Những dấu mốc quan trọng trong quá trình hình thành và phát triển của Hội LHPN Việt Nam

Những năm 1927 – 1930, các tổ chức quần chúng có tính chất riêng của giới nữ bắt đầu hình thành và thu hút đông đảo tầng lớp phụ nữ.

Năm 1928, nhóm chị Nguyễn Thị Minh Khai cùng Nguyễn Thị Phúc, Nguyễn Thị An tham gia sinh hội đỏ của Tân Việt. Nhóm này liên hệ với chị Xân, chị Thiu, chị Nhuận, chị Liên thành lập tờ Phụ nữ giải phóng ở Vinh.

1. Các tổ chức Hội phụ nữ trong thời kỳ 1930-1954

* Hội Phụ nữ Giải phóng (1930 -1935)

Năm 1930 - 1931 đã hình thành tổ chức “Phụ nữ Giải phóng”, thu hút đông đảo phụ nữ tham gia vào cao trào đấu tranh cách mạng như Xô-viết Nghệ Tĩnh, phong trào nổi dậy của nông dân Thái Bình, cuộc đấu tranh của công nhân nhà máy dệt Nam Định, công nhân Phú Riềng.

* Hội phụ nữ Dân chủ (1936 - 1939)

Hoạt động chính là đấu tranh công khai, hợp pháp, tuyên truyền đường lối, quan điểm của Đảng về giải phóng phụ nữ, nam nữ bình đẳng, đòi tự do dân chủ, đòi quyền lợi cho phụ nữ. Phong trào phát triển mạnh ở các đô thị như Hải Phòng, Hà Nội, Vinh, Huế, Sài Gòn.

*Hội phụ nữ phản đế (1939 - 1941)

Tháng 9 năm 1939, chiến tranh thế giới lần thứ hai bùng nổ. Để phù hợp với tình hình, Hội lấy tên là Hội phụ nữ Phản đế. Hình thức hoạt động chủ yếu là vận động chị em tham gia mít-tinh, biểu tình, tham gia các hội cứu tế, bảo an, tham gia chống bắt lính với khẩu hiệu chống đế quốc chiến tranh, đòi hoà bình, đòi bồi thường chiến tranh. Phong trào phát triển mạnh ở Hải Phòng, Thái Nguyên, Sơn Tây, Vĩnh Yên, Đà Nẵng, Quảng Trị, Mỹ Tho, Vĩnh Long, Chợ Lớn...

* Đoàn Phụ nữ Cứu quốc và Hội LHPN Việt Nam (1941-1954)

Ngày 16-6-1941, Đoàn Phụ nữ Cứu quốc được thành lập, đã vận động các tầng lớp phụ nữ gia nhập Mặt trận Việt minh, gia nhập các đoàn thể cứu quốc đánh Pháp, đuổi Nhật, tham gia hoạt động bí mật, gây dựng cơ sở, liên lạc chắp nối cho các cơ sở Đảng; bảo vệ cơ sở cách mạng, là lực lượng hùng hậu tham gia tổng khởi nghĩa giành chính quyền thắng lợi trong Cách mạng Tháng Tám.

Ngày 20-10-1946, Hội Liên hiệp phụ nữ Việt Nam (Hội LHPN Việt Nam) chính thức được thành lập. Bà Lê Thị Xuyến được bầu làm Hội trưởng. Hội LHPN Việt Nam là một mặt trận gồm nhiều đoàn thể phụ nữ trong đó phụ nữ Cứu quốc là tổ chức trụ cột.

Tháng 10-1947, tại Việt Bắc, Hội nghị cán bộ phụ vận toàn quốc họp đã bầu ra Ban Chấp hành Trung ương lâm thời của Hội Phụ nữ Cứu quốc, đồng chí Hoàng Ngân (Tên thật là Phạm Thị Vân) được bầu làm Bí thư.

Năm 1946, Hội LHPN Việt Nam gia nhập Liên đoàn Phụ nữ Dân chủ quốc tế.

Từ ngày 14 đến 19-4-1950, Đại hội Phụ nữ toàn quốc lần thứ nhất đã ra Quyết nghị hợp nhất Đoàn phụ nữ Cứu quốc Việt Nam vào Hội LHPN Việt Nam thành một tổ chức chính trị duy nhất của các tầng lớp phụ nữ Việt Nam, lấy tên là Hội LHPN Việt Nam.

Trong suốt 9 năm trường kỳ kháng chiến, Hội LHPN Việt Nam đã vận động các tầng lớp phụ nữ vượt qua mọi khó khăn thực hiện các phong trào: Phụ nữ học cày bừa, tăng gia sản xuất nông nghiệp, sản xuất hàng hoá, vũ khí quân trang, thuốc men đảm bảo cho bộ đội “ăn no đánh thắng”, mua công phiếu kháng chiến; phong trào diệt giặc dốt tiếp tục phát triển; phụ nữ các miền thi đua học tập văn hóa, thực hiện phong trào “Đời sống mới”; Hội Mẹ chiến sỹ được tổ chức ở khắp nơi. …Hoạt động của Hội phụ nữ đã góp phần vào thắng lợi của cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp xâm lược.

2. Hội Liên hiệp phụ nữ Việt Nam trong thời kỳ kháng chiến chống Mỹ, cứu nước (1954 - 1975)

* Ở miền Bắc

-Tháng 5 năm 1956, Đại hội phụ nữ toàn quốc lần II đã xác định 5 nhiệm vụ trong nhiệm kỳ (1956 – 1961): Đoàn kết phụ nữ cả nước để cùng toàn dân phấn đấu xây dựng nước Việt Nam hoà bình, thống nhất, độc lập, dân chủ và giàu mạnh; Thực hiện nam nữ bình đẳng, giải phóng hoàn toàn phụ nữ; Nâng cao trình độ chính trị, văn hoá cho phụ nữ; Mở rộng các hoạt động xã hội để nâng cao đời sống của phụ nữ và nhi đồng; Đấu tranh bảo vệ hoà bình thế giới

Thực hiện Chỉ thị 137– CT/TW ngày 10/4/1959 của Ban Bí thư Trung ương Đảng về tăng cường lãnh đạo công tác vận động phụ nữ. Hội LHPN Việt Nam đã phối hợp với các cơ quan Nhà nước, kiểm tra đôn đốc việc thực hiện các chính sách, chế độ liên quan đến quyền lợi của phụ nữ và trẻ em, đồng thời chủ động nghiên cứu để đề xuất với Đảng và Nhà nước ban hành những chính sách, chế độ phù hợp. Kết quả của công tác nghiên cứu, tổng kết thực tiễn của Hội trong thời gian này là sự tham gia đóng góp ý kiến vào dự thảo các văn bản pháp luật: Hiến pháp (1959) và Luật Hôn nhân và gia đình (1960)…

Từ sau khi hòa bình lập lại (1954), Hội LHPN Việt Nam đã chỉ đạo, vận động các tầng lớp phụ nữ ở miền Bắc tham gia khôi phục kinh tế và phát triển kinh tế, văn hóa.

-Tháng 3-1961, Đại hội phụ nữ toàn quốc lần thứ III họp tại Hà Nội đã phát động phong trào thi đua 5 tốt với các nội dung: Đoàn kết sản xuất, tiết kiệm tốt, chấp hành chính sách tốt, tham gia quản lý tốt, học tập chính trị, văn hoá, kỹ thuật tốt, xây dựng gia đình nuôi dạy con tốt.

* Ở miền Nam

Thực hiện chủ trương của Đảng, từ năm 1954 cách mạng miền Nam chủ yếu đấu tranh chính trị, thi hành Hiệp định Giơ–ne–vơ. Phụ nữ miền Nam đi đầu trong đấu tranh cách mạng, chống lại âm mưu tàn bạo của Mỹ với phong trào “Đồng Khởi”, “Đội quân tóc dài”.

Ngày 8-3-1961 Hội Liên hiệp phụ nữ giải phóng Miền Nam (LHPNGPMN) Việt Nam được thành lập. Phong trào thi đua 5 tốt đã được phát động khắp miền Nam với nội dung: Đoàn kết đấu tranh chính trị, võ trang, bình vận tốt;  Lao động sản xuất, tiết kiệm tốt;Chăm sóc, nuôi dưỡng thương bệnh binh; Học tập văn hoá, chính trị, chuyên môn tốt; Rèn luyện tư cách đạo đức tốt.

Trong thời kỳ kháng chiến chống Mỹ cứu nước (1954 – 1975), phụ nữ miền Nam luôn đứng trên tuyến đầu chống Mỹ. Nơi nào khó khăn, phụ nữ đều có mặt và hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ được giao. Lực lượng phụ nữ được rèn luyện trong chiến đấu và không ngừng lớn mạnh, xứng đáng với danh hiệu “Anh hùng, bất khuất, trung hậu, đảm đang”.

3. Hội Liên hiệp phụ nữ Việt Nam trong giai đoạn (1975 - 1985)

Từ ngày 4 đến 7-3-1974, Đại hội phụ nữ toàn quốc lần thứ IV đề ra 6 nhiệm vụ cụ thể cho phụ nữ: xây dựng người phụ nữ xã hội chủ nghĩa, làm tốt nghĩa vụ với Tổ quốc, xã hội và gia đình; vận động phụ nữ tham gia phong trào thi đua lao động, sản xuất, cần kiệm; cùng các cơ quan, đoàn thể chăm lo quyền lợi, đời sống, sức khoẻ phụ nữ, trẻ em, hướng dẫn tổ chức tốt gia đình; làm tròn nghĩa vụ với cách mạng miền Nam; tăng cường đoàn kết hữu nghị với phụ nữ trên thế giới đấu tranh cho hoà bình, độc lập dân tộc, dân chủ và chủ nghĩa xã hội, cho quyền lợi của phụ nữ và trẻ em; củng cố tổ chức Hội ra sức đào tạo, bồi dưỡng cán bộ phụ nữ, cải tiến sự chỉ đạo, chuyển mạnh phương thức hoạt động của Hội.

Tháng 6-1976, Hội nghị hợp nhất tổ chức Phụ nữ ở hai miền được tổ chức tại Thành phố Hồ Chí Minh, thống nhất lấy tên là Hội Liên hiệp Phụ nữ Việt Nam; đề ra nhiệm vụ của Hội LHPN Việt Nam: Giáo dục động viên phụ nữ cả nước sôi nổi tham gia cách mạng xã hội chủ nghĩa và xây dựng chủ nghĩa xã hội. Hội nghị đã quyết định lấy ngày 20-10-1930 là ngày thành lập Hội LHPN Việt Nam.

4. Hội Liên hiệp phụ nữ Việt Nam trong công cuộc đổi mới và phát triển đất nước (1986 - nay)

Năm 1980, nhân dịp kỷ niệm lần thứ 50 ngày thành lập Hội Liên hiệp Phụ nữ Việt Nam, phong trào phụ nữ cả nước đã được vinh dự đón nhận Huân chương Hồ Chí Minh, phần thưởng cao quý ghi nhận những thành tích và cống hiến to lớn của phụ nữ Việt Nam trong thời kỳ lịch sử này.

Đại hội đại biểu Phụ nữ toàn quốc lần thứ VI nhiệm kỳ (1987 - 1992) đã đề ra phương hướng, nhiệm vụ: Tham gia xây dựng, kiểm tra, giám sát việc thực hiện luật pháp, chính sách có liên quan trực tiếp đến phụ nữ, trẻ em, thực hiện chính sách hậu phương quân đội...; Thực hiện chính sách đền ơn đáp nghĩa; Công tác dân số - kế hoạch hoá gia đình, chăm sóc đời sống phụ nữ và trẻ em, công tác đối ngoại nhân dân, công tác tổ chức cán bộ và đổi mới nội dung phương thức hoạt động của Hội.

Ngày 08-3-1989 Ban Chấp hành Trung ương Hội Liên hiệp Phụ nữ Việt Nam đã phát động hai cuộc vận động “Phụ nữ giúp nhau làm kinh tế gia đình” và “Nuôi dạy con tốt, góp phần hạn chế trẻ em suy dinh dưỡng và bỏ học”.

Đại hội Đại biểu Phụ nữ toàn quốc lần thứ VII nhiệm kỳ (1992 -1997) xác định mục tiêu: “Đoàn kết rộng rãi các tầng lớp phụ nữ, phát huy mọi tiềm năng, sáng tạo và phẩm chất tốt đẹp của phụ nữ để thực hiện tốt các nhiệm vụ kinh tế - xã hội”.

Đại hội đại biểu Phụ nữ toàn quốc lần thứ VIII nhiệm kỳ (1997 - 2002) có chủ đề: “Đoàn kết, đổi mới vì bình đẳng, phát triển và hoà bình, vì sự nghiệp công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước”

Đại hội đại biểu Phụ nữ toàn quốc lần thứ IX, nhiệm kỳ (2002 - 2007) có Chủ đề: “Đoàn kết - Bình đẳng - Năng động - Sáng tạo vì sự nghiệp công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước”.

Đại hội đại biểu Phụ nữ toàn quốc lần thứ X nhiệm kỳ (2007 - 2012) đề ra mục tiêu, nhiệm vụ, giải pháp với các chỉ tiêu cơ bản là 6 nhiệm vụ trọng tâm: Nâng cao nhận thức, trình độ, năng lực của phụ nữ đáp ứng yêu cầu tình hình mới, xây dựng người phụ nữ Việt Nam có sức khoẻ, tri thức, kỹ năng nghề nghiệp, năng động, sáng tạo, có lối sống văn hoá, có lòng nhân hậu; Tham gia xây dựng, phản biện xã hội và giám sát việc thực hiện luật pháp, chính sách về bình đẳng giới; Hỗ trợ Phụ nữ phát triển kinh tế, tạo việc làm, tăng thu nhập; Hỗ trợ Phụ nữ xây dựng gia đình no ấm, bình đẳng, tiến bộ, hạnh phúc; Xây dựng, phát triển tổ chức Hội vững mạnh; Mở rộng quan hệ và hợp tác quốc tế vì bình đẳng, phát triển và hoà bình.

Tiếp tục phát động phong trào thi đua: “Phụ nữ tích cực học tập, lao động sáng tạo, xây dựng gia đình hạnh phúc” gắn với thực hiện Cuộc vận động “Học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh’’; vận động các tổ chức, cá nhân ủng hộ xây dựng “Mái ấm tình thương” cho phụ nữ nghèo.

Trải qua 80 năm xây dựng và phát triển, dưới sự lãnh đạo của Đảng, Hội Liên hiệp phụ nữ Việt Nam ngày càng xứng đáng là tổ chức đại diện, chăm lo, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp, chính đáng của phụ nữ Việt Nam. Hội LHPN Việt Nam đã giữ vững vai trò nòng cốt trong phong trào phụ nữ, không ngừng đổi mới nội dung, phương thức hoạt động nhằm phát huy mọi tiềm năng, sức sáng tạo của các tầng lớp phụ nữ, đóng góp quan trọng trên các lĩnh vực của đời sống xã hội, góp phần thực hiện nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội đáp ứng thời kỳ công nghiệp hóa, hiện đại hóa của đất nước và hội nhập quốc tế./.