Đa dạng hóa các nguồn vốn đầu tư ở Thành phố Hồ Chí Minh

TCCSĐT - Qua 25 năm thực hiện công cuộc đổi mới và đặc biệt là trong 5 năm gần đây, Thành phố Hồ Chí Minh đã phát huy vai trò trung tâm trên nhiều mặt đối với khu vực và cả nước, đạt được nhiều thành tựu đáng kể trong công cuộc xây dựng, phát triển và hội nhập quốc tế. Kinh tế thành phố luôn đạt tốc độ tăng trưởng cao góp phần quan trọng vào tăng trưởng chung của cả nước; bộ mặt đô thị thay đổi nhanh chóng theo hướng văn minh, hiện đại; chất lượng cuộc sống người dân được cải thiện rõ rệt, uy tín quốc tế của Thành phố không ngừng được nâng cao.

Vốn đầu tư trong quá trình phát triển của Thành phố

Góp phần quan trọng vào những thành tựu kinh tế - xã hội mà Thành phố đã đạt được là tổng vốn đầu tư toàn xã hội trên địa bàn trong 5 năm qua tăng 3 lần so với giai đoạn 2001-2005, đạt 603.865 tỉ đồng, vượt kế hoạch 39%, tăng bình quân 24,7%/năm, chiếm tỷ trọng 41,4% GDP trên địa bàn Thành phố.

Cơ cấu vốn đầu tư đã được đa dạng hóa, Thành phố đã chủ động đề xuất, xây dựng, thực hiện nhiều cơ chế đa dạng hóa các hình thức huy động vốn để phát triển. Tỷ trọng vốn đầu tư từ ngân sách trong tổng vốn đầu tư toàn xã hội ngày càng giảm và đúng hướng, bình quân 5 năm là 14%, so với chỉ tiêu là dưới 15%.

Vốn đầu tư của các thành phần kinh tế chiếm tỷ trọng cao trong tổng vốn đầu tư toàn xã hội với nhiều hình thức đầu tư BOT, BT, BTO, BOO, công tư hợp tác (PPP) đã góp phần mở rộng hơn việc huy động đầu tư toàn xã hội để đầu tư vào hạ tầng kỹ thuật, hạ tầng xã hội. Nhiều công trình trọng điểm, quan trọng, có quy mô lớn và tính chất kỹ thuật phức tạp đã được hoàn thành và đưa vào sử dụng.

Nguồn vốn ODA đã có tác động tích cực giúp phát triển mạnh kết cấu hạ tầng kinh tế - xã hội khi nguồn vốn của ngân sách còn hạn hẹp và thực lực của khu vực kinh tế tư nhân chưa đủ mạnh, góp phần quan trọng xây dựng hạ tầng kỹ thuật quy mô lớn của thành phố như Dự án đại lộ Đông Tây và hầm Thủ Thiêm, dự án cải thiện môi trường nước, dự án cải thiện vệ sinh môi trường lưu vực Nhiêu Lộc - Thị Nghè, dự án nâng cấp đô thị,…

Dù đã đạt được nhiều kết quả đáng kể nêu trên, nguồn vốn đầu tư phát triển toàn xã hội nói chung và nguồn vốn đầu tư từ ngân sách nói riêng vẫn còn thiếu, chưa đáp ứng yêu cầu nâng cao chất lượng, sức cạnh tranh của kinh tế thành phố, cũng như việc đầu tư cho hệ thống hạ tầng đang ngày càng quá tải.

Tiến độ các dự án đầu tư từ nguồn vốn ngân sách còn chậm do một số nguyên nhân chủ yếu như: công tác bồi thường giải phóng mặt bằng không đảm bảo đúng tiến độ, năng lực của các đơn vị tư vấn vẫn chưa được cải thiện, các chủ đầu tư còn chưa quan tâm thực hiện công tác giám sát thi công, đôn đốc các nhà thầu đảm bảo đúng tiến độ. Để khắc phục tình trạng này, Thành phố tăng cường xã hội hóa trong đầu tư phát triển hệ thống hạ tầng, cụ thể là tập trung toàn bộ nguồn lực cho những dự án cần thiết nhất, từ đó có điều kiện tập trung đủ nguồn vốn cho công tác bồi thường giải phóng mặt bằng, kiên quyết loại bỏ được các đơn vị tư vấn, chủ đầu tư thiếu năng lực, tập trung nhân lực, tài lực, vật lực đẩy nhanh tiến độ dự án. Các dự án còn lại sẽ huy động nguồn lực từ các nhà đầu tư có đủ vốn, có chuyên môn, kinh nghiệm cao.

Để có thêm nguồn vốn cho Thành phố

Trong 5 năm tới (2011-2015), để đạt tốc độ tăng trưởng kinh tế bình quân 12%/năm, nâng cao chất lượng tăng trưởng, xây dựng đồng bộ kết cấu hạ tầng, phát triển bền vững, Thành phố cần phải huy động các nguồn vốn trong và ngoài nước của mọi thành phần kinh tế khoảng 1,4 triệu tỉ đồng (tương đương 65 tỉ USD), đồng thời tái cơ cấu lại nguồn vốn đầu tư theo hướng giảm đầu tư từ nguồn vốn ngân sách nhà nước, đẩy mạnh huy động các nguồn vốn ngoài ngân sách. Để có được khoản vốn khá lớn này, Thành phố đưa ra một số nhóm giải pháp cụ thể:

Thứ nhất, tổ chức thực hiện tốt các chính sách và quy định của pháp luật về quản lý đầu tư như Luật Đầu tư, Luật Doanh nghiệp, Luật Đấu thầu, Luật Đất đai, Luật Xây dựng, Luật Nhà ở... Đơn giản hóa và công khai quy trình, thủ tục hành chính đối với đầu tư; tiếp tục thực hiện cơ chế “một cửa” trong việc giải quyết thủ tục đầu tư. Thực hiện nhiệm vụ quản lý nhà nước đối với các dự án đầu tư, gắn với việc phối hợp hiệu quả công tác kiểm tra, giám sát việc thi hành pháp luật về đầu tư giữa các cấp chính quyền thành phố; tăng cường cơ chế phối hợp quản lý đầu tư giữa Trung ương và địa phương; giữa các bộ, sở - ngành, ủy ban nhân dân quận - huyện có liên quan. Đặc biệt trong cải cách hành chính, không chỉ giảm thiểu thủ tục mà còn phải quan tâm đến đội ngũ cán bộ bảo đảm “vừa hồng, vừa chuyên”.

Thứ hai, tăng cường xây dựng và phê duyệt các quy hoạch còn thiếu; bổ sung, điều chỉnh kịp thời các quy hoạch đã lạc hậu nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho các nhà đầu tư trong việc xác định và xây dựng dự án. Đẩy nhanh việc bồi thường, giải phóng mặt bằng và thi công xây dựng đúng tiến độ, bảo đảm chất lượng, an toàn các công trình, dự án đã được phê duyệt. Kiên quyết thu hồi các diện tích mặt đất, mặt nước không sử dụng hoặc sử dụng không hiệu quả đưa ra tổ chức đấu giá, đấu thầu để các nhà đầu tư có tiềm lực tiến hành đầu tư khai thác, sử dụng có hiệu quả hơn.

Thứ ba, tiếp tục tạo "sân chơi" thống nhất đối với đầu tư trong nước và đầu tư của nước ngoài cũng như giữa khu vực đầu tư tư nhân và đầu tư khu vực doanh nghiệp nhà nước; kiến nghị với Trung ương hoàn thiện cơ chế chính sách theo hướng xoá bỏ hoàn toàn sự khác biệt về chính sách đất đai, tín dụng, xuất nhập khẩu..v.v. nhằm khuyến khích mạnh mẽ mọi người dân, doanh nghiệp trong và ngoài nước tham gia đầu tư.

Thứ tư, xây dựng danh mục các lĩnh vực trọng điểm cần khuyến khích phát triển của Thành phố dựa trên định hướng mà Kế hoạch phát triển kinh tế 5 năm 2011-2015 đã xác định cụ thể gồm: 9 nhóm ngành dịch vụ (tài chính – tín dụng - ngân hàng – bảo hiểm; thương mại; vận tải, kho bãi và dịch vụ cảng; bưu chính - viễn thông và công nghệ thông tin truyền thông; kinh doanh tài sản - bất động sản; dịch vụ thông tin tư vấn, khoa học - công nghệ; du lịch; y tế; giáo dục - đào tạo), 4 nhóm ngành công nghiệp (cơ khí; điện tử - công nghệ thông tin; hóa dược - cao su; chế biến tinh lương thực - thực phẩm) và sản xuất các sản phẩm nông nghiệp có giá trị cao (cây giống, con giống chất lượng cao; rau củ quả sạch, cây kiểng, hoa kiểng, cá kiểng). Tiếp tục đẩy mạnh thực hiện chương trình kích cầu đầu tư trong nước, thường xuyên rà soát bổ sung các ngành, sản phẩm ưu tiên thuộc danh mục trên để hỗ trợ về lãi suất từ ngân sách.

Thứ năm, đẩy mạnh thu hút vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) căn cứ trên danh mục các lĩnh vực trọng điểm cần khuyến khích đã được xác định. Tăng cường xúc tiến đầu tư trực tiếp, xây dựng cơ sở dữ liệu tập trung qua mạng điện tử để cung cấp cho các nhà đầu tư những thông tin rõ ràng về môi trường đầu tư của Thành phố, về các cơ chế chính sách ưu đãi, về thủ tục đầu tư nhằm thu hút sự quan tâm của các nhà đầu tư và tập đoàn nước ngoài.

Thứ sáu, tập trung kêu gọi nguồn hỗ trợ phát triển chính thức (ODA) vào các dự án xây dựng kết cấu hạ tầng cần vốn lớn như: các tuyến Metro, các dự án thoát nước quan trọng, phát triển mạng lưới cấp nước sạch... Việc kêu gọi đầu tư từ nguồn vốn ODA cần phù hợp với chiến lược phát triển của Thành phố và tận dụng được mọi đối tác, sử dụng thích hợp cho các lĩnh vực, đồng thời nâng cao chất lượng xây dựng các dự án cũng như công tác chuẩn bị các dự án. Tập trung chỉ đạo thực hiện các dự án ODA đang triển khai nhằm bảo đảm tiến độ giải ngân đã cam kết với nhà tài trợ. Nghiên cứu, kiến nghị Chính phủ điều chỉnh các quy định hiện có nhằm hài hoà thủ tục giữa quy định về đầu tư trong nước với thủ tục quốc tế thông qua điều kiện của các tổ chức cung cấp vốn ODA.

Thứ bảy, tiếp tục đẩy mạnh việc áp dụng một cách linh hoạt các hình thức kêu gọi vốn đầu tư như: Xây dựng - Chuyển giao (BT); Xây dựng - Kinh doanh - Chuyển giao (BOT); Xây dựng - Chuyển giao - Kinh doanh (BTO); Hợp tác công tư (PPP); tạo vốn đầu tư thông qua việc đấu giá quyền sử dụng đất... Rà soát, rút kinh nghiệm về việc triển khai các dự án đã thực hiện để xử lý các vướng mắc và kiến nghị hoàn thiện về chính sách đầu tư, làm cơ sở tiếp tục kêu gọi đầu tư trong giai đoạn tới…./.