Bốn kinh nghiệm của Hòa Bình về việc giải quyết khiếu nại tố cáo rút ra từ thực tiễn

Từ thực tế…

Trước thực trạng tình hình khiếu nại của công dân, trong đó số đông là nông dân diễn biến rất đa dạng và phức tạp, ngày 9-10-2001, Thủ tướng Chính phủ đã có Chỉ thị số 26/2011/CT-TTg về việc tạo điều kiện để Hội Nông dân các cấp tham gia giải quyết khiếu nại, tố cáo của nông dân. Qua 10 năm thực hiện trên địa bàn, tỉnh Hòa Bình đã thu được nhiều kết quả. Ủy ban nhân dân tỉnh đã ban hành Chỉ thị số 10-CT/UB, ngày 16-4-2002 về việc quy định trách nhiệm các sở, ban, ngành và chính quyền về việc tạo điều kiện để Hội Nông dân các cấp tham gia giải quyết khiếu nại tố cáo của nông dân, đồng thời quyết định thành lập Ban Chỉ đạo thực hiện Chị thị số 26 của tỉnh để xây dựng kế hoạch hoạt động và hướng dẫn triển khai tại 11/11 huyện, thành phố. Qua đó, đưa việc thực hiện Chỉ thị số 26 vào chương trình công tác hằng năm làm tiêu chí đánh giá thi đua; định kỳ công tác sơ kết, tổng kết rút kinh nghiệm.

Các chương trình phối hợp hoạt động giữa Hội Nông dân với Thanh tra tỉnh, Sở Tư Pháp, Sở Tài Nguyên và Môi Trường, Sở Tài Chính, Công an tỉnh lần lượt được ký kết tạo sự thống nhất từ tỉnh đến cơ sở. Do vậy, ngoài việc công khai lịch tiếp công dân ở tất các các sở, ban, ngành và các địa phương, trong các buổi tiếp công dân định kỳ hằng tháng của Chủ tịch Ủy ban nhân dân tỉnh đều có sự tham gia của lãnh đạo Hội Nông dân tỉnh nhằm nắm bắt tình hình, hướng dẫn hội viên nông dân thực hiện quyền khiếu nại, tố cáo theo quy định của pháp luật.

Từ năm 2002 đến nay, các cơ quan liên quan và thanh tra tỉnh đã tổ chức tiếp 16.804 lượt công dân đến khiếu nại, tố cáo. Qua đó, tỉnh đã phát hiện nhiều sai phạm xử phạt 4.738,57 triệu đồng, kiến nghị thu hồi 3.772,9 triệu đồng nộp ngân sách nhà nước, trả lại cho dân 650,1 triệu đồng và thu hồi 355,73 ha đất các loại… Tính đến nay, toàn tỉnh đã tổ chức được 541 đợt trợ giúp pháp lý lưu động tại 764 điểm trong tỉnh. In ấn trên 81.500 tờ gấp pháp luật, phòng chống ma túy, in sao 210 đĩa CD tuyên truyền pháp luật bằng tiếng H’mông cho 210 xã, phường thị trấn trong toàn tỉnh. Hiện nay, toàn tỉnh đã có 2.019 tổ hòa giải trên tổng số 2.012 thôn, xóm, với 11.192 hòa giải viên. Trong năm 2011, các tổ đã hòa giải được 24.278 vụ chủ yếu trong lĩnh vực dân sự, đất đai, hôn nhân, đạt 87% số vụ hòa giải thành công.

Xuất phát từ nhiều nguyên nhân khác nhau nhưng tình trạng khiếu nại, tố cáo về lĩnh vực đất đai, môi trường tại tỉnh Hòa Bình đang chiếm tỷ lệ lớn trong tổng số đơn thư khiếu nại tố cáo của công dân. Vì vậy, đi đôi với việc giải quyết theo luật định, Hòa Bình cũng đã tăng cường các biện pháp tuyên truyền, cấp phát 50.000 tờ rơi, tờ gấp, tài liệu tuyên truyền, phổ biến pháp luật, tổ chức 20 lượt giáo dục kiến thức pháp luật cho 164.645 lượt người tại các xã vùng sâu, vùng xa; trợ giúp pháp lý cho 35.527 lượt người, góp phần nâng cao nhận thức của nhân dân.

Đối với công tác tổ chức Hội, việc trực tiếp vận động hội viên không tham gia khiếu kiện đông người, vượt cấp luôn được coi trọng. Thông qua các trung tâm học tập cộng đồng, các câu lạc bộ Nông dân với pháp luật, sinh hoạt chi tổ Hội... và cấp phát miễn phí sổ tay phổ biến pháp luật gắn với việc thực hiện quy chế dân chủ ở cơ sở, xây dựng thí điểm công tác chỉ đạo, thực hiện Chỉ thị số 26 tại ba mô hình phối hợp, giải quyết dứt điểm đơn thư khiếu nại từ cơ sở đã làm cho tình hình khiếu nại, tố cáo vượt cấp giảm rõ rệt, nhận thức về pháp luật của nông dân được nâng lên, an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội được giữ vững.

Đến bài học kinh nghiệm

Có được những kết quả đáng ghi nhận trên do nhiều nguyên nhân, trong đó không thể không kể đến sự quan tâm lãnh đạo của Tỉnh ủy, Ủy ban nhân dân tỉnh Hòa Bình, sự phối hợp chặt chẽ của các cấp, các ngành trong tỉnh, đặc biệt là sự chủ động tích cực của các cấp hội nông dân trong tỉnh. Tuy nhiên, để tiếp tục phát huy tác dụng của Chỉ thị số 26 của Thủ tướng Chính phủ, tỉnh Hòa Bình đã rút ra một số kinh nghiệm:

Một là, phải có sự quan tâm chỉ đạo của các cấp ủy Đảng, sự phối hợp và tạo điều kiện của chính quyền các cấp, các ngành từ tỉnh đến cơ sở. Phát huy đúng vị ví, vai trò hội nông dân là cơ quan thường trực của Ban Chỉ đạo trong việc tham gia giải quyết khiếu nại, tố cáo của nông dân.

Hai là, các cấp hội thường xuyên phối hợp với các cơ quan liên quan, nắm bắt tình hình tâm tư, nguyện vọng của nông dân, tìm hiểu nguyên nhân phát sinh mâu thuẫn, tranh chấp từ đó tham mưu với chính quyền và phối hợp cùng các ngành chức năng giải quyết. Thực hiện tốt pháp lệnh dân chủ ở cơ sở trên phương châm “mọi mâu thuẫn phải được giải quyết từ cơ sở”. Công tác hòa giải, tuyên truyền giáo dục pháp luật, trợ giúp pháp lý phải là giải pháp đầu tiên trong việc giải quyết khiếu nại, tố cáo.

Ba là, chú trọng xây dựng tổ chức hội thực sự vững mạnh, nhất là ở cơ sở. Đặc biệt quan tâm đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ cán bộ có năng lực, tâm huyết với nông dân và phong trào hội. Chú trọng xây dựng lực lượng nòng cốt sâu sát dân, kịp thời nắm bắt tâm tư, nguyện vọng, mâu thuẫn trong nông dân để phản ánh, đề xuất với Đảng, chính quyền giải quyết đúng pháp luật không để nông dân khiếu kiện sai, vượt cấp, đông người.

Bốn là, ban chỉ đạo các cấp phải thường xuyên tổ chức kiểm tra, giám sát sơ kết, tổng kết, đánh giá rút kinh nghiệm tìm ra những điểm còn hạn chế, tồn tại, đồng thời phát hiện nhân rộng những điển hình hay, những mô hình tốt.

Chính nhờ vào sự phối hợp chặt chẽ của các cấp, các ngành mà mọi thắc mắc của quần chúng nhân dân đã được các cấp, các ngành của tỉnh Hòa Bình giải quyết thấu đáo. Đây không chỉ là những kinh nghiệm quý mà tỉnh Hòa Bình đạt được mà còn là những cách làm hay để các tỉnh bạn có thể tham khảo./