TCCS - Trong kỷ nguyên vươn mình của dân tộc, Việt Nam đang thực hiện bước đi cần thiết để hướng tới sự thịnh vượng, phát triển; xây dựng một xã hội văn minh, hiện đại; mang tới đời sống hạnh phúc cho quần chúng nhân dân. Cùng với đó, Việt Nam đóng góp thiết thực vào sự tiến bộ của nhân loại; tham gia tích cực, thực chất vào việc kiến tạo môi trường hòa bình, hợp tác, phát triển của thế giới.

Tính tất yếu của nhu cầu chung sống hòa bình, hợp tác và phát triển trên thế giới

Từ nhiều năm qua, chung sống hòa bình, hợp tác, phát triển đã trở thành mục đích chung của cộng đồng nhân loại. Đây là xu thế chủ đạo và tác động sâu sắc đến tình hình chính trị, kinh tế toàn cầu cũng như sự phát triển của từng quốc gia. Xu thế hòa bình giữa các quốc gia được chú trọng. Các quốc gia ngày càng ý thức được vai trò của việc giữ gìn hòa bình để ổn định và phát triển đất nước. Đồng thời, hợp tác quốc tế trở nên mạnh mẽ hơn với sự mở rộng của các tổ chức toàn cầu và khu vực, như Liên hợp quốc, Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á (ASEAN), Liên minh châu Âu (EU)... Các quốc gia tăng cường hợp tác trên các lĩnh vực, từ an ninh - chính trị, kinh tế - thương mại, khoa học - công nghệ,... đến hợp tác đối phó với các vấn đề toàn cầu, như biến đổi khí hậu, khủng bố, dịch bệnh. Nhờ quá trình toàn cầu hóa và hợp tác quốc tế, nhiều nước có cơ hội thu hút đầu tư, mở rộng thị trường; thông qua sự đồng thuận hợp tác, trên cơ sở tôn trọng luật pháp quốc tế và giải quyết các tranh chấp một cách hòa bình... Chính vì vậy, việc tiếp tục phát huy tinh thần chung sống hòa bình, cùng nhau hợp tác, cộng đồng phát triển có ý nghĩa to lớn và sâu rộng hơn bao giờ hết.

Thứ nhất, đánh giá từ lô-gíc lịch sử, đây là yêu cầu tất yếu phù hợp với xu thế đa cực hóa trên thế giới và dân chủ hóa quan hệ quốc tế. Nhìn lại lịch sử, những nguyên tắc chung sống hòa bình, hợp tác, phát triển ra đời vào thời điểm các phong trào độc lập và giải phóng dân tộc của châu Á, châu Phi và Mỹ La-tinh đang trỗi dậy, thể hiện nguyện vọng chính đáng của các nước là bảo vệ chủ quyền quốc gia và phát triển kinh tế, tạo lập sức mạnh tổng hợp của đoàn kết, hợp tác, thúc đẩy tiến trình lịch sử cải cách và hoàn thiện trật tự quốc tế - một bước tiến lớn trong lịch sử quan hệ quốc tế. Trong thế kỷ mới, sự trỗi dậy của các nền kinh tế mới nổi và các nước đang phát triển là chủ đề lớn của đời sống quốc tế. Thành quả phát triển không còn chỉ là câu chuyện riêng của các quốc gia đi trước. Trong một vài thập niên trở lại đây, nhất là những năm đầu thế kỷ XXI, khu vực Nam bán cầu đã có bước đi vững chắc, đạt nhiều thành tựu trên các phương diện. Đơn cử như sự phát triển của nhóm các nền kinh tế mới nổi (BRICS) thể hiện sự dịch chuyển quyền lực kinh tế và chính trị toàn cầu từ các nước phương Tây sang các nền kinh tế mới nổi. Các nước BRICS đã gia tăng mạnh mẽ, nhanh chóng tích lũy nguồn lực phát triển phong phú, góp phần tạo ra một diễn đàn quan trọng cho các nước đang phát triển cùng nhau thúc đẩy lợi ích và tiếng nói trên trường quốc tế. Điều này thúc đẩy xu hướng đa cực hóa thế giới và dân chủ hóa quan hệ quốc tế diễn ra mạnh mẽ.

Trong thế giới ngày nay, bên cạnh vị thế số một thế giới của Mỹ, sự vươn lên mạnh mẽ của Trung Quốc đã hình thành xu hướng trật tự thế giới đa cực. Các nước mới nổi, đang phát triển tham gia vào việc định hình trật tự thế giới mới với vai trò ngày càng được khẳng định. Các nước lớn, các nước vừa và nhỏ đều đan xen lợi ích trong quá trình phát triển. Vì thế, phát huy tinh thần cùng chung sống hòa bình, hợp tác, phát triển trong tình hình mới có ý nghĩa đúng đắn, phản ánh đầy đủ thực tiễn chính trị, kinh tế của thế giới hiện nay, thúc đẩy sự phát triển của trật tự quốc tế theo hướng công bằng hơn.

Thứ hai, đây là nhu cầu cấp thiết để đoàn kết tất cả lực lượng tiến bộ trên thế giới và cùng nhau giải quyết thách thức toàn cầu. Lịch sử thế giới từ đầu thế kỷ XX đến nay cho thấy, các nguyên tắc chung sống hòa bình, hợp tác, phát triển đã được nhân loại rút ra qua bài học trực tiếp từ các cuộc xung đột, chiến tranh, hướng tới sự tin tưởng lẫn nhau cao hơn, nỗ lực duy trì hợp tác hữu nghị giữa tất cả các nước, kiên trì giải quyết tranh chấp bằng các biện pháp hòa bình, thúc đẩy phát triển thế giới.

Thực tế cho thấy, ngày nay các quốc gia kết nối và phụ thuộc lẫn nhau hơn bao giờ hết. Trong bối cảnh thế giới đang bước vào một thời kỳ biến động phức tạp, bất ổn, chung sống hòa bình, cùng hợp tác, cùng phát triển là một lựa chọn tất yếu. Hợp tác cùng phát triển góp phần ổn định chính trị toàn cầu, giảm thiểu chiến tranh, xung đột, cùng tạo dựng một tương lai toàn cầu tốt đẹp hơn.

Thứ ba, đây là xu hướng chung của mọi quốc gia trên thế giới, vượt qua “chính trị cường quyền” với sự bình đẳng, cùng có lợi, hướng dẫn đúng đắn cho các nước có hệ thống xã hội khác nhau thiết lập và phát triển quan hệ, đặt ra tiêu chuẩn quan trọng cho quan hệ quốc tế.

Hiện nay, với sự gia tăng chủ nghĩa đơn phương, chủ nghĩa bảo hộ và một số hiện tượng “cường quyền”, nhiều quốc gia, khu vực đứng trước lựa chọn khó khăn: hòa bình hay chiến tranh, thịnh vượng hay suy thoái, thống nhất hay đối đầu. Đặc biệt là, trong xu thế chung của thế giới hiện nay, các nước mong muốn đàm phán, hiệp thương để cùng giải quyết bất đồng, mâu thuẫn. Với tình huống căng thẳng, tiềm ẩn nguy cơ, leo thang xung đột, khủng hoảng, thường xuất hiện lực lượng trung gian hòa giải... Đây là cơ sở để hòa bình được kiến tạo và vượt trội hơn nhân tố chiến tranh. Do vậy, phát huy ý nghĩa tinh thần cùng chung sống hòa bình, hợp tác, phát triển trong tình hình mới trở thành xu thế phát triển khách quan.

Thứ tư, việc thúc đẩy chung sống hòa bình, cùng nhau hợp tác, phát triển phù hợp với mục đích và nguyên tắc của Hiến chương Liên hợp quốc. Điều này cũng được đề cập trong Mười nguyên tắc tại Hội nghị Băng-đung năm 1955, Tuyên bố về các nguyên tắc của luật pháp quốc tế vào năm 1970, trong tinh thần Tuyên bố về việc thiết lập một trật tự kinh tế quốc tế mới năm 1974...

Thế giới ngày nay cần hòa bình, nhân dân các nước cần hợp tác, phát triển, xã hội cần tiến bộ, điều đó đã trở thành trào lưu, xu thế tất yếu cho sự phát triển của mỗi quốc gia, dân tộc. Từ lâu, Việt Nam coi nguyên tắc chung sống hòa bình, cùng nhau hợp tác, phát triển là nền tảng của chính sách đối ngoại hòa bình, độc lập, tự chủ, đa dạng hóa, đa phương hóa, là kim chỉ nam để giải quyết đúng đắn các vấn đề trong quan hệ quốc tế.

Kế thừa, phát huy nguyên tắc chung sống hòa bình, hợp tác, phát triển, xây dựng tương lai chung cho thế giới

Một là, nhìn vào sự vận động của tình hình thế giới thời gian qua có thể thấy, nhân loại đang có bước chuyển to lớn, nhất là về khoa học - công nghệ và năng lực sản xuất. Song, sự vận động của thế giới chứa đựng khúc quanh, phức tạp, khó lường, khiến câu hỏi lớn của thời đại là “xây dựng thế giới như thế nào?” để các nước cùng chung sức, hướng tới hòa bình, hợp tác vẫn đặt ra yêu cầu cấp bách. Xây dựng tương lai chung cho nhân loại lấy hòa bình làm nền tảng cơ sở, hợp tác là phương pháp và phát triển là mục tiêu, là nhịp đồng điệu cần được các nước bắt kịp và cùng nhau thể hiện. Trong đó, các nước đều cần tôn trọng giá trị chung, làm rõ các mục tiêu trong thời kỳ phát triển mới, thúc đẩy cùng nhau tạo ra bước nhảy vọt lịch sử trong sự nghiệp tiến bộ của nhân loại.

Hai là, cần kiên quyết loại bỏ chủ nghĩa khu biệt, áp đặt hay đi ngược với xu thế hợp tác, phát triển của thế giới. Thực tế, thế giới ngày nay chứa đựng thách thức chung, lợi ích chung và trách nhiệm chung, liên kết chặt chẽ hơn với tương lai và vận mệnh của tất cả quốc gia. Một thế giới đề cao loại hình quan hệ quốc tế mới có sự tôn trọng lẫn nhau, công bằng, hợp tác đôi bên cùng có lợi; trong đó nhấn mạnh rằng, tất cả các quốc gia, dù lớn hay nhỏ, mạnh hay yếu, giàu hay nghèo, đều là thành viên bình đẳng của cộng đồng quốc tế và cần cùng nhau giải quyết thách thức và đạt được sự thịnh vượng chung bằng lợi ích, quyền hạn và trách nhiệm cùng tồn tại trong các vấn đề quốc tế. Chúng ta cần nhận thức hòa bình và phát triển là sự nghiệp chung, công bằng và công lý là lý tưởng chung, dân chủ và tự do là mục tiêu chung của nhân loại. Lợi ích của các nước trong xu thế toàn cầu hóa ngày càng liên hệ chặt chẽ và tùy thuộc lẫn nhau, do đó cần có hòa bình để liên kết, thúc đẩy nhau cùng phát triển.

Ba là, cần tạo động lực mạnh mẽ cho sự nghiệp hòa bình và phát triển thế giới, đồng thời đạt được bước nhảy vọt lịch sử hướng tới xây dựng ngôi nhà chung thịnh vượng cho nhân loại. Việc tiếp thêm sự ổn định và năng lượng tích cực cho một thế giới đầy biến động, bất ổn, bất định, việc thúc đẩy sự nghiệp hòa bình và phát triển của nhân loại là một đòi hỏi lớn mà cộng đồng quốc tế phải đối mặt. Xây dựng một cộng đồng tương lai chung cho nhân loại dựa trên hạnh phúc của nhân dân; đồng thời, chủ trương phát triển hòa bình để vượt qua xung đột và đối đầu, an ninh chung để thay thế an ninh cục bộ, đôi bên cùng có lợi để từ bỏ các trò chơi có tổng bằng không, trao đổi và học hỏi lẫn nhau để ngăn chặn sự va chạm của các nền văn minh, xây dựng sinh thái để bảo vệ môi trường; xây dựng một thế giới mở, bao trùm, hòa bình lâu dài, thịnh vượng chung. Thời gian qua, Việt Nam đã nỗ lực chung tay với các nước thúc đẩy hợp tác, xây dựng nền tảng hợp tác quốc tế rộng lớn chưa từng có trong lịch sử đất nước với mục tiêu mở ra con đường hợp tác, cơ hội và thịnh vượng để phát triển quốc gia và đóng góp vào phát triển chung.

Bốn là, thúc đẩy việc thiết lập một trật tự quốc tế công bằng, hiện thực hóa bước nhảy vọt lịch sử hướng tới quản trị toàn cầu dựa trên sự tham vấn rộng rãi, đóng góp chung và chia sẻ lợi ích. Trong đó, tập trung vào xu hướng lịch sử của đa cực hóa thế giới và toàn cầu hóa kinh tế, đồng thời làm phong phú thêm thực tiễn mới về phát triển và an ninh. Vận mệnh của thế giới phải được tất cả các quốc gia cùng tham gia xây dựng. Trong phát triển thế giới cần tham vấn sâu rộng, đóng góp chung và chia sẻ lợi ích về quản trị toàn cầu, thực hành chủ nghĩa đa phương, giữ vững vị thế và ảnh hưởng của Liên hợp quốc, kiên quyết phản đối mọi hình thức bá quyền và chính trị cường quyền. Việt Nam ủng hộ một thế giới đa cực hóa bình đẳng và có trật tự, thúc đẩy dân chủ hóa quan hệ quốc tế và ủng hộ việc bảo đảm rằng, tất cả quốc gia có thể tìm thấy vị trí của mình trong hệ thống đa cực và đóng vai trò tích cực trên cơ sở tuân thủ luật pháp quốc tế; quá trình đa cực hóa thế giới ổn định và mang tính xây dựng. Việt Nam ủng hộ hội nhập quốc tế trên cơ sở công bằng, bình đẳng, hợp tác, thúc đẩy cơ hội tăng trưởng bao trùm và con đường phát triển chung, giải quyết vấn đề mất cân bằng phát triển giữa và trong nội bộ quốc gia, đạt được sự thịnh vượng chung, nhất là đối với các nước đang phát triển.

Tham gia kiến tạo hòa bình, hợp tác, phát triển cho nhân loại trong thời kỳ mới

Trước tình hình thế giới có những biến đổi sâu sắc, Việt Nam đã sớm nhận thức được dòng chảy “chủ lưu” của thời đại. Đường lối đối ngoại của Việt Nam phát huy hiệu quả trên cơ sở tôn trọng độc lập, chủ quyền của các nước, hợp tác cùng có lợi, cùng tham gia và có trách nhiệm cao trong giải quyết các vấn đề toàn cầu,... phù hợp với xu hướng hòa bình, hợp tác và phát triển trên thế giới.

Trong giai đoạn phát triển mới, Việt Nam tiếp tục kiên định đi theo con đường phát triển hòa bình, hữu nghị và hợp tác với các nước và phát triển chung của thế giới. Trên hành trình mới, Việt Nam sẵn sàng hợp tác với các nước để phát huy ý nghĩa tinh thần của chung sống hòa bình, hợp tác, phát triển, cùng gánh vác sứ mệnh của thời đại để xây dựng một thế giới hòa bình, ổn định hơn, nỗ lực không ngừng tạo dựng một tương lai tốt đẹp hơn cho nhân loại. Trong đó:

Thứ nhất, thúc đẩy tuân thủ sự tôn trọng lẫn nhau và đặt nền tảng vững chắc cho sự hợp tác hữu nghị giữa các quốc gia. Trên cơ sở đó, tôn trọng truyền thống lịch sử, văn hóa và các giai đoạn phát triển khác nhau của mỗi nước; lợi ích cốt lõi và mối quan tâm lớn của nhau; con đường phát triển và mô hình thể chế do nhân dân các nước độc lập lựa chọn; phản đối áp đặt ý chí lên chủ thể khác, sự đối đầu khối, sự ép buộc các nước chọn bên.

Việt Nam tuân thủ phát triển hòa bình, tích cực mở rộng quan hệ đối tác toàn cầu, làm sâu sắc thêm tình hữu nghị, tin tưởng lẫn nhau và hội nhập lợi ích với các nước. Đề cao quan niệm chân thành, thân thiện, quan niệm đúng đắn về công lý, lợi ích chung, tăng cường đoàn kết, hợp tác, bảo vệ vững chắc lợi ích chung của các nước đang phát triển phù hợp với xu thế của thế giới trong thời đại mới.

Thứ hai, cam kết đóng góp tích cực vào an ninh toàn cầu nhằm duy trì hòa bình trên thế giới. Việt Nam nỗ lực tham gia tích cực, chủ động bảo đảm an ninh chung, toàn diện, hợp tác và bền vững, giải quyết tranh chấp thông qua đối thoại, giải quyết khác biệt thông qua tham vấn, thúc đẩy an ninh thông qua hợp tác, chia sẻ trách nhiệm bảo vệ hòa bình và đi theo con đường phát triển hòa bình. Là một quốc gia yêu chuộng hòa bình và an ninh, Việt Nam kiên trì kiến tạo sáng kiến về an ninh, tham gia thúc đẩy đàm phán hòa bình, cũng như giải pháp chính trị cho các cuộc khủng hoảng trên thế giới.

Thứ ba, đẩy mạnh hợp tác tạo động lực vững mạnh cho thịnh vượng chung thông qua thúc đẩy toàn cầu hóa kinh tế theo hướng bao trùm và đôi bên cùng có lợi; thúc đẩy tự do hóa và tạo thuận lợi trong thương mại, đầu tư; kiên quyết phản đối mọi hình thức đơn phương và chủ nghĩa bảo hộ; phấn đấu giải quyết các vấn đề cản trở sự phát triển lành mạnh của nền kinh tế thế giới; duy trì sự ổn định và thông suốt của chuỗi cung ứng và công nghiệp toàn cầu. Bên cạnh đó, quyết tâm đẩy mạnh mở cửa kinh tế thông thoáng; thể chế hóa, lập kế hoạch và thực hiện các biện pháp để làm sâu sắc hơn nữa đổi mới toàn diện. Đồng thời, nỗ lực thúc đẩy động lực mới của phát triển toàn cầu, chung tay với các nước trên con đường hiện đại hóa đất nước.

Thứ tư, thúc đẩy tạo thêm động lực cho sự tiến bộ của văn minh nhân loại. Theo đó, tăng cường đối thoại giữa các nước, vùng lãnh thổ, thúc đẩy nhận thức chung về việc xây dựng một tương lai tốt đẹp cho toàn nhân loại trên cơ sở hướng tới hòa bình và phát triển bền vững; thúc đẩy sự hiểu biết lẫn nhau giữa nhân dân các nước, làm cho giá trị chung của toàn nhân loại thực sự trở thành sự đồng thuận quốc tế, được nhân dân các nước chấp nhận và thực hiện rộng rãi.

Thứ năm, tiếp tục nỗ lực đóng góp “giải pháp của Việt Nam” để tham gia tích cực quản trị toàn cầu. Trong đó, đề cao chủ nghĩa đa phương, đề cao vị thế, vai trò của Liên hợp quốc, thực hành khái niệm tham vấn sâu rộng, tăng cường đại diện và tiếng nói của các nước đang phát triển, thúc đẩy một cấu trúc quản trị toàn cầu cân bằng và hiệu quả hơn. Đồng thời, Việt Nam tích cực tham gia hoạt động của Liên hợp quốc phù hợp với  nguyện vọng của người dân các nước; tham gia hợp tác quốc tế về biến đổi khí hậu, xây dựng sự đồng thuận về sáng kiến mới; thúc đẩy việc hoàn thiện quy tắc quản trị ở các khu vực, không gian mới, như biển sâu, vùng cực, không gian vũ trụ và không gian mạng./.