Độc lập, tự chủ gắn với hội nhập quốc tế qua 40 năm đổi mới: Giải pháp thực hiện Nghị quyết số 59-NQ/TW của Bộ Chính trị khóa XIII

Tham dự và đồng chủ trì hội thảo có GS, TS Lê Văn Lợi, Chủ tịch Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam; PGS, TS Phạm Minh Tuấn, Phó Tổng Biên tập Tạp chí Cộng sản. Cùng tham dự có đại diện lãnh đạo của các viện nghiên cứu thuộc Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam; đại diện lãnh đạo các đơn vị thuộc Tạp chí Cộng sản; các chuyên gia, nhà khoa học và phóng viên của một số cơ quan báo chí.

Phát biểu khai mạc hội thảo, GS, TS Lê Văn Lợi, Chủ tịch Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam nhấn mạnh, đường lối độc lập, tự chủ gắn với hội nhập quốc tế được xây dựng trên nền tảng chủ nghĩa Mác - Lê-nin, tư tưởng Hồ Chí Minh, đồng thời được bổ sung, phát triển qua các kỳ đại hội của Đảng và thực tiễn lãnh đạo cách mạng Việt Nam, đặc biệt là thực tiễn 40 năm đổi mới. Theo đó, hội thảo là diễn đàn khoa học để các chuyên gia, các nhà khoa học trao đổi, thảo luận, tiếp tục làm sâu sắc hơn những vấn đề lý luận, thực tiễn về mối quan hệ giữa độc lập, tự chủ và hội nhập quốc tế trong bối cảnh mới, góp phần luận giải, cụ thể hóa tinh thần Nghị quyết số 59-NQ/TW, phục vụ quá trình phát triển đất nước trong kỷ nguyên mới - kỷ nguyên vươn mình của dân tộc.

Chương trình hội thảo bao gồm 2 phiên: Phiên thứ nhất, tập trung hệ thống hóa nền tảng lý luận và tư duy chiến lược của Đảng về mối quan hệ giữa độc lập, tự chủ và hội nhập quốc tế; phiên thứ hai tổng kết thực tiễn, đồng thời gợi mở định hướng, giải pháp chiến lược thời gian tới. Các tham luận và ý kiến trao đổi góp phần khái quát tiến trình phát triển tư duy, tầm nhìn chiến lược của Đảng ta về xử lý mối quan hệ giữa độc lập, tự chủ và hội nhập quốc tế trong 40 năm đổi mới. Từ tư duy “mở cửa”, “thêm bạn bớt thù” trong những năm đầu đổi mới, đến nay, Đảng ta đã hình thành hệ thống lý luận về hội nhập quốc tế trên nền tảng kiên định độc lập, tự chủ. Trong bối cảnh cạnh tranh chiến lược giữa các nước lớn và các thách thức an ninh truyền thống và an ninh phi truyền thống đan xen, tư duy độc lập, tự chủ được gắn chặt với yêu cầu giữ nước “từ sớm, từ xa”, vận dụng linh hoạt phương châm “dĩ bất biến ứng vạn biến” của ngoại giao Việt Nam. Thực tiễn đã chứng minh, chính nhờ kiên định độc lập, tự chủ mà Việt Nam thoát khỏi thế bị bao vây, cấm vận, mở rộng không gian phát triển, đan xen lợi ích với nhiều đối tác; đồng thời, quá trình hội nhập sâu rộng làm vững thêm “thực lực” và bản lĩnh tự chủ của đất nước. Nhìn tổng thể, các ý kiến thống nhất khẳng định, độc lập, tự chủ là nền tảng chiến lược để hội nhập quốc tế thành công; hội nhập sâu rộng là động lực và môi trường để củng cố, tăng cường độc lập, tự chủ, bảo đảm cao nhất lợi ích quốc gia - dân tộc trong mọi tình huống.

Nhiều tham luận nhận định, Nghị quyết số 59-NQ/TW thể hiện bước phát triển mới về lý luận và thực tiễn hội nhập quốc tế của Đảng ta. Nghị quyết số 59-NQ/TW không chỉ tổng kết chặng đường 40 năm hội nhập, mà còn mở ra tầm nhìn lý luận và thực tiễn mới để đối ngoại thực sự trở thành trụ cột và động lực chiến lược phát triển, góp phần hiện thực hóa mục tiêu đến năm 2030, tầm nhìn 2045 của đất nước.

Phát biểu kết thúc hội thảo, PGS, TS Phạm Minh Tuấn, Phó Tổng Biên tập Tạp chí Cộng sản khẳng định, độc lập, tự chủ gắn với hội nhập quốc tế là quan điểm, đường lối xuyên suốt, nhất quán của Đảng ta. Trước bối cảnh trong nước, quốc tế đang có nhiều chuyển biến nhanh chóng với những thuận lợi, cùng nhiều khó khăn, thách thức, việc ban hành Nghị quyết số 59-NQ/TW thể hiện tầm nhìn chiến lược của Đảng nhằm hiện thực hóa mục tiêu phát triển đất nước trong kỳ nguyên vươn mình của dân tộc.

Từ các phân tích lý luận và thực tiễn, hội thảo đã gợi mở định hướng, giải pháp nhằm thực hiện hiệu quả Nghị quyết số 59-NQ/TW trong thời gian tới: Một là, tiếp tục phát triển và hoàn thiện lý luận về mối quan hệ biện chứng giữa độc lập, tự chủ và hội nhập quốc tế, khẳng định đây là một “mối quan hệ lớn” trong đường lối đổi mới; hai là, tăng cường sự lãnh đạo tuyệt đối, trực tiếp, toàn diện của Đảng đối với công tác đối ngoại và hội nhập quốc tế. Đẩy mạnh quán triệt, thống nhất trong nhận thức, hành động của các cấp, các ngành, các địa phương; bảo đảm triển khai đồng bộ Nghị quyết số 59-NQ/TW với các nghị quyết, kết luận quan trọng khác về bảo vệ Tổ quốc, chiến lược an ninh quốc gia, đường lối đối ngoại của Đảng; ba là, gắn chặt hội nhập quốc tế với xây dựng nền kinh tế độc lập, tự chủ, tự lực, tự cường; coi nội lực là quyết định, ngoại lực là quan trọng; hội nhập là phương thức chuyển hóa ngoại lực thành nội lực trong việc nâng cao sức mạnh tổng hợp quốc gia; bốn là, triển khai hội nhập quốc tế đồng bộ, toàn diện, sâu rộng và thực chất trên tất cả các trụ cột chính trị, quốc phòng - an ninh, kinh tế, văn hóa,... Các “binh chủng đối ngoại” cần được vận hành nhịp nhàng, liên thông trong một chiến lược tổng thể, có trọng tâm, trọng điểm, “vừa hợp tác, vừa đấu tranh”, tham gia, chủ động kiến tạo và định hình luật chơi, góp phần xây dựng môi trường hòa bình, ổn định, nâng cao giá trị chiến lược của đất nước; năm là, chú trọng xây dựng đội ngũ cán bộ làm công tác đối ngoại và hội nhập quốc tế đáp ứng yêu cầu mới: có bản lĩnh chính trị vững vàng, trung thành tuyệt đối với Tổ quốc, với Đảng, với nhân dân; am hiểu luật pháp, thông lệ quốc tế; có kỹ năng phân tích, đàm phán, xử lý tình huống, tư duy chiến lược. Hoàn thiện cơ chế phối hợp liên ngành, phát huy vai trò của cả hệ thống chính trị, của người dân và cộng đồng doanh nghiệp trong tổ chức thực hiện Nghị quyết số 59-NQ/TW.

Một nội dung quan trọng được các đại biểu nhấn mạnh là cần phát huy tốt vai trò các cơ quan nghiên cứu, tuyên truyền lý luận chính trị, trong đó có Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam và Tạp chí Cộng sản trong việc tiếp tục nghiên cứu sâu những vấn đề lý luận và thực tiễn từ quá trình hội nhập quốc tế; tổng kết thực tiễn sinh động từ các địa phương, ngành, lĩnh vực; đề xuất, kiến nghị chính sách kịp thời, khả thi với Đảng, Nhà nước; đổi mới nội dung, phương thức tuyên truyền để Nghị quyết số 59-NQ/TW đi vào cuộc sống hiệu quả, trở thành hành động, trách nhiệm của cả hệ thống chính trị, của từng cán bộ, đảng viên, người dân và cộng đồng doanh nghiệp.

Kết quả của hội thảo là nguồn tư liệu quý để các cơ quan tham mưu của Đảng, Nhà nước tiếp tục hoàn thiện chủ trương, chính sách; tạo cơ sở để các bộ, ngành, địa phương cụ thể hóa thành chương trình, kế hoạch hành động thiết thực, hiệu quả, đưa Nghị quyết số 59-NQ/TW nhanh chóng đi vào cuộc sống. Trên cơ sở đó, Tạp chí Cộng sản và Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam sẽ chọn lọc kết quả nghiên cứu để đăng tải trên các ấn phẩm của hai cơ quan, góp phần lan tỏa sâu rộng tư tưởng chỉ đạo, nội dung cốt lõi và các giải pháp thực hiện Nghị quyết số 59-NQ/TW trong thời gian tới./.