Những sự kiện quốc tế đáng chú ý trong tuần (từ ngày 22-8-2011 đến ngày 28-8-2011)

1. Liên hợp quốc cảnh báo tình trạng tăng dân số và thiếu nước trên toàn cầu

Theo báo cáo "Đường hướng dịch vụ hệ sinh thái tiến tới an ninh nước và lương thực" của Chương trình Môi trường Liên hợp quốc (UNEP) và Viện Quản lý nước quốc tế (IWMI) đưa ra khi phát động Tuần lễ Nước thế giới (từ ngày 22 đến ngày 28-8-2011) ở Xtốc-khôm (Stockholm, Thụy Điển) cho biết, dân số thế giới dự kiến sẽ tăng từ 7 tỉ người trong năm 2011 lên ít nhất 9 tỉ trong năm 2050, làm gia tăng nhu cầu về nước và làm trầm trọng hơn tình trạng trái đất nóng dần lên do biến đổi khí hậu. Khoảng 1,6 tỉ người đang sống ở những vùng khan hiếm nước, nhưng con số này sẽ nhanh chóng lên tới 2 tỉ nếu thế giới tiếp tục cách thức sử dụng nước như hiện nay. Báo cáo nhấn mạnh: với tốc độ sử dụng nước cho nông nghiệp, đô thị hóa và sản xuất thực phẩm, lượng nước sử dụng trong nông nghiệp sẽ tăng từ 70-90% so với mức 7.130 km³ hiện nay để nuôi sống số dân 9 tỉ người vào năm 2050. Báo cáo kêu gọi đổi mới để cải thiện năng suất và xóa đói nghèo, nhưng hạn chế phá hủy môi trường; đồng thời đưa ra các ý tưởng như huấn luyện tốt hơn cho nông dân, đặc biệt về các sáng kiến thân thiện với môi trường như trồng vành đai cây quanh các cánh đồng, quản lý tốt hơn nguồn nước, bằng cách cân bằng nhu cầu của người sử dụng nước và môi trường.

2.  Hội nghị thượng đỉnh Trung Mỹ và Ca-ri-bê

Hội nghị thượng đỉnh Trung Mỹ và Ca-ri-bê lần thứ ba đã thông qua Tuyên bố về trao đổi thương mại, an ninh và môi trường.

Ngày 22-8-2011, tại En San-va-đo (El Salvador) đã diễn ra Hội nghị thượng đỉnh Trung Mỹ và Ca-ri-bê (Caribe) lần thứ ba. Đại diện 23 quốc gia thành viên của hai khối Hệ thống Hội nhập Trung Mỹ (SICA) và Cộng đồng Ca-ri-bê (CARICOM) đã tới tham dự. Hội nghị lần này đã thông qua Tuyên bố chung, trong đó nhấn mạnh cam kết đẩy mạnh tiến trình hội nhập khu vực, đặc biệt là trên lĩnh vực trao đổi thương mại, an ninh và môi trường. Hội nghị đã nhất trí kế hoạch hành động chung trong cuộc chiến chống tội phạm có tổ chức. Các nước thành viên cũng nhất trí tăng cường sự phối hợp trên các diễn đàn đa phương và trao đổi kinh nghiệm, đào tạo lực lượng đặc nhiệm. Hội nghị quyết định triển khai hiệp định thương mại toàn khu vực, đẩy mạnh hợp tác kinh tế thông qua các dự án và chương trình cụ thể, thông qua sáng kiến của Pa-na-ma thành lập một trung tâm hậu cần khu vực nhằm tạo ra cơ chế ứng phó nhanh trước bất cứ thảm họa nào tại khu vực. Phát biểu tại lễ bế mạc, Tổng thống En Xan-va-đo Mau-ri-xi-ô Phu-nết (Mauricio Funes), Chủ tịch luân phiên SICA, nhấn mạnh: hội nhập khu vực đã trở thành một sự cần thiết lịch sử trước tình hình thế giới ngày càng phức tạp và bị đe dọa hơn bao giờ hết với một cuộc suy thoái kinh tế thế giới đang đến gần.

3. Xuất hiện những dấu hiệu về lỗ thủng tầng ô-dôn ở Nam Cực

Ngày 23-8-2011, Tổ chức Khí tượng thế giới (WMO) cho biết, các dấu hiệu về lỗ thủng tầng ô-dôn (O3), lá chắn bảo vệ sự sống trên trái đất khỏi tác động nguy hại của tia cực tím trong ánh sáng mặt trời, đã xuất hiện trở lại ở Nam Cực. Với nhiệt độ hiện tại và các đám mây trên tầng bình lưu khí quyển ở Nam Cực, WMO dự báo mức độ mất ô-dôn ở Nam Cực năm nay rất có thể tương đương với mức trung bình trong thập kỷ vừa qua. Lỗ thủng tầng ô-dôn thường xuất hiện ở Nam Cực vào mùa đông và mùa xuân do thời kỳ này nhiệt độ cực kỳ thấp trên tầng bình lưu và xuất hiện tích tụ các hóa chất phá hủy ô-dôn. Mặc dù nhân loại đã đạt được tiến bộ rất lớn trong việc giảm mạnh sản xuất và tiêu thụ các hóa chất gây hại tầng ô-dôn nhưng do thời gian tồn tại của các hóa chất này trong khí quyển kéo dài vài thập niên nên phải mất nhiều thập niên nữa, mức độ tập trung của các hóa chất này trong khí quyển ở Nam Cực mới trở lại mức trước năm 1980.

4. UNASUR đề ra kế hoạch đối phó khủng hoảng kinh tế thế giới

Ngày 24-8-2011, tại phiên họp bất thường tại thủ đô Bu-ê-nốt Ai-rét (Buenos Aires) của Ác-hen-ti-na, các nước thành viên Liên minh các quốc gia Nam Mỹ (UNASUR) đã nhất trí thúc đẩy một kế hoạch hành động nhằm đối phó với khủng hoảng kinh tế thế giới và thảo luận các vấn đề chung của khu vực. Theo đó, ngoại trưởng các nước thành viên UNASUR đã thống nhất sẽ phát triển hệ thống thanh toán bằng các đồng tiền trong khối, thành lập ngân hàng phát triển riêng của khu vực, tiến tới hình thành một quỹ dự trữ chung. Đặc biệt là 3 điểm chính, các phương thức thanh toán đa phương đối với đồng tiền tại địa phương, việc hợp nhất ngân hàng phát triển chung của khu vực và sự phối hợp giữa các nước trong việc sử dụng các nguồn lực. Tại hội nghị, các nước thành viên UNASUR cũng thống nhất thành lập hội đồng giám sát bầu cử chung nhằm mở rộng hội nhập trong khối. Trong những tháng tới, tổ chức này sẽ phái các đoàn giám sát bầu cử đến Gu-y-a-na (Guyana), Pa-ra-goay (Paraguay) và Bô-li-vi-a (Bolivia). Ngoài ra, một trong những điểm nổi bật trong phiên họp bất thường này là việc các ngoại trưởng đã quyết định kéo dài thời hạn hoạt động của Ban Thư ký kỹ thuật của UNASUR tại Ha-i-ti (Haiti) nhằm tăng cường thể chế và phối hợp tìm ra giải pháp cho các vấn đề về lương thực và nhà ở tại quốc gia này.

5. Hội nghị Ủy ban Biên giới giữa Thái Lan và Cam-pu-chia

Trong 2 ngày 24 và 25-8-2011 tại tỉnh Na-khôn Rát-cha-xi-ma (Nakhon Ratchasima) ở Đông Bắc Thái Lan, đã diễn ra Hội nghị Ủy ban Biên giới Khu vực (RBC) Thái Lan - Cam-pu-chia nhằm thảo luận một loạt vấn đề, trong đó có việc rút quân khỏi khu vực biên giới tranh chấp giữa hai nước xung quanh ngôi đền cổ Prết Vi-hia (Preah Vihear). Hai bên đã cho phép các quan sát viên người In-đô-nê-xi-a đến vùng biên giới tranh chấp giữa Thái Lan và Cam-pu-chia. Tuy vậy, hai bên chưa đi đến bất kỳ quyết định nào và để chính phủ xem xét đưa ra quyết định về vấn đề liên quan. Tại  Hội nghị, hai bên đã bàn thảo về các bước tăng cường hợp tác chống nạn buôn lậu ma túy, phương cách hỗ trợ cảnh sát trấn áp tội phạm xuyên biên giới và giúp thực hiện những dự án nâng cao mức sống của nhân dân địa phương, trong bối cảnh tình hình căng thẳng biên giới đã lắng dịu. Ngoài ra, Hội nghị cũng thảo luận nghị trình cho cuộc họp lần thứ tám của Ủy ban Biên giới chung Thái Lan-Cam-pu-chia (GBC), dự kiến sẽ diễn ra tại Phnôm Pênh (Phnom Penh) vào ngày 8-9-2011. Các cuộc họp GBC và RBC bị đình hoãn do quan hệ Thái Lan-Cam-pu-chia trở nên căng thẳng sau khi Tổ chức Giáo dục, Khoa học và Văn hóa của Liên hợp quốc (UNESCO) năm 2008 đưa ngôi đền cổ Prết Vi-hia ở biên giới hai nước vào danh sách di sản thế giới.

6. Diễn đàn Hợp tác Đông Á - Mỹ La-tinh

Từ ngày 22 đến ngày 26-8-2011, thủ đô Bu-ê-nốt Ai-rét (Ác-hen-ti-na) đã ra Diễn đàn Hợp tác Đông Á - Mỹ La-tinh (FEALAC). Sau bốn ngày làm việc, các Bộ trưởng Ngoại giao của 36 nước thành viên FEALAC đã ra tuyên bố chung nhấn mạnh yêu cầu cải cách toàn diện Liên hợp quốc nhằm đối phó hiệu quả hơn với những thách thức toàn cầu; vạch ra chương trình hành động nhằm tăng cường trao đổi thương mại giữa hai khu vực và tránh việc áp dụng các biện pháp mang tính bảo hộ của mỗi nền kinh tế… Tại Diễn đàn, Liên hợp quốc đã kêu gọi các nước đang phát triển ở Đông Á và Mỹ La-tinh hành động tích cực nhằm khai thác tốt các cơ hội được tạo ra từ hợp tác Nam-Nam. Bà A-li-xi-a Bác-xê-na (Alicia Barcena), Phó Tổng thư ký Liên hợp quốc và Thư ký chấp hành Ủy ban Liên hợp quốc về Kinh tế Mỹ La-tinh và Ca-ri-bê cho biết, thương mại Nam-Nam hiện đang là động lực quan trọng của thương mại quốc tế, chiếm 23% xuất khẩu toàn cầu. Các nền kinh tế mới nổi ở châu Á, Mỹ La-tinh và Ca-ri-bê thu hút 41% dòng vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) toàn cầu. Do đó, các nước FEALAC cần đánh giá các lựa chọn để cải thiện hợp tác, thương mại và đầu tư giữa 2 khu vực trong kỷ nguyên mới.

7. Trung Quốc phê chuẩn Nghị định thư sửa đổi TAC

Ngày 26-8-2011, Ủy ban Thường vụ Đại hội Đại biểu Nhân dân Toàn quốc (tức Quốc hội) Trung Quốc đã phê chuẩn Nghị định thư sửa đổi thứ ba của Hiệp ước Thân thiện và Hợp tác (TAC) ở Đông Nam Á. Theo Thứ trưởng Ngoại giao Trung Quốc Thôi Thiên Khải, việc phê chuẩn nghị định thư này góp phần thể hiện sự ủng hộ về mặt chính trị của Trung Quốc đối với Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á (ASEAN), giúp tăng cường quan hệ giữa Trung Quốc với ASEAN, phù hợp với chiến lược ngoại giao và lợi ích quốc gia của Trung Quốc, đồng thời thúc đẩy mối quan hệ giữa Trung Quốc và Liên minh châu Âu (EU). Tính đến cuối tháng 6-2011, tổng vốn đầu tư hai chiều giữa Trung Quốc và ASEAN đã lên tới khoảng 80 tỉ USD. Về thương mại, Trung Quốc là bạn hàng lớn nhất của ASEAN, trong khi ASEAN đã vượt Nhật Bản trở thành đối tác lớn thứ ba của Trung Quốc. Hiệp ước Thân thiện và Hợp tác ở Đông Nam Á được ký tháng 2-1976. Đây là một trong các văn kiện chính trị cơ bản của ASEAN. Bản sửa đổi thứ ba được đưa ra nhằm dọn đường cho EU chính thức trở thành đối tác của TAC.

8. Quốc tế lên án vụ tấn công trụ sở Liên hợp quốc ở Ni-giê-ri-a

Trụ sở Liên hợp quốc ở thủ đô A-bu-gia, Ni-giê-ri-a sau khi bị đánh bom ngày 26-8-2011

Ngày 26-8-2011, một vụ đánh bom liều chết đã xảy ra tại tòa nhà Liên hợp quốc ở thủ đô A-bu-gia, Ni-giê-ri-a (Abugia, Nigeria) làm rung chuyển một khu vực rộng lớn gần đó, khiến ít nhất 18 người thiệt mạng và 8 người bị thương. Được biết, bom nổ sau khi một người đàn ông lái một chiếc ô tô vượt qua hai lớp cổng an ninh vào khu nhà này. Ngay hôm đó, Tổng Thư ký Liên hợp quốc Ban Ki-mun (Ban Ki-moon) đã lên án mạnh mẽ vụ tấn công trên. Ông Ban Ki-mun nói: "Đây là vụ tấn công nhằm vào những người đang cống hiến cuộc sống của họ để giúp những người khác. Chúng tôi cực lực lên án hành động khủng bố này”. Cùng ngày, Tổng thống Ni-giê-ri-a, Gút-lắc Giô-na-than (Goodluck Jonathan) cũng lên án vụ tấn công trên, đồng thời cam kết sẽ truy lùng các hung thủ. Tổng thống Mỹ, B. Ô-ba-ma cũng lên án vụ tấn công, gọi đây là một hành động "hèn hạ và ghê tởm" và bày tỏ lời chia buồn tới các nạn nhân và gia đình họ. Chủ tịch EU, Héc-man Van Rôm-pai (Herman Van Rompuy) cũng lên án vụ đánh bom "tàn ác và điên rồ" trên. Tổng thống Pháp Ni-cô-la Xác-cô-di (Nicolas Sarkozy) gọi vụ tấn công là một "tội ác đáng căm ghét"./.