Những sự kiện quốc tế đáng chú ý trong tuần (từ ngày 27-12-2010 đến ngày 2-1-2011)

TCCSĐT - Ngày 1-1-2010, Quỹ Tiền tệ quốc tế (IMF) đã công bố giá trị mới của bốn đồng tiền, gồm đồng USD, đồng ơ-rô, đồng bảng Anh và đồng yên Nhật Bản trên cơ sở Quyền rút vốn đặc biệt (SDR) - đơn vị tính toán tiền tệ và cũng là đồng tiền của IMF. Trong đó, đồng USD: 41,9% (giảm so với mức 44% của đợt xem xét năm 2005), đồng ơ-rô: 37,4% (tăng so với mức 34% của năm 2005), đồng bảng: 11,3% (tăng so với 11% của năm 2005) và đồng yên: 9,4% (giảm so với 11% của năm 2005).

1. WB hỗ trợ châu Phi thúc đẩy tăng trưởng kinh tế

Ngày 27-12-2010, Ngân hàng Thế giới (WB) đã thông báo chính sách hỗ trợ kinh tế châu Phi trong giai đoạn 2011-2015, trong đó cam kết tiếp tục trợ giúp châu lục này duy trì nhịp độ tăng trưởng kinh tế cao hiện nay. WB đặt mục tiêu trong giai đoạn 2011-2015 hỗ trợ thúc đẩy cạnh tranh lành mạnh tại châu lục này, tạo thêm công ăn việc làm mới, tăng cường năng lực quản lý, chi tiêu ngân sách... trong đó vấn đề việc làm là ưu tiên hàng đầu. Tuy nhiên, chính sách hỗ trợ của WB sẽ được tiến hành đối với từng quốc gia ở châu Phi và trong những giai đoạn cụ thể theo định hướng trên.

2. Cam-pu-chia thông qua Hiệp định khung ASEAN-Ấn Độ

Ngày 28-12-2010, tại thủ đô Phnôm Pênh của Cam-pu-chia, Quốc hội nước này đã thông qua dự luật về hiệp định khung hợp tác kinh tế toàn diện giữa Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á (ASEAN) và Ấn Độ. Theo ông Kông Vi-bon (Kong Vibol), Thứ trưởng Bộ Kinh tế và Tài chính Cam-pu-chia, hiệp định khung nêu trên nhằm mục đích đẩy mạnh sự hợp tác về kinh tế, đầu tư và thương mại ASEAN-Ấn Độ. Những yếu tố cơ bản của hiệp định trên bao gồm Khu vực tự do thương mại (FTA) về hàng hóa, dịch vụ, đầu tư và các khu vực hợp tác kinh tế khác. Cùng ngày, Quốc hội Cam-pu-chia cũng đã thông qua các thỏa thuận về hàng hóa và cơ chế giải quyết tranh chấp theo khuôn khổ hiệp định khung về hợp tác kinh tế toàn diện ASEAN-Ấn Độ. Hiệp định khung về hợp tác kinh tế toàn diện ASEAN-Ấn Độ đã được Thủ tướng Ấn Độ Man-nô-han Xinh (Manmohan Singh) và những người đứng đầu chính phủ của các nước thành viên ASEAN ký kết vào ngày 8-10-2003 tại Hội nghị cấp cao ASEAN-Ấn Độ diễn ra ở đảo Ba-li của In-đô-nê-xi-a.

3. Trung Quốc công bố Sách Trắng chống tham nhũng

Ngày 29-12-2010, Văn phòng báo chí Quốc vụ viện Trung Quốc đã công bố Sách Trắng về “Chống tham nhũng và xây dựng chính phủ trong sạch”, trong đó khẳng định sẽ đẩy mạnh công tác chống tham nhũng và xây dựng chính phủ trong sạch thông qua áp dụng quy chế và quy phạm pháp luật. Sách Trắng nhấn mạnh Đảng Cộng sản Trung Quốc và Chính phủ Trung Quốc nhận thức được phòng chống tham nhũng là nhiệm vụ "khó khăn, phức tạp và lâu dài", đồng thời khẳng định sẽ cương quyết "trừng phạt và ngăn chặn hiệu quả nạn tham nhũng bằng các nghị quyết và biện pháp mạnh mẽ". Theo Sách Trắng năm nay, Trung Quốc đã xây dựng một loạt quy định pháp luật về chống tham nhũng và xây dựng chính phủ trong sạch, lấy Điều lệ Đảng Cộng sản làm chỗ dựa, đưa ra nhiều quy định mang tính quy chế trong nội bộ đảng, từng bước hình thành một hệ thống quy chế chống tham nhũng, có nội dung khoa học, trình tự chặt chẽ, đồng bộ, hoàn chỉnh. Sách Trắng của Trung Quốc cho biết, trong các biện pháp xử lý tham nhũng của Trung Quốc, có biện pháp xử phạt theo luật hình sự, có biện pháp xử lý theo kỷ luật đảng và kỷ luật hành chính.

4. Nạn sa mạc hóa đe dọa hơn 100 nước

Ngày 30-12-2010, các nhà nghiên cứu môi trường, các chuyên gia chính sách của Liên hợp quốc và quốc tế đã cảnh báo tình trạng sa mạc hóa đang đe dọa gần 1 tỉ người ở hơn 100 nước trên thế giới. Tuyên bố thập kỷ 2010-2020 là Thập kỷ Liên hợp quốc về sa mạc và chống tình trạng sa mạc hóa (UNDDD), Đại hội đồng Liên hợp quốc khóa 65 khuyến khích các nước thực hiện các chương trình hành động quốc gia và quốc tế bảo vệ các vùng đất khô khỏi bị sa mạc hóa, bảo vệ sự sống an toàn của loài người. Liên hợp quốc nhấn mạnh chính hoạt động của con người đã đẩy nhanh quá trình sa mạc hóa, gây phát sinh những vấn đề khốc liệt khác như mất đa dạng sinh học, mất an ninh lương thực, cạn kiệt các nguồn năng lượng, nạn đói... Hoạt động tàn phá Trái Đất của con người trong 50 năm qua còn lớn hơn sự tàn phá tự nhiên trong lịch sử nhân loại. Hiện các vùng đất khô hạn là địa bàn sinh sống của 1/3 dân cư thế giới; 1/3 loại cây nông nghiệp và hơn 50% số vật nuôi trên toàn cầu. Những người nghèo ở Trung Quốc, ở khu vực Tiểu sa mạc Xa-ha-ra châu Phi và Trung Á đang phải chịu hậu quả lớn nhất của tình trạng sa mạc hóa với nguy cơ 50 triệu người ở các khu vực này mất nơi sinh sống truyền thống vào năm 2020. Châu Phi có thể chỉ nuôi được 25% dân số vào năm 2025 nếu tốc độ sa mạc hóa ở Lục địa Đen tiếp tục như hiện nay.

5. Tiền Mông Cổ tăng mạnh nhất thế giới năm 2010

Ngày 31-12-2010, Công ty chứng khoán Khối liên hiệp Anh (CommSec) cho biết đồng đô la Ô-xtrây-li-a (AUD) và đồng Tu-grích (tugrik) của Mông Cổ là hai đồng tiền tăng giá mạnh nhất thế giới trong năm 2010. Trong khi đó, đồng ơ-rô và đồng bảng Anh là các đơn vị tiền tệ giảm nhiều nhất thế giới do Liên minh châu Âu (EU) vẫn phải vật lộn với các vấn đề nợ tại các nước thành viên nội khối. Vào cuối năm 2009, 1 AUD chỉ đổi được khoảng 90 xen (cent) Mỹ, nhưng vào thời điểm hiện nay 1 AUD đã tương đương 1,02 USD, tăng giá khoảng 13%. Tuy nhiên, đồng tu-grích mới là đồng tiền tăng mạnh nhất ở mức khoảng 15%. Giống như Ô-xtrây-li-a, Mông Cổ là quốc gia giàu tài nguyên khoáng sản và có quan hệ thương mại gần gũi với Trung Quốc. Các chuyên gia kinh tế nhận định giá nguyên liệu thô phục hồi mạnh mẽ và việc duy trì lãi suất tương đối cao ở cả hai nước đã thúc đẩy đồng nội tệ của các nước này tăng giá trị.

6. Thế giới tưng bừng chào đón Năm mới

Ngày 1-1-2011, tiếp nối các hoạt động chào đón Năm mới 2011 ở châu Đại Dương và châu Á, người dân các nước châu Âu, châu Mỹ vẫn đang tham gia vào các bữa tiệc Năm mới tưởng chừng bất tận. Khoảng 250.000 người đã có mặt bên hai bờ sông Thêm (Thames) ở thủ đô Luân Đôn (Anh) để ngắm nhìn các màn pháo hoa rực rỡ trên bầu trời khu du lịch nổi tiếng thế giới này. Hàng nghìn người khác tập trung quanh tháp để lắng nghe tiếng chuông Đồng hồ Bích Ben (Big Ben) điểm từng tiếng, đánh dấu thời điểm chuyển giao giữa năm 2010 - 2011. Tại Pháp, khoảng 235.000 người tràn ra "Đại lộ ánh sáng" Cham-Eli-xi (Champs-Elysees) và 35.000 người khác tụ tập dưới chân tháp Ép-phen (Eiffel) để chào đón Năm mới. Khi dòng chữ "Chào năm 2011" bừng sáng trên quảng trường Pu-e-ta den Xon (Pueta del Sol) ở thủ đô Ma-đrích (Madrid, Tây Ban Nha), hàng nghìn người đã có mặt tại đây để nhấm nháp hết 12 quả nho theo nhịp chuông đồng hồ điểm đến thời khắc giao thừa. Bất chấp giá rét tê người, gần 700.000 người vẫn đổ ra các đường phố ở I-ta-li-a để chào Năm mới, thậm chí nhiều người còn thuê máy bay riêng để đón Năm mới trên bầu trời. Pháo hoa nổ rền trên Quảng trường Đỏ ở Mát-xcơ-va (Nga), khi Tổng thống nước này D.Mét-vê-đép đọc Thông điệp Năm mới, cam kết xây dựng một nước Nga "hùng mạnh, mở cửa và thân thiện". Sông Ri-ô đờ Gia-nê-rô, Bra-xin là nơi đầu tiên ở châu Mỹ thưởng thức hương vị Năm mới 2011 ngập tràn trong âm nhạc và pháo hoa. Tại Mỹ, hàng triệu người người cùng hò reo và đếm ngược kể từ thời điểm Thị trưởng Niu Oóc ấn nút hạ quả cầu khổng lồ tại Quảng trường Thời Đại. Mặc dù là quốc gia theo đạo Hồi, người dân thành phố Du-bai (Dubai) của Tiểu vương quốc các nước Ả rập (UAE) cũng phô diễn những hình ảnh chào Năm mới lộng lẫy chưa từng có tại tòa nhà.

7. E-xtôn-ni-a gia nhập khu vực đồng ơ-rô

Ngày 1-1-2011, E-xtôn-ni-a (Estonia) chính thức gia nhập khu vực sử dụng đồng tiền chung châu Âu.

Ngày 1-1-2011, người dân nước E-xtôn-ni-a (Estonia) chính thức được sử dụng đồng tiền chung châu Âu. Bất chấp năm qua các nước khu vực đồng ơ-rô liêu xiêu vì nợ và một số thành viên khối đồng ơ-rô có nguy cơ phá sản, E-xtôn-ni-a, một nước Cộng hòa thuộc Liên Xô trước đây, vẫn quyết định gia nhập khu vực đồng ơ-rô và được chấp nhận là thành viên thứ 17 của nhóm nước sử dụng đồng tiền chung này. Việc gia nhập khối đồng tiền chung châu Âu sẽ giúp quốc gia 1,3 triệu dân thu hút thêm nhiều nhà đầu tư nước ngoài. Chủ tịch Ủy ban châu Âu Ma-nu-en Ba-rô-xô (Manuel Baroso) nói: “Tôi ủng hộ việc E-xtôn-ni-a gia nhập khu vực đồng ơ-rô. Chắc chắn đây sẽ là một tin tốt cho người dân và lĩnh vực kinh doanh ở E-xtôn-ni-a, cũng như triển vọng tăng trưởng của đất nước”. E-xtôn-ni-a gia nhập Liên minh châu Âu (EU) và Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO) từ năm 2004. Nước này được EU công nhận là quốc gia điển hình có nền tài chính kỷ luật nghiêm, luôn duy trì ngân sách quốc gia ở mức thặng dư trong suốt 7 năm liên tục kể từ năm 2002 đến nay. Hiện nay, E-xtôn-ni-a được coi là nước có tỉ lệ nợ công thấp nhất so với GDP quốc gia trong số các nước thành viên khác thuộc khu vực đồng ơ-rô.

8. Nữ tổng thống đầu tiên Bra-xin tuyên thệ nhậm chức

Ngày 1-1-2011, bà Đin-ma Rút-xép (Dilma Rousseff) đã tuyên thệ nhậm chức, trở thành Tổng thống thứ 36 của Bra-xin và nữ nguyên thủ đầu tiên của quốc gia lớn nhất Nam Mỹ này. Phát biểu trong buổi lễ diễn ra tại thủ đô Bra-xi-li-a (Brazilia) trước sự chứng kiến của hàng nghìn người dân, cùng lãnh đạo đại diện của 47 quốc gia khác, Tổng thống Rút-xép cho biết trong nhiệm kỳ của mình, bà sẽ ưu tiên mục tiêu giảm tỉ lệ đói nghèo. Cụ thể sẽ cải cách hệ thống thuế, đồng thời cam kết giữ vững và phát huy những thành quả kinh tế đã đạt được trong 8 năm qua. Nữ Tổng thống đầu tiên của Bra-xin cũng khẳng định sẽ tăng cường chính sách bảo vệ phụ nữ và phấn đấu vì mục tiêu lãnh đạo “cho mọi người dân Bra-xin.” Cùng ngày, 37 thành viên trong nội các mới của Bra-xin cũng tuyên thệ nhậm chức. Bà Rút-xép giữ lại 7 bộ trưởng của nội các cũ và bổ nhiệm 9 thành viên nữ trong chính phủ mới, con số cao nhất trong lịch sử Bra-xin. Bà Đin-ma Rút-xép, 63 tuổi, là cử nhân kinh tế. Bà từng giữ chức Bộ trưởng Mỏ và Năng lượng và Bộ trưởng Phụ trách Nội các trong chính phủ của Tổng thống Lu-la đa Xin-va (Lula da Silva). Bà Rút-xép được đánh giá là một trong những nhà kỹ trị hàng đầu Bra-xin. Tuy nhiên, các chuyên gia nhận định rằng, nữ Tổng thống Đin-ma Rút-xép sẽ đối mặt với nhiều thách thức, trong đó có vấn đề bội chi của chính phủ cũng như tình trạng xuất khẩu giảm sút của Bra-xin.

9. Hung-ga-ri tiếp nhận chức Chủ tịch luân phiên EU

Ngày 1-1-2011, Hung-ga-ri đã chính thức tiếp nhận từ Bỉ chức Chủ tịch luân phiên Liên minh châu Âu (EU), nhiệm kỳ 6 tháng đầu năm 2011 và đây là lần đầu tiên Hung-ga-ri gánh vác trọng trách này kể từ khi gia nhập "ngôi nhà" EU hồi tháng 5-2004. Trong một thông báo chính thức trước đó, Chính phủ Hung-ga-ri cho biết với chức trách mới, nước này sẽ chú trọng điều phối hoạt động của EU, sao cho các nước EU đạt các mục tiêu tăng trưởng kinh tế, trước hết bằng cách phối hợp hiệu quả chính sách kinh tế giữa các nước thành viên và hỗ trợ các doanh nghiệp vừa và nhỏ; cải thiện mức sống của người dân EU. Bên cạnh đó, Hung-ga-ri tiếp tục thực thi chính sách mở rộng EU trên cơ sở cố gắng hoàn tất các thủ tục để có thể kết nạp Crô-a-tia vào tổ chức này trong nửa đầu năm nay; kết nạp Ru-ma-ni (Romania) và Bun-ga-ri-a (Bulgaria) tham gia Hiệp ước Xchen-gien (Schengen) về tự do đi lại giữa nước thành viên; soạn thảo chiến lược phát triển khu vực sông Đa-nuýp, nhằm thu hẹp khoảng cách giàu nghèo trong EU... Ngoài ra, Hung-ga-ri chủ trương tiếp tục triển khai chương trình "Đối tác phương Đông" của EU, nhằm tạo sự đồng đều giữa các nền kinh tế và chính trị với các nước thuộc không gian hậu Xô Viết gồm Ác-mê-ni (Armenia), A-déc-bai-gian (Azerbaijan), Gru-di-a (Gruzia), U-crai-na (Ukraine), Môn-đô-va (Moldova) và Bê-la-rút (Belarus). Liên quan mục tiên trên, Hung-ga-ri đặt kế hoạch tổ chức Hội nghị thượng đỉnh "Đối tác phương Đông" vào tháng 5 năm nay.

10. IMF công bố giá trị mới của các đồng tiền chủ chốt

Ngày 1-1-2011, Quỹ Tiền tệ quốc tế (IMF) đã công bố giá trị mới của bốn đồng tiền, gồm đồng USD, đồng ơ-rô, đồng bảng Anh và đồng yên Nhật Bản trên cơ sở Quyền rút vốn đặc biệt (SDR) - đơn vị tính toán tiền tệ và cũng là đồng tiền của IMF. Sau khi đánh giá tiền tệ (được tiến hành 5 năm một lần), Ban Chấp hành IMF quyết định kể từ ngày 1-1-2011, hệ số mới của mỗi đồng tiền được tính toán dựa trên sức nặng của chúng. Theo đó, đồng USD hệ số 0,660; đồng ơ-rô hệ số 0,423; đồng bảng 0,111; đồng yên 12,1. Sức nặng của mỗi đồng tiền trên được IMF quyết định dựa trên giá trị xuất khẩu hàng hóa và dịch vụ của nước hoặc liên minh tiền tệ phát hành đồng tiền đó, đồng thời dựa trên số lượng ngoại tệ mà các nước thành viên IMF dự trữ bằng đồng tiền này. Theo hai tiêu chí trên, IMF quyết định sức nặng của bốn đồng tiền trong rổ tiền tệ như sau: đồng USD: 41,9% (giảm so với mức 44% của đợt xem xét năm 2005), đồng ơ-rô: 37,4% (tăng so với mức 34% của năm 2005), đồng bảng: 11,3% (tăng so với 11% của năm 2005) và đồng yên: 9,4% (giảm so với 11% của năm 2005). Sự thay đổi sức nặng của mỗi đồng tiền hợp thành SDR này là để đảm bảo tổng giá trị hối đoái của các đồng tiền trên so với đồng USD luôn duy trì giá trị 1 SDR tương đương 1,54003 USD. Tỉ giá hối đoái mới của đồng SDR sẽ được IMF công bố ngày 7-1 tới và có giá trị từ ngày 10-1-2011.

11. Cu-ba kỷ niệm 52 năm Cách mạng thành công

Ngày 1-1-2011, tại La Ha-ba-na, nhân dân Cu-ba đã tưng bừng kỷ niệm 52 năm Cách mạng thành công trên mọi tỉnh thành của đất nước. Đúng 12 giờ đêm 31-12, hai mươi mốt loạt đại bác đã được bắn tại thủ đô La Ha-ba-na trong không khí náo nhiệt của ngày hội Cách mạng thành công và của Năm Mới. Nhân dịp này, lãnh đạo nhiều quốc gia, trong đó có Tổng thống Vê-nê-xu-ê-la U-gô Cha-vết (Hugo Chavez), Tổng thống Bô-li-vi-a Ê-vô Mô-ra-lết (Evo Morales), Tổng thống Ni-ca-ra-goa Đa-ni-ên Óoc-tê-ga (Daniel Ortega) đã gửi điện chúc mừng Cu-ba. Trên tinh thần tiết kiệm, năm nay Chính phủ Cu-ba không tổ chức mít tinh. Tuy nhiên, các hoạt động văn hóa, văn nghệ được tổ chức tại nhiều nơi để chào mừng sự kiện trọng đại của nhân dân Cu-ba. Năm 2010 đã qua là một năm với nhiều sự kiện quan trọng tại Cu-ba với việc Chủ tịch Ra-un Ca-xtơ-rô (Raul Castro) tuyên bố Đại hội Đảng Cộng sản Cu-ba lần thứ VI sẽ được tiến hành vào tháng 4 năm nay, Cu-ba thông báo sẽ cắt giảm 500.000 lao động trong khu vực nhà nước nhằm tăng hiệu quả sản xuất của nền kinh tế cũng như cho phép mở rộng mô hình kinh tế tự doanh. Trong năm qua, bất chấp những tác động tiêu cực của khủng hoảng kinh tế toàn cầu, chính sách cấm vận hà khắc của Mỹ và hậu quả thiên tai, dưới sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản, Lãnh tụ Phi-đen Ca-xtơ-rô (Fidel Castro) và Chủ tịch Ra-un Ca-xtơ-rô, kinh tế Cu-ba đã đạt mức tăng trưởng 2,1%.

12. Bô-xni-a và Héc-xê-gô-vin-na đảm nhiệm chức Chủ tịch Hội đồng Bảo an

Ngày 1-1-2011, Bô-xni-a và Héc-xê-gô-vin-na (Bosnia and Herzegovina) bắt đầu chính thức đảm nhiệm chức Chủ tịch luân phiên của Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc trong tháng 1. Đại sứ của nước này tại Liên hợp quốc I-van Ba-ba-lic (Ivan Barbalic) nhận chức Chủ tịch từ Đại sứ Mỹ tại Liên hợp quốc Xu-xan Rai (Susan Rice), người giữ chức Chủ tịch trong tháng 12-2010. Theo Hiến chương Liên hợp quốc, Hội đồng Bảo an là cơ quan chính trị quan trọng nhất và hoạt động thường xuyên của Liên hợp quốc, chịu trách nhiệm chính về việc duy trì hoà bình và an ninh quốc tế. Chức chủ tịch Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc sẽ được thay thế luân phiên hàng tháng giữa 15 nước thành viên, theo trật tự bảng chứ cái tiếng Anh. Hội đồng có 5 thành viên thường trực và 10 thành viên không thường trực (các thành viên này do các nước luân phiên nhau đảm nhiệm theo kết quả bầu cử tại đại hội đồng).

13. Các tổ chức phi chính phủ về phát triển và xoá đói nghèo kêu gọi cải tổ quỹ tín dụng hỗ trợ các nước nghèo nhất