Phải đúng luật mà làm

TCCSĐT - Trước sự kiện có ngân hàng thương mại nâng lãi suất huy động tiền Đồng lên đến 17%, thậm chí 17,8%/năm so với quy định 14%/năm, Ngân hàng Nhà nước Việt Nam (VN) đã ngay lập tức yêu cầu dừng lại và cũng ngay lập tức có biện pháp xử lý vi phạm. Thế nhưng, điều đáng nói là tại sao vẫn xảy ra chuyện vi phạm quy định một cách ngang nhiên và công khai như vậy, và sau những sự kiện này, liệu những vi phạm như thế có còn lặp lại nữa hay không?

Theo quy định của Ngân hàng Nhà nước VN tại văn bản số 9779/NHNN-CSTT ngày 14-12-2010 và tại Thông tư số 02/2011/TT-NHNN ban hành ngày 03-3-2011 thì lãi suất tối đa huy động tiền Đồng mà các tổ chức tín dụng được phép thực hiện là 14%/năm, riêng Quỹ Tín dụng nhân dân cơ sở thì tối đa là không quá 14,5%/năm. Mức lãi suất này đã bao gồm cả các khoản khuyến mại dưới mọi hình thức. Như vậy, đây là quy định mang tính bắt buộc mà các ngân hàng đều phải tuân thủ.

Thế nhưng thực tế, có ngân hàng vẫn thản nhiên huy động vốn với tổng lãi suất lên tới 17,8%. Trước đó, khi Hiệp hội Ngân hàng VN đồng thuận thực hiện tổng lãi suất trần huy động là 14%, cũng đã có ngân hàng phớt lờ, vẫn huy động với lãi suất 16%. Mặc dù vi phạm thỏa thuận của Hiệp hội Ngân hàng mới dừng lại ở việc vi phạm sự thỏa thuận của một tổ chức xã hội, ngành nghề mà chưa phải vi phạm quy định của văn bản mang tính pháp luật nhưng hành động này cũng cho thấy sự coi thường tổ chức, coi thường tập thể, coi thường dư luận. Đây cũng chính là một trong những yếu tố góp phần tác động để rồi cả khi thông tư chính thức của Ngân hàng Nhà nước được ban hành thì vẫn có những ngân hàng thản nhiên vi phạm.

Thống đốc Ngân hàng Nhà nước VN đã có công văn xử lý Ngân hàng Thương mại cổ phần Kiên Long và Phương Tây vì vi phạm quy định lãi suất huy động vốn. Cụ thể, đã cảnh cáo và yêu cầu Chủ tịch Hội đồng quản trị, Tổng Giám đốc hai ngân hàng vi phạm, kiểm điểm nghiêm túc việc chỉ đạo điều hành trong hệ thống, xử lý kỷ luật những tập thể và cá nhân liên quan tại hai ngân hàng này và phải có văn bản cam kết thực hiện nghiêm túc Thông tư số 02/2011 ngày 3-3-2011 của Thống đốc Ngân hàng Nhà nước VN, tăng cường công tác kiểm tra nội bộ đối với hoạt động kinh doanh nói chung và hoạt động huy động vốn nói riêng, bảo đảm chấp hành nghiêm túc các quy định của Ngân hàng Nhà nước VN và các đồng thuận đã cam kết với Hiệp hội Ngân hàng VN.

Như vậy, Ngân hàng Nhà nước VN đã kịp thời có biện pháp xử lý các đối tượng vi phạm. Tuy nhiên, từ những sự việc xảy ra, cho thấy: chúng ta chưa có đủ những biện pháp thật sự nghiêm khắc để bảo đảm một văn bản mang tính pháp luật (như công văn và thông tư của Ngân hàng nhà nước VN) được tôn trọng, được thực thi nghiêm.

Còn nhớ lần trước, cách đây chưa lâu, khi có ngân hàng vi phạm thỏa thuận của Hiệp hội Ngân hàng VN về trần lãi suất huy động 14%, đã huy động với mức 16%/năm, biện pháp kỷ luật cũng đã được đưa ra áp dụng, song đằng sau vụ việc này, chính giới ngân hàng cũng bình luận vui - rằng đấy chẳng qua chỉ là hình thức, là giơ cao đánh khẽ mà thôi. Chỉ trong 2 ngày tranh thủ vượt rào trần ấy, ngân hàng vi phạm đã qua mặt các ngân hàng khác để thu về một lượng vốn cũng rất khá. Và hình thức kỷ luật so với món lợi thu về là chấp nhận được. Và vì thế lần này dư luận cũng như các ngân hàng chấp hành nghiêm và thậm chí cả ngân hàng chưa vi phạm cũng đang chờ xem kỷ luật đối với các ngân hàng vi phạm sẽ ra sao. Nhiều ý kiến cho rằng cùng với các biện pháp xử lý hành chính, cần áp dụng các biện pháp kinh tế mạnh, tới mức có thể đủ mức để ngăn ngừa, răn đe các khả năng vi phạm tương tự có thể xảy ra.

Thực tế, nhìn vào quy định lãi suất trần của Ngân hàng Nhà nước VN, cũng có một số ý kiến cho rằng: sẽ gây ra một số khó khăn cho các ngân hàng thương mại. Thế nhưng, trong điều kiện nền kinh tế của cả nước còn nhiều khó khăn hiện nay, khi cả nước đang tập trung thực hiện Nghị quyết của Chính phủ nhằm kiềm chế lạm phát, ổn định kinh tế vĩ mô và bảo đảm an sinh xã hội, thì giải pháp kiềm chế lãi suất cho vay cũng như lãi suất huy động trong thời gian này là cần thiết và thực tế cho thấy đã bắt đầu mang lại hiệu quả tích cực.

Điều đáng nói ở đây là một văn bản pháp lý của Nhà nước đã không được tuân thủ triệt để. Ngay cả sự thể thiện thái độ của người đứng đầu Ngân hàng Nhà nước cũng cần phải quyết liệt thật sự. Theo một số phương tiện thông tin đại chúng, trong một buổi họp mới đây, Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Nguyễn Văn Giàu nhấn mạnh: “Quan điểm của Ngân hàng Nhà nước là kêu gọi tất cả cá nhân, đơn vị tuân thủ pháp luật”. Ttuân thủ pháp luật là yêu cầu, là nghĩa vụ bắt buộc đối với mỗi công dân và các tổ chức. Những ý kiến theo kiểu “bảo lưu” vẫn được chấp nhận để xem xét. Nhưng những hành vi vi phạm cần phải được xử lý nghiêm minh, công bằng.

Phải đúng luật mà làm. Có thế mới tạo được môi trường kinh doanh lành mạnh, mới đạt được pháp chế xã hội chủ nghĩa, mới tạo dựng được một xã hội dân chủ, công bằng./.