng thống Đ. Mét-vê-đép và Tổng thống Ta-dích còn đề cập tới nhiều vấn đề quốc tế trong bối cảnh Tổng thống Đ. Mét-vê-đép đưa ra sáng kiến thảo luận và ký kết Hiệp ước an ninh toàn diện cho toàn châu Âu, tình hình khu vực Ban Căng liên quan tới vấn đề Cô-xô-vô. Phát biểu tại cuộc họp báo được tổ chức sau các cuộc hội đàm ở cấp cao nhất, Tổng thống Đ. Mét-vê-đép tuyên bố: “Tôi cho rằng, hiện nay chúng ta đang đi đúng hướng và những đề án lớn mà hai nước tham gia đang phản ánh sự gắn bó mang tính lịch sử cũng như tinh thần hữu nghị và tin cậy giữa hai dân tộc Nga và Xéc-bi-a. Sự phát triển của hai nước cũng như an ninh năng lượng của toàn châu Âu phụ thuộc vào kết quả thực hiện các dự án đó”. Tổng thống Đ. Mét-vê-đép cũng khẳng định, Nga và Cộng hoà Xéc-bi-a có nhiều quan điểm chung về việc giải quyết các vấn đề quốc tế. Đặc biệt, trong về vấn đề Cô-xô-vô, Nga hoàn toàn ủng hộ quan điểm của Cộng hoà Xéc-bi-a cho rằng, Cô-xô-vô là một phần lãnh thổ thiêng liêng của Xéc-bi-a. Theo Tổng thống Đ. Mét-vê-đép, Cô-xô-vô và Nam Ô-xê-ti-a - Áp-kha-di-a là hai câu chuyện hoàn toàn khác nhau.

Nhân chuyến thăm chính thức Cộng hoà Xéc-bi-a, Tổng thống Đ. Mét-vê-đép một lần nữa tuyên bố kịch liệt phản đối mọi hành động và âm mưu xuyên tạc lịch sử về Chiến tranh thế giới thứ hai - đánh đồng chủ nghĩa phát-xít Đức với chủ nghĩa Xta-lin. Ông còn nhấn mạnh, một số dân tộc ở châu Âu trong thời gian Chiến tranh thế giới thứ hai đã không hành động gì để chống lại đế chế thứ ba, để cho chúng tha hồ tác oai tác quái, thậm chí nhiều người đã đứng về phía chủ nghĩa phát-xít. Chính những kẻ đó hiện nay còn đang lớn tiếng biện minh cho tội ác diệt chủng của phát-xít Đức và cáo buộc Liên Xô “xâm lược”.

Tổng thống Đ. Mét-vê-đép cho rằng, chính lúc này, khi Nga và Mỹ đang cải thiện quan hệ, thì các nước “châu Âu cũ” cần nỗ lực phối hợp với Nga để xây dựng cơ chế an ninh chung ở châu lục này. Việc bắt tay vào đàm phán và ký kết Hiệp ước an ninh chung cho châu Âu sẽ là bước mở đầu quá trình xây dựng không gian an ninh chung trong khu vực châu Âu - Đại Tây Dương có lợi cho tất cả các quốc gia. Theo ông, cuộc chiến tranh Cô-xô-vô năm 1998-1999 và cuộc chiến tranh năm ngày ở Nam Cáp-ca đã chứng tỏ hệ thống an ninh ở châu Âu hiện nay đang đứng trước tương lai không mấy sáng sủa. Hành động của Nga trong cuộc chiến tranh năm ngày ở Nam Cáp-ca là hành động tự vệ, chống xâm lược theo quy định của Hiến chương Liên hợp quốc. Trước đây cũng như trong tương lai, Nga sẽ kiên quyết ủng hộ các nỗ lực và quyết tâm của Cộng hoà Xéc-bi-a trong việc bảo vệ các lợi ích quốc gia. Nga đang có quan hệ đối tác chiến lược với EU và đó là một trong những nền tảng then chốt cho một châu Âu thống nhất, và vì thế Nga ủng hộ các quốc gia ở Đông Nam Âu gia nhập EU với điều kiện không làm tổn hại tới quan hệ hợp tác Nga - EU.

Có thể thấy, chuyến thăm Cộng hoà Xéc-bi-a của Tổng thống Nga Đ. Mét-vê-đép đã mở ra một trang mới trong quan hệ giữa Nga với quốc gia có vị trí và vai trò rất quan trọng ở khu vực Ban Căng - một trong những vùng cạnh tranh địa - chính trị và địa - kinh tế trong thế kỷ XXI./.