Những sự kiện quốc tế đáng chú ý trong tuần (từ ngày 15-8-2011 đến ngày 21-8-2011)

1.  Cộng hòa Nam Xu-đăng chính thức là thành viên của AU

Ngày 15-8-2011, Liên minh châu Phi (AU) chính thức công nhận Cộng hòa Nam Xu-đăng là thành viên thứ 54 của tổ chức này. Lễ kết nạp tổ chức tại trụ sở của Ủy ban AU ở thủ đô A-đi A-bê-ba (Addis Ababa) của Ê-ti-ô-pi với sự tham dự của Chủ tịch Ủy ban AU Giăng Pinh (Jean Ping), Tổng thống Nam Xu-đăng Xan-va Kia (Salva Kiir) cùng một số đại diện ngoại giao và giới chức trong khu vực. Tại lễ kết nạp, Chủ tịch Ủy ban AU Giăng Pinh nhấn mạnh, AU hài lòng với việc nước Cộng hòa Nam Xu-đăng được thành lập sau một cuộc trưng cầu ý dân hòa bình do nhà lãnh đạo miền Nam Xu-đăng Xan-va Kia và Tổng thống chính quyền Khắc-tum An Ba-sia (Al Bashir) đồng bảo trợ. Về phần mình, Tổng thống Nam Xu-đăng Xan-va Kia cũng bày tỏ vui mừng trước việc quốc gia của ông được công nhận là thành viên AU, cũng như trước đó được công nhận là thành viên của Liên hợp quốc. Cộng hòa Xu-đăng là quốc gia đầu tiên thừa nhận nước Cộng hòa Nam Xu-đăng. Tuy nhiên, hiện các nhà lãnh đạo của hai bên vẫn chưa nhất trí được với nhau về nhiều vấn đề, trong đó có tranh chấp khu vực A-bi-ây (Abyei) nhiều dầu mỏ ở biên giới và cách thức phân chia nguồn thu nhập từ dầu mỏ, nguồn sống chính của cả hai nền kinh tế.

2. ECB mua lượng trái phiếu chính phủ của I-ta-li-a và Tây Ban Nha trị giá 32 tỉ USD

Ngày 15-8-2011, Ngân hàng Trung ương châu Âu (ECB) cho biết trong tuần qua, ngân hàng này đã mua một lượng trái phiếu chính phủ của I-ta-li-a và Tây Ban Nha cao kỷ lục, trị giá 22 tỉ ơ-rô (tương đương 32 tỉ USD) nhằm làm dịu cuộc khủng hoảng nợ ở Khu vực sử dụng đồng tiền chung châu Âu (Eurozone) đang đe dọa hai quốc gia này. Trước đó, hồi đầu tháng, ECB thông báo rằng, ngân hàng này sẽ tiếp tục chương trình mua lại trái phiếu mà ECB đã tạm dừng cách đây 5 tháng, nhằm giúp đỡ các nước thành viên Eurozone bị ảnh hưởng nặng nề bởi sự biến động của thị trường tài chính, trong bối cảnh những nước này đang phải chật vật để bình ổn khu vực tài chính công của mình. Đợt mua trái phiếu chính phủ mới đưa tổng số tiền mà ECB đã chi cho chương trình này lên 96 tỉ ơ-rô. Các nhà kinh tế cho rằng, ECB sẽ tiếp tục chương trình mua lại trái phiếu trong những tuần tới trước khi thực hiện các biện pháp mới nhằm tăng cường khả năng can thiệp của Quỹ Ổn định Tài chính châu Âu (EFSF).

3. Khởi động hệ thống phản ứng khẩn cấp bảo vệ biển Ca-xpi

Ngày 15-8-2011, tại Liên hợp quốc, Chương trình Môi trường Liên hợp quốc (UNEP) cho biết 5 nước nằm bao quanh biển Ca-xpi (Caspi) là Nga, A-déc-bai-gian, I-ran, Tuốc-mê-ni-xtan và Ca-dắc-xtan đã khởi động hệ thống phản ứng khẩn cấp để giải quyết nạn ô nhiễm dầu, đồng thời tăng cường các biện pháp giám sát theo nghị định thư mới của Công ước Tê-hê-ran ở biển nội địa lớn nhất thế giới này. UNEP khẳng định sự kiện này đánh dấu mốc lịch sử trong quyết tâm của 5 nước ven bờ biển Ca-xpi bảo vệ và duy trì môi trường phong phú về đa dạng sinh học và giàu các nguồn tài nguyên thiên nhiên như dầu khí của biển Ca-xpi trước mối đe dọa ngày càng tăng về ô nhiễm dầu. Phó Tổng Thư ký Liên hợp quốc và Giám đốc chấp hành UNEP, Ác-him Xtây-nơ (Achim Steiner) nhấn mạnh, nâng cao tri thức về các tác động môi trường tiềm tàng là then chốt của hợp tác môi trường quốc tế và quan hệ tốt đẹp giữa các nước. Giải quyết các vấn đề liên quan đến tác động môi trường xuyên quốc gia là biện pháp tốt nhất để ngăn chặn các tác động này, bảo vệ hoà bình và ổn định khu vực biển Ca-xpi. UNEP nhấn mạnh trong 2 thập kỷ qua, biển Ca-xpi đứng trước nguy cơ ô nhiễm ngày một lớn do các hoạt động thăm dò, khai thác và vận chuyển dầu khí.

4. WB: Giá lương thực cao kỷ lục đẩy người nghèo vào cảnh khốn cùng

Trong báo cáo công bố ngày 15-8-2011 của Cơ quan Giám sát giá lương thực thuộc Ngân hàng Thế giới (WB), giá lương thực thế giới tăng cao kỷ lục và không ngừng biến động đã đẩy những người nghèo khó ở các nước đang phát triển, đặc biệt tại khu vực Sừng châu Phi, vào tình cảnh khốn cùng. Theo báo cáo trên, trong hơn ba tháng qua, cuộc khủng hoảng nhân đạo được cho là nghiêm trọng nhất tại vùng Sừng châu Phi trong vòng nửa thế kỷ qua đã làm ít nhất 29.000 trẻ em dưới 5 tuổi ở Xô-ma-li tử vong và khoảng 600.000 em khác trong khu vực có nguy cơ cận kề cái chết, suy nhược thể chất hoặc tinh thần. Tính toán của các chuyên gia trước đó cho thấy nạn đói đang hoành hành ở khu vực này có thể đe dọa mạng sống của hơn 12 triệu người. Chủ tịch WB, ông Rô-bớt Dô-ê-lích (Robert Zoellick) cho biết về ngắn và trung hạn, WB đang áp dụng các biện pháp nhằm hỗ trợ người nghèo ở những nước dễ bị tổn thương nhất như Kê-ni-a và Ê-ti-ô-pi thông qua các mạng lưới an ninh lương thực hiệu quả, trong khi một mặt vẫn nỗ lực giúp khu vực này phục hồi kinh tế. Về dài hạn, WB có kế hoạch xây dựng các hệ thống chống hạn hán và thiết lập mô hình nông trại thông minh phù hợp với điều kiện thời tiết. Trong tháng 7 vừa qua, giá lương thực thế giới vẫn ở mức cao hơn tới 33% so với một năm trước do giá cả thị trường ngũ cốc không ngừng leo thang. Bên cạnh đó, giá dầu thô cũng tăng tới 45% so với cùng kỳ năm ngoái, làm gia tăng chi phí sản xuất và giá các loại phân bón - một trong những nguyên nhân đẩy giá lương thực tăng vọt trong thời gian qua.

5. Hội nghị tư vấn về Kinh tế khu vực Mỹ La-tinh và Ca-ri-bê

Ngày 15-8-2011, tại Hội nghị tư vấn do Ủy ban Liên hợp quốc về Kinh tế khu vực Mỹ La-tinh và Ca-ri-bê (CEPAL) bảo trợ ở thủ đô Xan-ti-a-gô (Santiago) của Chi-lê, đại diện chính phủ các nước trong khu vực và các chuyên gia quốc tế cấp cao đã kêu gọi cải tổ hệ thống hợp tác quốc tế để hệ thống này có thể đáp ứng toàn diện các thách thức phát triển. Hội nghị nhấn mạnh hệ thống hợp tác quốc tế cần được cải tổ để đáp ứng không chỉ nhu cầu của các nước thu nhập thấp mà còn cả những nhu cầu khác nhau và những yếu kém của các nước thu nhập trung bình. Hội nghị đã thảo luận các biện pháp và những đề nghị chính trị nhằm tăng các nguồn tài chính và các cơ chế cho phát triển cũng như sửa đổi các tiêu chuẩn phân phối nguồn tài chính này giữa các nước. Hội nghị nhất trí cho rằng việc phân loại các nước theo thu nhập là không tính đến sự không đồng nhất giữa các nước thu nhập trung bình. Hệ thống hợp tác quốc tế cần trợ giúp các nước tăng cường các nỗ lực phát triển toàn diện, minh bạch và hợp pháp, trong đó nhấn mạnh tầm quan trọng của các cơ chế tài trợ trong nước, đặc biệt là nhu cầu cải cách hệ thống thuế và thiết lập ngân hàng phát triển khu vực, đồng thời phát triển thương mại thông qua các cơ chế hợp tác và tài trợ phát triển. Hợp tác Nam–Nam và hợp tác 3 bên tuy có vai trò thiết yếu nhưng không thể thay thế nguồn ODA.

6. Anh đối mặt với vụ tràn dầu nghiêm trọng nhất trong vòng một thập kỷ

Ngày 15-8-2011, Bộ Năng lượng và Biến đổi Khí hậu Anh (DECC) cho biết vụ tràn dầu từ một dàn khoan dầu ở Biển Bắc mới đây là trường hợp nghiêm trọng nhất tại các vùng biển của Anh trong vòng một thập kỷ qua. Shell - tập đoàn liên doanh khai thác dầu lửa khổng lồ giữa Anh và Hà Lan cũng cho hay: khoảng 216 tấn (1.300 thùng) dầu đã rò rỉ từ dàn khoan Gan-nét Al-pha, cách thành phố A-bơ-đin (Aberdeen) bên bờ biển Xcốt-len 180 km về phía Đông. Shell cho biết thêm lượng dầu tràn mỗi ngày là dưới 1 tấn, trong khi lượng dầu nổi trên bề mặt khoảng 1 tấn và loang rộng 0,5 km2. Giếng dầu trên đã được đóng lại hôm 10-8 và người ta đang tiếp tục ngăn chặn dầu tràn. Cả Shell và DECC đều hy vọng rằng gió và sóng sẽ ngăn chặn dầu tràn vào bờ. Nhân viên trên dàn khoan Gan-net Al-pha vẫn an toàn và dàn khoan vẫn tiếp tục hoạt động. Nhân viên bảo vệ bờ biển Anh đang thực hiện các chuyến bay 2 lần một ngày để giám sát tình hình. Tàu dự phòng Gram-pi-ân Prin-xi (Grampian Prince) đang giám sát khu vực với thiết bị ứng phó dầu tràn. Các nhóm hoạt động bảo vệ môi trường chỉ trích Shell xử lý không đủ minh bạch đối với vụ việc xảy ra tại dàn khoan Gan-net Al-pha. DECC cho biết sẽ điều tra làm rõ nguyên nhân vụ tràn dầu nói trên.

7. Đức, Pháp đề xuất xử lý khủng hoảng nợ Khu vực đồng ơ-rô

Ngày 16-8-2011, Pháp và Đức đã chính thức công bố các kế hoạch sâu rộng nhằm tăng cường sự hội nhập trong Khu vực đồng ơ-rô. Tuy nhiên, hai nước không tán thành việc sớm phát hành trái phiếu chung bằng đồng ơ-rô, mà thay vào đó xem đây là một phương án về lâu dài. Dưới áp lực nặng nề phải khôi phục niềm tin vào khu vực đồng ơ-rô, Tổng thống Pháp Ni-cô-la Xác-cô-di (Nicolas Sarkozy) và Thủ tướng Đức An-gie-la Mác-ken (Angela Merkel) đã tạm ngừng tăng quỹ cứu trợ của khối, song hứa sẽ sát cánh bên nhau cứu đồng ơ-rô và đặt nền tảng cho liên minh tài chính trong tương lai. Thông điệp của hai nước là cần tập trung vào việc tăng cường hòa nhập về kinh tế hơn là chi tiền cứu trợ, đồng thời cho biết sẽ không chấp nhận việc vượt ra khỏi những quy định và các mục tiêu tài chính của Khu vực đồng ơ-rô (Eurozone).

8. FAO kêu gọi phá vỡ đói nghèo vùng Sừng châu Phi

FAO kêu gọi cộng đồng thế giới hỗ trợ dài hạn cho nông dân vùng Sừng châu Phi.

Ngày 18-8-2011, Hội nghị quốc tế tại Rô-ma (Rome, I-ta-li-a) Tổ chức Lương Nông Liên hợp quốc (FAO) đã kêu gọi cộng đồng thế giới hỗ trợ dài hạn cho nông dân vùng Sừng châu Phi để phá vỡ vòng luẩn quẩn của đói nghèo đeo bám khu vực này suốt nhiều thập kỷ qua. Phát biểu khai mạc, Tổng Giám đốc FAO Giắc-quét Đi-ốp (Jacques Diouf) nhấn mạnh thực trạng 12 triệu người ở khu vực này có nguy cơ chết đói là điều không thể chấp nhận được trong bối cảnh hiện nay. Nếu cộng đồng quốc tế không khẩn cấp đầu tư cứu trợ và giúp nông dân khu vực Sừng châu Phi phát triển nông nghiệp chống đói nghèo, nguy cơ tái diễn cuộc khủng hoảng nhân đạo năm 1991-1992 làm 500.000 người Xô-ma-li-a (Somalia) chết đói có thể trở thành hiện thực. Tổng Giám đốc FAO kêu gọi các chính phủ và tổ chức quốc tế tăng cường đầu tư vào lĩnh vực nông nghiệp ở vùng Sừng châu Phi, trong đó có các dự án phát triển hệ thống tưới tiêu, thủy lợi... đồng thời cứu trợ lương thực khẩn cấp để cứu đói hàng triệu người dân trong vùng cũng như hỗ trợ dài hạn để giúp họ ổn định cuộc sống.

9. Trung Quốc ký nhiều thỏa thuận hợp tác với Lào và Cam-pu-chia

Ngày 18-8-2011, ông Bun-nhang Vô-ra-chít (Bunnhang Vorachith), Ủy viên Bộ Chính trị, Thường trực Ban Bí thư, Phó Chủ tịch nước Cộng hòa Dân chủ Nhân dân Lào đã có buổi làm việc với đoàn đại biểu cấp cao Đảng Cộng sản Trung Quốc do ông Chu Vĩnh Khang, Thường vụ Bộ Chính trị, Bí thư Ủy ban các vấn đề chính trị và luật pháp của Trung ương Đảng Cộng sản Trung Quốc, ở thăm Lào trong hai ngày 18 và 19-8-2011. Trong khuôn khổ chuyến thăm, hai bên đã ký 11 văn bản hợp tác, trong đó có các hiệp định hợp tác về kinh tế - kỹ thuật giữa hai chính phủ. Sáng 20-8-2011, tại Phnôm Pênh, Thủ tướng Chính phủ Hoàng gia Cam-pu-chia Hun Sen và ông Chu Vĩnh Khang đã chứng kiến lễ ký kết 29 thỏa thuận hợp tác giữa hai chính phủ và các công ty tư nhân hai nước. Trung Quốc cam kết giúp Cam-pu-chia trùng tu các ngôi chùa cổ, viện trợ cho cảnh sát và quân cảnh, nâng cấp hệ thống hạ tầng giao thông và thủy  lợi.

10. Diễn đàn hợp tác kinh tế Vịnh Bắc Bộ mở rộng lần 6

Trong 2 ngày 18 và 19-8, Diễn đàn hợp tác kinh tế Vịnh Bắc Bộ mở rộng lần thứ 6 đã diễn ra tại Nam Ninh, Quảng Tây, Trung Quốc. Tham dự diễn đàn năm nay có gần 400 đại biểu, gồm lãnh đạo Trung Quốc, tỉnh Quảng Tây và một số địa phương khác của Trung Quốc, lãnh đạo một số nước ASEAN như Cam-pu-chia, Lào, Ma-lay-xi-a (Malaysia), Mi-an-ma (Myanmar), Phi-líp-pin (Philippines), Việt Nam và đông đảo các chuyên gia, học giả, doanh nghiệp trong và ngoài khu vực. Với chủ đề “Tiến triển của Khu vực Thương mại tự do ASEAN-Trung Quốc và Hợp tác Kinh tế Vịnh Bắc Bộ mở rộng,” diễn đàn đã tập trung thảo luận các biện pháp nhằm tăng cường kết nối hạ tầng giao thông khu vực, thúc đẩy thương mại và đầu tư, du lịch và hợp tác tài chính khu vực Vịnh Bắc Bộ mở rộng. Dưới sự thúc đẩy chung của Trung Quốc và các nước ASEAN, nhiều dự án đã được thực hiện trong các lĩnh vực như: đầu tư thương mại, giao thông, lưu thông phân phối... và trở thành điểm sáng mới trong hợp tác tiểu vùng giữa Trung Quốc - ASEAN./.