Ngày 14-9-2009, Tổng thống Vê-nê-xu-ê-la Hu-gô Cha-vét tuyên bố, Nga đã mở một hạn mức tín dụng trị giá 2,2 tỉ USD cho Vê-nê-xu-ê-la mua vũ khí hiện đại của Nga, gồm 92 xe tăng T-72, pháo “Ca-chiu-sa” Smerch có tầm bắn 300 km và một số loại vũ khí khác. Từ năm 2005 đến năm 2007, Nga và Vê-nê-xu-ê-la đã ký 12 hợp đồng cung cấp vũ khí trị giá hơn 4,4 tỉ USD, gồm các máy bay chiến đấu, máy bay lên thẳng vũ trang và loại súng máy huyền thoại AK-47.

2. Các thị trường tiền tệ có dấu hiệu phục hồi

Ngày 14-9-2009, Ngân hàng Thanh toán quốc tế (BIS), tổ chức ngân hàng trung ương lớn nhất thế giới, nhận định, các thị trường tài chính có dấu hiệu ổn định; các thị trường tiền tệ liên ngân hàng đã trở lại mức đầu năm 2008. Trên các thị trường tiền tệ liên ngân hàng, một số lãi suất cho vay chủ chốt giảm xuống mức thấp chưa từng có kể từ đầu năm 2008; các thị trường chứng khoán phục hồi mạnh. Tuy nhiên, BIS cảnh báo, các thị trường này vẫn dễ biến động, do các nhà đầu tư chưa tin tưởng vào tốc độ phục hồi kinh tế.

3. Tranh chấp thương mại giữa Trung Quốc và Mỹ

Ngày 14-9-2009, trên cơ sở luật pháp Trung Quốc và quy định của Tổ chức Thương mại thế giới (WTO), Bộ Thương mại Trung Quốc thông báo tiến hành điều tra việc chống phá giá đối với một số sản phẩm phụ tùng ô-tô và thịt gà nhập khẩu từ Mỹ. Ðây được coi là hành động trả đũa việc Mỹ áp mức thuế 35% đối với mặt hàng lốp ô-tô nhập từ Trung Quốc. Tranh chấp thương mại giữa Trung Quốc và Mỹ bắt đầu từ ngày 11-9-2009, khi Mỹ tuyên bố tình trạng nhập ồ ạt lốp ô-tô từ Trung Quốc vào Mỹ làm 5.000 lao động của Mỹ mất việc làm, và áp mức thuế 35% trong năm đầu, 30% năm thứ hai và 25% năm thứ ba đối với lốp xe hơi nhập từ Trung Quốc. Theo các mức thuế này, Trung Quốc có thể mất 100.000 việc làm và ngành sản xuất lốp xe ô-tô nước này sẽ thiệt hại khoảng tỉ USD.

4. Khai mạc kỳ họp Ðại hội đồng Liên hợp quốc khóa 64

Ngày 15-9-2009, tại trụ sở Liên hợp quốc (LHQ) ở Niu Oóc (Mỹ), Ðại hội đồng (ÐHÐ) LHQ khóa 64 đã khai mạc kỳ họp năm 2009 dưới sự chủ trì của Chủ tịch A-li Tre-ki, người Li-bi. Phát biểu ý kiến khai mạc kỳ họp, ông A.Tre-ki kêu gọi cải tổ LHQ để giành lại quyền pháp lý, nhằm làm cho tiếng nói của ÐHÐ LHQ được tôn trọng và các nghị quyết của ÐHÐ phải được thực hiện. Việc cải tổ Hội đồng Bảo an LHQ và tiếp sức sống mới cho ÐHÐ LHQ có tầm quan trọng quyết định để LHQ thực hiện được đầy đủ vai trò của mình. Các nước cần đối thoại và hiểu biết lẫn nhau để giải quyết các vấn đề, không thực hiện cấm vận, phong tỏa vì biện pháp này không có hiệu quả, chỉ kích động hận thù và chống đối. Thế giới cần có những nỗ lực vượt bậc để đạt được các mục tiêu phát triển Thiên niên kỷ và tiến tới một thế giới phi hạt nhân, loại trừ vũ khí này và các loại vũ khí giết người hàng loạt khác.

5. I-ran vẫn kiên trì mục tiêu phát triển công nghệ hạt nhân hoà bình

Ngày 16-9-2009, trợ tá cấp cao của Tổng thống I-ran cho biết, I-ran sẽ không nhún nhường trước bất kỳ sự đe dọa nào từ cuộc đối thoại theo công thức P5+1 (I-ran và 5 nước Mỹ, Anh, Pháp, Trung Quốc, Nga và Đức). Trợ tá cấp cao của Tổng thống I-ran cũng tuyên bố, việc chấp nhận I-ran như một cường quốc hạt nhân sẽ là bước đầu để bình thường hoá mối quan hệ giữa I-ran với Mỹ và phương Tây. Trước đó, ngày 15-9-2009, Ngoại trưởng Mỹ Hi-la-ri Clin-tơn tuyên bố I-ran phải trả lời những quan ngại về chương trình hạt nhân của nước này trong cuộc đối thoại tới đây trong nhóm P5+1.

6. Công bố kết quả sơ bộ cuộc bầu cử tổng thống ở Áp-ga-ni-xtan

Ngày 16-9-2009, Ủy ban bầu cử độc lập (IEC) của Áp-ga-ni-xtan công bố kết quả sơ bộ cuộc bầu cử tổng thống của nước này. Ðương kim Tổng thống H.Ka-dai giành được 54,6% số phiếu ủng hộ, vượt xa đối thủ chính của ông là cựu Bộ trưởng Ngoại giao A. Áp-đu-la, chỉ được 27,8%. Tỷ lệ cử tri tham gia bỏ phiếu là 38,7%. Nếu kết quả trên được khẳng định, ông H.Ka-dai sẽ tái đắc cử nhiệm kỳ 5 năm lần thứ hai vì đã giành số phiếu quá bán ngay trong vòng bỏ phiếu đầu tiên. Tuy nhiên, cựu Bộ trưởng Ngoại giao Áp-đu-la không công nhận kết quả sơ bộ trên. Trước đó, các quan sát viên của Liên minh châu Âu (EU) cho biết, gần 1,5 triệu phiếu bầu có thể "bị gian lận", trong đó có hơn 1,1 triệu phiếu ủng hộ ông H.Ka-dai, nên việc điều tra có thể phải kéo dài từ 2 đến 3 tuần.

7. Nhật Bản chính thức bổ nhiệm thủ tướng mới

Ngày 16-9-2009, Chủ tịch Đảng Dân chủ Nhật Bản (DPJ) Y-u-ki-ô Ha-tô-y-a-ma chính thức được bầu làm thủ tướng mới của Nhật Bản với đa số phiếu bầu tại cả Hạ viện và Thượng viện. Người dân Nhật Bản đang mong chờ những thay đổi từ chính phủ mới của ông Y-u-ki-ô Ha-tô-y-a-ma, đặc biệt là trong các vấn đề trợ cấp quốc gia, việc làm và chăm sóc trẻ em. Theo kết quả thăm dò dư luận mới nhất của hãng tin Ky-ô-đô, tỷ lệ ủng hộ nội các của Thủ tướng Nhật Bản Y-u-ki-ô Ha-tô-y-a-ma tại thời điểm nhậm chức lên tới 72%, cao hơn 23,4% so với tỷ lệ ủng hộ nội các của cựu Thủ tướng Ta-rô A-xô.

8. Tổng thống Mỹ Ba-rắc Ô-ba-ma tuyên bố từ bỏ kế hoạch thiết lập lá chắn tên lửa ở Ðông Âu

Ngày 17-9-2009, Tổng thống Mỹ Ba-rắc Ô-ba-ma tuyên bố sẽ từ bỏ chương trình lá chắn tên lửa (NMD) gây tranh cãi ở Ðông Âu, thay bằng một hệ thống cơ động hơn nhằm đối phó "mối đe dọa" tên lửa từ I-ran. Dư luận thế giới hoan nghênh quyết định nói trên của Tổng thống B.Ô-ba-ma. Tổng thống Nga Đ.Mét-vê-đép đánh giá cao quyết định này và coi đây là một hành động có trách nhiệm. Thủ tướng Anh G.Brao, Thủ tướng Ðức A.Méc-ken, Tổng thống Pháp N.Xác-cô-di và Tổng Thư ký Tổ chức Hiệp ước Bắc Ðại Tây Dương (NATO) A.P.Ra-xmu-xen đều hoan nghênh quyết định của Tổng thống B.Ô-ba-ma và cho rằng, đây là một bước đi quan trọng, giúp cả Mỹ, EU và NATO cải thiện quan hệ với Nga.

9. In-đô-nê-xi-a tiêu diệt trùm khủng bố khét tiếng

Ngày 17-9-2009, lực lượng cảnh sát đặc nhiệm của In-đô-nê-xi-a đã tấn công vào sào huyệt của các tay súng ở miền Trung Gia-va và tiêu diệt trùm khủng bố khét tiếng Nô-đin Mu-ha-mét Tô (Noordin Muhammed Top), kẻ bị truy nã gắt gao nhất ở Đông Nam Á và có mối liên hệ với mạng lưới khủng bố An-kê-đa. Tổng thống In-đô-nê-xi-a Bam-bang Y-út-hô-y-ô-nô gọi cuộc truy quét này là một thắng lợi quan trọng. Tuy nhiên, ông cho rằng, mối đe dọa từ các tay súng vẫn chưa chấm dứt; đồng thời nhấn mạnh, cần phải tiếp tục cảnh giác và làm công tác chuẩn bị để ngăn ngừa và bắt giữ những kẻ đầu sỏ.

10. Nga ngừng triển khai tên lửa gần Ba Lan và lên án I-ran

Ngày 18-9-2009, Thứ trưởng Bộ Quốc phòng Nga Vla-đi-mia Pô-pốp-kin tuyên bố, Nga quyết định ngừng kế hoạch triển khai tên lửa đường đạn siêu hiện đại I-xca-đơ ở vùng giáp giới với Ba Lan, vì không còn cần thiết sau khi Tổng thống Mỹ Ba-rắc Ô-ba-ma tuyên bố hủy bỏ chương trình lá chắn tên lửa ở Đông Âu. Đồng thời, Mát-xcơ-va còn cùng phương Tây lên án I-ran sau khi Tổng thống I-ran Ma-hơ-mút A-ma-đi-nê-dát vừa mới nhắc lại phát biểu trước đây của mình rằng, những thông tin về sự diệt chủng người Do thái trong Chiến tranh thế giới thứ hai là giả dối. Phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Nga nhấn mạnh, tuyên bố của I-ran là không thể chấp nhận được và là sự xúc phạm đến những nạn nhân của Chiến tranh thế giới lần thứ hai./.

*** Những sự kiện quốc tế đáng chú ý trong tuần (từ ngày 7 đến ngày 13-9-2009)