Sự phát triển hợp nhất của bốn ngành công nghiệp lớn chữ C

Đây là một trong những xu hướng phát triển có tính điển hình của lực lượng sản xuất trong thời đại kinh tế tri thức. Xu hướng này đã được nhà nghiên cứu người Đức Konrad Seitz luận giải trong cuốn sách Cuộc chạy đua vào thế kỷ XXI - một tác phẩm được bán chạy nhất ở Cộng hòa Liên bang Đức gần đây, và bản dịch tiếng Việt đã được Nhà xuất bản Chính trị quốc gia phát hành cách đây không lâu.

Theo tác giả, trong thời đại thông tin - kinh tế tri thức, bốn ngành công nghiệp lớn không tồn tại biệt lập như trước đó, mà có xu hướng hội tụ với nhau - đó là các ngành: công nghiệp máy tính (Computer), công nghiệp viễn thông (Communications), công nghiệp điện tử giải trí (Consumen Electronics) và công nghiệp truyền thông (Content). Với sự hiện diện và phát huy tác dụng ngày càng mạnh của hệ thống Internet, cả bốn ngành công nghiệp này sẽ cùng phát triển trong một thay đổi cơ cấu đầy kịch tính để trở thành một ngành công nghiệp duy nhất có doanh thu hàng nghìn tỉ đô la.

... Vào giữa những năm 90 thế kỷ XX, truyền hình kỹ thuật số xuất hiện đồng thời với sự bùng nổ của Internet, các hãng phát thanh cùng truyền chương trình radio và ca nhạc bằng tín hiệu kỹ thuật số. Các nhà xuất bản báo chí cũng ra báo kỹ thuật số trên Internet bên cạnh sản phẩm báo in.

Ngôn ngữ số của máy tính bây giờ trở thành ngôn ngữ chung của bốn ngành công nghiệp chữ C. Các mạng máy tính, mạng điện thoại, mạng truyền hình cáp, mạng tín hiệu vô tuyến vệ tinh và trên mặt đất cùng hòa trọng với nhau để trở thành “mạng các dịch vụ tích hợp kỹ thuật số” (ISDN: Integrated Services Digital Network)... Những mạng này làm việc ở dải tần rộng, liên lục địa, trong khi đường dẫn đến các máy của hộ gia đình còn làm việc ở dải tần hẹp. Khi nào nó được mở rộng để trở thành dải tần rộng, tức là cơ sở hạ tầng của các “xa lộ thông tin” trong kỷ nguyên thông tin đã hoàn thiện - thì lúc đó, bài vở, tiếng nói, nhạc, hình tĩnh cũng như hình động (video), tất cả đều được truyền bằng tín hiệu số trên xa lộ thông tin...

Khi Internet ngày càng trở nên có vai trò trung tâm trong một xã hội thông tin thì thị trường của bốn ngành công nghiệp chữ C càng hòa nhập vào nhau. Nếu trước kia, bốn ngành công nghiệp này tồn tại song song một cách bình yên thì bây giờ chúng là đối thủ cạnh tranh của nhau, mỗi ngành đều thâm nhập sâu vào thị trường của ngành kia.

Bốn ngành công nghiệp chữ C phải trải qua một quá trình thay đổi cấu trúc rất kịch tính:

Số lượng các nhà sản xuất phần cứng máy tính và điện tử giải trí giờ đây sẽ được chọn lọc và sẽ chỉ còn một vài hãng lớn kinh doanh tổng hợp, mang tính toàn cầu tồn tại được. Những nhà sản xuất khác phải chấp nhận một số phận bị sáp nhập vào các thị trường lớn hoặc làm ăn cò con để tồn tại như các nhà cung cấp trong những lĩnh vực nhỏ bé, không đáng kể. Những doanh nghiệp nói trên sẽ quyết định việc làm ăn với hàng nghìn nhà cung cấp phụ kiện khác trên toàn thế giới.

Tương tự như thế, các hãng điện thoại, các nhà cung cấp dịch vụ cáp, mạng vệ tinh vô tuyến và mạng vệ tinh địa tĩnh hiện nay cũng phải nhường chỗ để một vài tập đoàn viễn thông tổng hợp toàn cầu ra đời.

Trong ngành công nghiệp phần mềm, sự tập trung hóa vào một vài nhà cung cấp dịch vụ toàn cầu đã có những bước tiến triển cao độ, xung quanh chúng là hàng nghìn doanh nghiệp con khác. Ngày nay, Microsoft, Oracle, SAP là những công ty đã thống lĩnh thị trường toàn cầu.

Trong ngành công nghiệp truyền thông, các tập đoàn truyền thông đa phương tiện, thông tin và giải trí cuối cùng cũng đã tự thay đổi mình để trở thành những doanh nghiệp khắc họa nên nền văn hóa của xã hội thông tin toàn cầu. Đó là những tập đoàn như Time Warner, doanh nghiệp truyền thông lớn nhất thế giới, bao gồm cả CNN, các tạp chí tin tức Time và Newsweek, phim trường Warner Brothers và rất nhiều bộ phận khác; hay là “đế chế truyền hình và báo chí” News Corporation của Murdoch; “đế chế về giải trí” Walt Disney; tập đoàn phim và âm nhạc Sony; “vương quốc” của các câu lạc bộ sách và các nhà xuất bản, của các chương trình âm nhạc và truyền hình của Bertelsmann.

Sự trỗi dậy của bốn ngành công nghiệp chữ C hiện nay đã báo trước sự bá chủ của các tập đoàn lớn trong xã hội thông tin ở thế kỷ XXI. Như xu hướng hiện nay thì dường như tất cả đều sẽ mang màu sắc Mỹ. Giống như Sony và Bertelsmann đã làm, các tập đoàn này sẽ chuyển toàn bộ hoặc một phần cơ bản sản xuất của họ sang Mỹ.