Phát triển du lịch - ngành công nghiệp không khói của Thừa Thiên - Huế

Cố đô Huế là nơi đang lưu giữ một kho tàng di tích, cổ vật, trong đó quần thể di tích Cố đô đã được UNESCO xếp hạng Di sản văn hóa thế giới với những công trình kiến trúc cung đình và danh lam thắng cảnh nổi tiếng. Huế còn có một kho tàng văn hóa phi vật thể đồ sộ, các loại hình lễ hội tôn giáo, lễ hội dân gian, lễ hội văn hóa các dân tộc ít người... đặc biệt, nhã nhạc Cung đình Huế đã được UNESCO công nhận là Di sản kiệt tác văn hóa và truyền khẩu của nhân loại. Ngoài ra, Thừa Thiên - Huế còn là nơi có truyền thống cách mạng oanh liệt, nơi lưu giữ nhiều di tích cuộc đời hoạt động của Chủ tịch Hồ Chí Minh, nhiều nhà cách mạng tiền bối và nhiều địa danh lịch sử về hai cuộc chiến tranh chống thực dân Pháp và đế quốc Mỹ. Với các địa danh lịch sử, với cảnh quan thiên nhiên kỳ thú và hai Di sản văn hóa nhân loại đã được xếp hạng, Thừa Thiên - Huế là trung tâm của con đường Hành trình di sản văn hóa thế giới: Hạ Long - Phong Nha - Huế - Hội An - Mỹ Sơn trong mối liên kết với các tuyến du lịch của Hành lang Đông Tây. Quyết định công nhận thành phố Huế là thành phố Festival của Thủ tướng Chính phủ làm cho tỉnh có một lợi thế rất lớn, vì nó cho phép phát triển ngành du lịch thành ngành kinh tế mũi nhọn có ý nghĩa quốc gia và quốc tế.

Ý thức được tiềm năng của mình, phát triển du lịch đã được Đảng bộ tỉnh quan tâm từ rất sớm. Hội nghị đại biểu Đảng bộ giữa nhiệm kỳ khóaX (năm 1993) nêu rõ: "Đã đến lúc cần đầu tư phát triển du lịch để sớm trở thành ngành kinh tế mũi nhọn"; Đại hội Đảng bộ tỉnh lần thứ XI (năm 1995) đã quyết định chuyển dịch cơ cấu kinh tế từ nông nghiệp - công nghiệp - dịch vụ sang công nghiệp - du lịch, dịch vụ - nông nghiệp và Đại hội Đảng bộ tỉnh lần thứ XIII (năm 2005) đã quyết định chuyển cơ cấu kinh tế của tỉnh thành dịch vụ - công nghiệp - nông nghiệp với mục tiêu phát triển du lịch trở thành một ngành kinh tế mũi nhọn, góp phần thực hiện thắng lợi nhiệm vụ công nghiệp hóa, hiện đại hóa. Để biến tiềm năng thành hiện thực, Tỉnh ủy đã ra Nghị quyết 02-NQ/TU (năm 1996) về phát triển du lịch và Nghị quyết 03-NQ/TU (năm 2002) về tiếp tục phát triển du lịch, thương mại trong tình hình mới. Ngoài ra, trong các nghị quyết về phát triển kinh tế - xã hội hằng năm, tỉnh đều coi trọng vấn đề phát triển làm cho du lịch trở thành ngành kinh tế mũi nhọn.

Nhờ ưu tiên đầu tư, tập trung chỉ đạo nên ngành du lịch đã phát triển vượt bậc cả quy mô, cơ cấu, chất lượng và hiệu quả, diện mạo của ngành du lịch thay đổi một cách nhanh chóng và vững chắc, góp phần thúc đẩy chuyển dịch cơ cấu kinh tế của tỉnh theo hướng công nghiệp hóa, hiện đại hóa. Sau gần 2 năm thực hiện Nghị quyết Đại hội Đảng bộ tỉnh lần thứ XIII, bức tranh kinh tế- xã hội Thừa Thiên - Huế ngày càng sáng sủa, cho thấy tiềm năng và triển vọng của ngành du lịch đã định hình ngày càng rõ nét thế mạnh kinh tế mũi nhọn, đồng thời, khẳng định được ngôi đầu xứng đáng trong cơ cấu kinh tế tiến bộ "dịch vụ - công nghiệp - nông nghiệp".

Thực tế, phát triển dịch vụ mà trọng tâm là phát triển du lịch đã tạo được nguồn lực đóng góp đáng kể vào tỷ trọng, tốc độ tăng trưởng kinh tế và thu ngân sách nhà nước. Năm 2007, doanh thu du lịch tăng 31,2%; tổng doanh thu xã hội phục vụ cho hoạt động du lịch đạt trên 2.193 tỉ đồng, tăng 33,2% so với năm 2006. Cơ sở vật chất của ngành du lịch không ngừng được củng cố, xây dựng mới. Tỉnh có 133 khách sạn và 11 nhà khách, nhà nghỉ (với 4.674 phòng), trong đó, có 6 khách sạn từ 4 đến 5 sao với 990 phòng. Lượng khách tăng bình quân hằng năm gần 15%. Năm 2007 đạt trên 1,5 triệu khách du lịch trong và ngoài nước (trong đó, khách ngoài nước trên 500.000 người).

Du lịch - dịch vụ của Thừa Thiên - Huế phát triển mạnh trong những năm gần đây đã tác động mạnh đến nhiều ngành nghề khác phát triển, như nhà hàng, khách sạn, giải trí, mua sắm, bưu chính - viễn thông, In-tơ-nét, vận tải, nhất là vận tải hàng không..., tạo ra năng lực sản xuất, sức mua và luân chuyển nhanh đồng vốn. Mặt khác, tác động mạnh đến phát triển nông nghiệp - nông thôn, phá vỡ kinh tế khép kín tự cấp, tự túc, làm chuyển dịch cơ cấu kinh tế nông nghiệp, cơ cấu cây trồng, vật nuôi theo hướng hàng hóa hiệu quả, gắn với thị trường các vùng du lịch trọng điểm thành phố Huế, Lăng Cô - Bạch Mã - Cảnh Dương.

Sự phát triển du lịch của tỉnh còn thúc đẩy mở rộng và phát triển ngành nghề, tạo việc làm và thu nhập ổn định cho người lao động. Thực tế từ sự phát triển của ngành đã làm tăng nhanh nhu cầu các sản phẩm tạo cho ngành nghề, làng nghề truyền thống khôi phục và phát triển (mộc mỹ nghệ, đúc đồng, kim hoàn, đan lát, thêu...), đồng thời tạo cơ hội thuận lợi cho cộng đồng dân cư tham gia kinh doanh dịch vụ lưu trú, không ngừng sáng tạo và tham gia đầu tư, khai thác các sản phẩm, tua, tuyến du lịch độc đáo. Nhờ vậy, đã thúc đẩy nông nghiệp, công nghiệp, ngành nghề phát triển, làm tăng GDP trong công nghiệp, dịch vụ và làm giảm tỷ trọng GDP trong nông nghiệp.

Thực tiễn phát triển du lịch của Thừa Thiên - Huế cũng đã góp phần giới thiệu, quảng bá sâu rộng hình ảnh hòa bình, năng động, cởi mở, giàu bản sắc văn hóa, nhân văn của đất nước Việt Nam, đồng thời góp phần quan trọng trong việc mở rộng quan hệ hợp tác kinh tế, ngoại giao, nâng tầm vị thế của quốc gia trong thời kỳ hội nhập và phát triển, mà trong đó thực tiễn mở rộng hợp tác bảo tồn, phát huy các giá trị di sản văn hóa thế giới; tổ chức các hội nghị tầm khu vực và quốc tế và đón tiếp các đoàn lãnh đạo cao cấp các nước; đối ngoại rộng mở và hợp tác đa phương của thành phố Huế với nhiều thành phố nổi tiếng trên thế giới... đã minh chứng sinh động cho điều ấy.

Quá trình tập trung lãnh đạo, chỉ đạo phát triển du lịch ở Thừa Thiên - Huế bước đầu đã đạt được hiệu quả khả quan là nhờ:

Một là, tỉnh biết phát huy nội lực, đồng thời tranh thủ sự hỗ trợ của Chính phủ, các bộ, ngành trung ương cả về cơ chế, chính sách, nguồn vốn để xây dựng kết cấu hạ tầng, nhất là nguồn nhân vật lực tập trung đầu tư trùng tu, tôn tạo hệ thống di tích văn hóa, di tích lịch sử cách mạng. Đồng thời, tranh thủ sự hỗ trợ của các hoạt động trong chương trình hành động quốc gia về du lịch, sự giúp đỡ của các tổ chức quốc tế, tổ chức phi chính phủ trong hỗ trợ về kỹ thuật, xây dựng các dự án phát triển du lịch bền vững dựa vào cộng đồng.

Hai là, nhận thức rõ nhiệm vụ khai thác, phát huy thế mạnh du lịch không chỉ của ngành du lịch hay của Đảng, Nhà nước mà là nhiệm vụ của toàn dân. Vì vậy, các cấp ủy, chính quyền, đoàn thể, các ban ngành, cộng đồng dân cư, doanh nghiệp đã quan tâm tuyên truyền để thúc đẩy ngành phát triển đúng hướng, đúng với tiềm năng, triển vọng. Mặt khác, tỉnh tích cực huy động sự tham gia của cộng đồng, doanh nghiệp, tổ chức quốc tế, đưa các doanh nghiệp hoạt động kinh doanh du lịch, cộng đồng dân cư trở thành những chủ thể chính nhằm thúc đẩy quá trình xã hội hóa phát triển du lịch. Tăng cường sự lãnh đạo của Đảng, công tác quản lý của Nhà nước về hoạt động du lịch - dịch vụ ở từng ngành, từng địa phương, có biện pháp cụ thể nhằm nâng cao vai trò của chính quyền trong công tác giải phóng mặt bằng; theo dõi, giám sát, phối hợp tháo gỡ những vướng mắc cho các dự án đầu tư phát triển du lịch và khuyến khích cộng đồng dân cư làm lành mạnh hóa các hoạt động du lịch - dịch vụ.

Ba là, giải quyết hài hòa mối quan hệ giữa bảo tồn và phát triển bền vững. Trọng tâm trong đó là hoàn chỉnh quy hoạch chi tiết di tích văn hóa, di tích lịch sử cách mạng, danh lam thắng cảnh, đồng thời tiến hành khoanh vùng bảo vệ, công khai thông báo nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho công tác trùng tu, tôn tạo di tích và đầu tư hạ tầng phục vụ phát triển du lịch.

Bốn là, xây dựng các cơ chế, chính sách hỗ trợ, khuyến khích phát triển du lịch - dịch vụ phù hợp, có khả năng khai thác đem lại hiệu quả cao cho ngành. Chỉ đạo quyết liệt các cấp, các ngành cải cách thủ tục hành chính để tạo các điều kiện thuận lợi cho các nhà đầu tư. Quan tâm xây dựng khung pháp lý thông thoáng và môi trường kinh doanh, môi trường du lịch, môi trường văn hóa lành mạnh để phát huy hiệu quả các hoạt động du lịch - dịch vụ.

Với tiềm năng phong phú, với sự nỗ lực của Đảng bộ và toàn quân, toàn dân, ngành du lịch Thừa Thiên - Huế quyết tâm "bứt phá" để xây dựng Huế xứng đáng là trung tâm du lịch của cả nước và khu vực. Tuy nhiên, thẳng thắn nhìn nhận cũng cần phải thấy rằng, sự phát triển của ngành du lịch Thừa Thiên - Huế trong thời gian qua vẫn còn chưa tương xứng với lợi thế và tiềm năng; chưa tạo sự bứt phá mới để ngành du lịch thực sự là thế mạnh, mũi nhọn kinh tế của tỉnh.

Để xây dựng thành phố Huế - thành phố di sản, thành phố Festival sớm trở thành trung tâm du lịch dịch vụ của c ả nước, khu vực mà Trung ương đã xác định và phấn đấu đến năm 2010 đón trên 2,5 triệu khách du lịch, Thừa Thiên - Huế phải sớm rà soát, đánh giá bổ sung Quy hoạch tổng thể phát triển du lịch giai đoạn 1995 - 2010, trong đó điều quan trọng nhất là phải gắn kết chặt chẽ giữa văn hóa - du lịch, du lịch và văn hóa. Đồng thời tổ chức xây dựng quy hoạch chi tiết các khu, điểm du lịch; quy hoạch du lịch các huyện, thành phố Huế gắn với tổ chức cải cách hành chính triệt để, tạo điều kiện thuận lợi nhất cho các nhà đầu tư vào lĩnh vực du lịch, trong đó ưu tiên để tập trung thúc đẩy các dự án lớn của các tập đoàn Banyan Tree, Gia Minh Conic, Petrolimex, Trung tâm Thương mại Tràng Tiền, Phong Phú Plaza... nhằm sớm đưa các dự án đi vào hoạt động.

Tập trung làm lành mạnh môi trường du lịch và xây dựng sản phẩm chủ lực để thu hút và lưu giữ du khách. Triển khai một cách quyết liệt và đồng bộ các giải pháp để dẹp tệ nạn phi văn hóa. Xây dựng hình ảnh con người Thừa Thiên - Huế văn minh, lịch sự, hiếu khách trong lòng của du khách bốn phương. Cùng với việc ưu tiên phát triển các trung tâm dịch vụ du lịch biển, nghỉ dưỡng biển chất lượng cao, sẽ khai thác triệt để lợi thế thành phố Festival, điểm đến của các di sản thế giới ở miền Trung để hình thành các sản phẩm du lịch đặc thù và có sức cạnh tranh cao. Hình thành các trung tâm mua sắm, bán hàng lưu niệm hiện đại, có quy mô lớn, mặt hàng đa dạng, giá thành rẻ và tập trung ở một số vị trí thuận lợi cho việc đi lại của khách. Bên cạnh đó, nhanh chóng triển khai xây dựng một số đường trở thành phố đi bộ, phố đêm, trung tâm trưng bày, chế tác, buôn bán mặt hàng thủ công mỹ nghệ, gắn kết với các mặt hàng truyền thống của miền Trung như tranh thêu, đèn lồng, gốm sứ, đồ gỗ, sơn mài, lụa...đẩy mạnh công tác tuyên truyền, quảng bá du lịch, đặc biệt là có chiến lược, chương trình quảng bá, tiếp thị cho các sản phẩm du lịch tại các thị trường khách du lịch trọng điểm của Thừa Thiên - Huế. Khai thác có hiệu quả sân bay quốc tế Phú Bài, cảng Chân Mây trong việc xây dựng các tua, tuyến; tăng cường khai thác du lịch đường bộ qua tuyến hành lang Đông Tây.

Đổi mới và nâng cao hiệu quả bộ máy quản lý và kinh doanh du lịch; đào tạo, bồi dưỡng nguồn nhân lực du lịch. Theo dự tính, từ nay đến nãm 2010, sẽ có khoảng 6.000 phòng khách sạn cao cấp và các dịch vụ kèm theo, do đó việc xây dựng một đội ngũ nhân viên, nhà quản lý chuyên nghiệp đang là một yêu cầu bức thiết.