Hội thảo quốc gia “Hướng tới quan hệ lao động tốt hơn trong bối cảnh triển khai thực hiện Bộ luật Lao động và Luật Công đoàn sửa đổi”

Tham dự Hội thảo có ông Phạm Minh Huân, Thứ trưởng Bộ Lao động Thương binh và Xã hội; ông Mai Đức Chính, Phó Chủ tịch Tổng Liên đoàn lao động Việt Nam; ông Phạm Gia Túc, Phó Chủ tịch Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam; ông Nguyễn Văn Biên, Phó Chủ tịch Liên minh Hợp tác xã Việt Nam; ông Gyorgy Sziraczki, Giám đốc Văn phòng Tổ chức Lao động quốc tế ILO tại Việt Nam; cùng nhiều đại diện đến từ các tổ chức trên, những hiệp hội, ngành nghề, doanh nghiệp và các tổ chức NGO trong nước, quốc tế và đại diện của các nhà tài trợ quốc tế, các học giả, nhà nghiên cứu từ những trường đại học, viện nghiên cứu trong nước.

Sau phiên khai mạc, Hội nghị đã diễn ra các phiên trình bày và thảo luận tập trung vào những vấn đề chính là:

- Tại sao phải sửa đổi Bộ luật Lao động và Luật Công đoàn?

- Những thách thức khi triển khai thực hiện những nội dung sửa đổi của Bộ luật Lao động và Luật Công đoàn trong lĩnh vực quan hệ lao động.

- Chúng ta có thể học hỏi được những bài học gì từ những công việc đã làm từ trước đến nay trong bối cảnh Bộ luật Lao động và Luật Công đoàn sửa đổi?

- Lộ trình thực hiện những nội dung sửa đổi của Bộ luật Lao động và Luật Công đoàn và vai trò hỗ trợ của Dự án quan hệ lao động. 

Về vấn đề vì sao sửa đổi Bộ luật Lao động, các báo cáo tham luận đều khẳng định sau 3 lần sửa đổi, ngày 18-6-2012 Quốc hội đã thông qua Bộ luật Lao động sửa đổi lần thứ 4 bởi: 

Thứ nhất, trong bối cảnh hiện nay tình hình mọi mặt của đất nước có nhiều thay đổi nên cần có sự điều chỉnh pháp luật, trong đó có Bộ luật Lao động cho phù hợp với tình hình mới.

Thứ hai, tuy đã trải qua các lần sửa đổi, song nhiều quy định của Bộ luật Lao động mới chỉ mang tính nguyên tắc cần có nhiều văn bản dưới luật hướng dẫn thi hành.

Thứ ba, cần sửa đổi Bộ luật Lao động để bảo đảm tính tương thích và sự phù hợp với các luật khác liên quan đã sửa đổi.

Thứ tư, Việt Nam đã hội nhập ngày càng sâu vào nền kinh tế thế giới, đã phê chuẩn 18 công ước của Tổ chức Lao động quốc tế (ILO) nên cần sửa đổi Bộ luật Lao động để hài hòa với các quy định của ILO và phù hợp với pháp luật lao động trong khối ASEAN cũng như thông lệ quốc tế. 

Đối với Luật Công đoàn, việc sửa đổi là cần thiết căn cứ vào các lý do chủ yếu sau:

Một là, Luật Công đoàn được sửa đổi nhằm khắc phục tối đa những tồn tại, hạn chế, bất cập của Luật năm 1990, đáp ứng yêu cầu hoạt động của tổ chức công đoàn trong thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước, hội nhập kinh tế quốc tế và tạo điều kiện thuận lợi nhất cho tổ chức công đoàn phát huy vai trò và ảnh hưởng của công đoàn trong xã hội.

Hai là, việc xây dựng và ban hành Luật Công đoàn năm 2012 nhằm quán triệt và thể chế hóa các quan điểm, đường lối đổi mới của Đảng về hoàn thiện, phát triển nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa.

Ba là, việc sửa đổi Luật Công đoàn năm 1990 phải được tiến hành đồng thời với sửa đổi toàn diện Bộ luật Lao động năm 1994 nhằm bảo đảm tính đồng bộ, thống nhất của pháp luật về lao động và pháp luật về công đoàn. 

Bốn là, Luật Công đoàn và Bộ luật Lao động sửa đổi năm 2012 nhằm góp phần quan trọng trong việc điều chỉnh, xây dựng, phát triển quan hệ lao động lành mạnh, ổn định, tiến bộ; phát triển tổ chức công đoàn cơ sở và thúc đẩy sự phát triển kinh tế - xã hội. 

Tuy nhiên, các tham luận và phát biểu tại Hội nghị đều nhận thấy rất nhiều thách thức đang đặt ra trong việc thực thi pháp luật. Cụ thể liên quan tới những khó khăn về:

- Vấn đề mức lương tối thiểu để bảo đảm cuộc sống tối thiểu cho người lao động và gia đình họ;

- Việc kéo dài hợp đồng lao động đối với cán bộ công đoàn cơ sở đến hết nhiệm kỳ khi đã hết hạn hợp đồng lao động đã ký trước đó.

- Những doanh nghiệp chưa có tổ chức công đoàn cơ sở thì đại diện và bảo vệ cho tập thể lao động là công đoàn cấp trên trực tiếp của công đoàn cơ sở.

- Vấn đề đình công theo đúng quy định của pháp luật. 

Trong thực thi Luật Công đoàn cũng có nhiều vấn đề đặt ra như việc kết nạp người lao động là người nước ngoài làm việc tại Việt Nam vào tổ chức công đoàn; việc xác định phạm vi nhiệm vụ của tổ chức công đoàn, những vấn đề về cơ chế giải quyết tranh chấp và xử lý vi phạm quyền công đoàn trong mối quan hệ với các luật liên quan...

Hội nghị quốc gia có ý nghĩa lớn trong việc góp phần xây dựng hệ thống quan hệ lao động hài hòa, ổn định và tiến bộ, từ đó thúc đẩy tăng trưởng kinh tế và bảo đảm an sinh xã hội./.