ASEAN đang dần khẳng định vị thế của mình cả trong khu vực và thế giới

Tăng trưởng kinh tế của ASEAN trong những năm gần đây

Tính đến cuối tháng 7-2011, các nước ASEAN đã hoàn thành hơn 70% nội dung Lộ trình Cộng đồng Kinh tế ASEAN và không ngừng thúc đẩy xây dựng nhất thể hóa bằng đối thoại, hội nghị và hành động, Bên cạnh đó, cuộc khủng hoảng tài chính Đông Nam Á năm 1997-1998 cũng giúp ASEAN tích lũy được kinh nghiệm xử lý khủng hoảng.

Năm 2009, tăng trưởng kinh tế của ASEAN giảm 1,6%, nhưng bước sang năm 2010, tăng trưởng kinh tế khu vực này đã tăng trở lại với mức 7,4%. Việc đối phó thành công với cuộc khủng hoảng kinh tế toàn cầu đã khiến các nước ASEAN tràn đầy lòng tin trong việc đối phó với tác động đến từ khủng hoảng nợ công hiện nay của các nước phát triển.

Các nước thành viên ASEAN đã đạt được tiến bộ nổi bật về xóa bỏ hàng rào đầu tư thương mại. Tính đến cuối năm 2010, giữa các nước Bru-nây, In-đô-nê-xi-a, Ma-lai-xi-a, Phi-líp-pin, Xin-ga-po và Thái Lan đã thực hiện cắt giảm 99,11% thuế quan, giữa các nước Cam-pu-chia, Lào, Mi-an-ma và Việt Nam đã cắt giảm thuế quan từ 98,86% xuống dưới 5%. Ngoài ra, việc ASEAN và các nước đối tác gồm Ô-xtrây-li-a, Trung Quốc, Hàn Quốc và Niu Di-lân thực thi hiệp định thương mại tự do, việc cắt giảm thuế quan và mở rộng thâm nhập thị trường cũng sẽ tạo thêm nguồn động lực tăng trưởng kinh tế nhiều hơn cho các nước thành viên ASEAN.

Thương mại hàng hóa ASEAN đã tăng 32,9%, kim ngạch thương mại tăng đạt trên 2.000 tỉ USD. Thu hút vốn đầu tư trực tiếp của ASEAN cũng tăng rõ rệt. Năm 2010, vốn đầu tư vào ASEAN đạt 75,8 tỉ USD, tăng gấp đôi so với năm 2009. Vốn đầu tư trực tiếp giữa các nước thành viên ASEAN trong năm 2010 đạt mức tăng 131,8%. Vốn đầu tư trực tiếp vào ngành dịch vụ tiếp tục chiếm vị trí chủ đạo, đạt 49,2 tỉ USD, chiếm 65,7% vốn đầu tư trực tiếp vào cả khu vực ASEAN.

Triển vọng liên kết cấu trúc kinh tế giữa ASEAN và các nước lớn

Với Nga, kết thúc các cuộc tham vấn giữa Bộ trưởng Kinh tế Nga và các nước trong Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á (ASEAN), các bên đã thông qua quyết định Nga và ASEAN sẽ hoàn tất việc soạn thảo lộ trình hợp tác thương mại, kinh tế và đầu tư trước Hội nghị thượng đỉnh Đông Á lần thứ 6, dự kiến tổ chức tại Ba-li (In-đô-nê-xi-a) vào tháng 10 tới.

Trong nghiên cứu đề xuất lộ trình hợp tác thương mại, kinh tế và đầu tư, Nga chú trọng các vấn đề năng lượng và an ninh lương thực. Mát-xcơ-va sẵn sàng đầu tư vào ngành năng lượng ASEAN, bao gồm cả các năng lượng tái sinh, thăm dò và khai thác tài nguyên của khu vực Đông Nam Á. Ngược lại, Nga trông đợi đầu tư từ các nước ASEAN vào ngành nông nghiệp của Nga. Hiện nay, quan hệ kinh tế Nga - ASEAN có chiều hướng tụt hậu đáng kể so với mức độ tương tác trong chính trị. Hợp tác Nga - ASEAN mang lại lợi ích cho cả đôi bên. Đối với Nga, đây là yếu tố thúc đẩy tăng trưởng kinh tế cho khu vực Xi-bi-ri và Viễn Đông, còn đối với ASEAN, đây là cơ hội thu hẹp khoảng cách về trình độ phát triển kinh tế giữa các nước thành viên.

Với Trung Quốc, trong năm 2010, quốc gia này đã trở thành đối tác thương mại lớn nhất của ASEAN với tổng kim ngạch trao đổi thương mại hai chiều đạt 230 tỉ USD. Phát biểu bên lề Hội nghị, Bộ trưởng Kinh tế ASEAN - Trung Quốc tại Ma-na-đô, Thứ trưởng Bộ Thương mại In-đô-nê-xi-a Ma-hen-đra Xi-rê-ga (Mahendra Siregar) ngày 12-8 cho biết, so với năm 2009, tổng giá trị xuất khẩu của ASEAN sang Trung Quốc năm 2010 đạt 113,5 tỉ USD, tăng 39,1%; nhập khẩu của ASEAN từ Trung Quốc đạt 117,7 tỉ USD, tăng 21,8%. Tại Hội nghị lần này, phía Trung Quốc bày tỏ sẵn sàng tạo điều kiện gia tăng tiếp cận thị trường cho các nhà xuất khẩu ASEAN, nhất là các doanh nghiệp vừa và nhỏ (SME), đồng thời cam kết hỗ trợ dưới hình thức cung cấp các khoản vay ưu đãi để cải thiện cơ sở hạ tầng cho các nước thành viên ASEAN.

Cũng tại Hội nghị Bộ trưởng Kinh tế Thương mại giữa ASEAN và Trung Quốc - Nhật Bản - Hàn Quốc (ASEAN+3) lần thứ 14 tại In-đô-nê-xi-a ngày 12-8, Bộ trưởng Thương mại Trung Quốc Trần Đức Minh nhấn mạnh, ASEAN và Nhật Bản, Hàn Quốc đều là các đối tác hợp tác thương mại và đầu tư quan trọng của Bắc Kinh.

Năm 2010, tổng kim ngạch thương mại giữa Trung Quốc với ASEAN - Nhật Bản - Hàn Quốc chiếm 27% tổng kim ngạch thương mại của Trung Quốc, đầu tư của ASEAN và Nhật Bản - Hàn Quốc đối với Trung Quốc chiếm 12,4% tổng lượng đầu tư nước ngoài vào Trung Quốc. Chính vì vậy Trung Quốc rất coi trọng hợp tác kinh tế thương mại giữa các nước thành viên ASEAN+3, sẵn sàng tham gia và tích cực thúc đẩy hợp tác kinh tế ở khu vực Đông Á trên cơ sở nguyên tắc “hiệp thương bình đẳng, cùng có lợi, tuần tự vững chắc, cởi mở bao dung”, đóng góp cho sự phát triển kinh tế khu vực và phồn vinh chung giữa các nước Đông Á.

Với Mỹ, ngày 13-8, trong cuộc họp thường niên bên lề Hội nghị Bộ trưởng Kinh tế ASEAN lần thứ 43 (AEM-43) tại In-đô-nê-xi-a, Hội đồng kinh doanh ASEAN - Mỹ (US-ABC) đã khẳng định cam kết tăng cường hợp tác giữa các doanh nghiệp hai bên với việc thành lập Ủy ban công tác ASEAN chính thức đầu tiên của US-ABC với nhiệm vụ hướng sự hỗ trợ của khu vực tư nhân Mỹ vào việc xây dựng năng lực và hội nhập kinh tế trong ASEAN và các nước thành viên ASEAN.

Bộ trưởng Thương mại In-đô-nê-xi-a Ma-ri En-ca Pa-gê-xtu (Mari Elka Pangestu) cho biết, AEM và Đại diện Thương mại Mỹ (USTR) đã nhất trí tổ chức một chương trình quảng bá về ASEAN cho cộng đồng doanh nghiệp Mỹ cũng như tổ chức Diễn đàn doanh nghiệp ASEAN - Mỹ trong năm tới nhằm mục tiêu giúp đỡ, tăng cường và làm sâu sắc hơn sự hội nhập kinh tế giữa ASEAN và Mỹ. Chủ tịch Hội đồng kinh doanh ASEAN - Mỹ A-lếch-xan-đơ Phen-man (Alexander Feldman) nhấn mạnh, sự hội nhập thành công của ASEAN sẽ tạo ra một thị trường thống nhất gồm 600 triệu người tiêu dùng, đưa ASEAN trở thành thị trường lớn thứ ba thế giới. Theo ông Phen-man, hiện là thời điểm thuận lợi để US-ABC đẩy mạnh thực hiện cam kết đối với việc tăng cường hội nhập kinh tế ASEAN. Khu vực tư nhân Mỹ sẽ hỗ trợ sự tăng trưởng của ASEAN thông qua việc nâng cao năng lực cho các doanh nghiệp vừa và nhỏ, các sáng kiến tập trung vào các lĩnh vực tăng trưởng then chốt như kết cấu hạ tầng, sản phẩm tiêu dùng, chăm sóc sức khỏe, quốc phòng và công nghệ thông tin.

ASEAN có hơn 500 triệu dân, mức tăng kinh tế của các nước thành viên đạt từ 5,7-6,4%, GDP xấp xỉ 1.500 tỉ USD, trong bối cảnh có những mối đe dọa vỡ nợ mới và phản ứng của các thị trường chứng khoán toàn cầu trước việc Mỹ bị hạ mức xếp hạng tín nhiệm, thì tình hình ở Đông Á - đặc biệt là ở các nước ASEAN - có nhiều thuận lợi hơn so với tại Mỹ và châu Âu. Với những thuận lợi trên ASEAN hoàn toàn có khả năng trở thành động lực thúc đẩy kinh tế khu vực châu Á - Thái Bình Dương nói riêng và toàn cầu nói chung./.