Phát huy tinh thần “7 dám” vào nâng cao chất lượng, hiệu quả thực hiện nhiệm vụ của sĩ quan trẻ hải quân trong tình hình mới

Hiện nay, tình hình thế giới, khu vực và Biển Đông diễn biến nhanh chóng, phức tạp, khó đoán định, tác động sâu sắc đến sự ổn định an ninh, chính trị toàn cầu. Các vấn đề an ninh phi truyền thống, như biến đổi khí hậu, thiên tai, động đất, bão, lũ ngày càng gây hậu quả nghiêm trọng tại nhiều quốc gia, khu vực. Trong nước, thiên tai, bão, lũ ngày càng diễn biến phức tạp, gây thiệt hại cho kinh tế đất nước và đời sống của nhân dân; dịch bệnh cơ bản được kiểm soát, song vẫn còn tiềm ẩn nguy cơ bùng phát; các thế lực thù địch tiếp tục sử dụng các chiêu bài để chống phá với nhiều âm mưu, thủ đoạn hết sức tinh vi, thâm độc, xảo quyệt.

Đứng trước những thời cơ và thách thức của thời đại, Đảng và Nhà nước ta đã đề ra nhiều chủ trương, đường lối, chính sách để tận dụng thời cơ của cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư, sức mạnh nội tại là nguồn nhân lực trẻ, tài nguyên phong phú, đi tắt, đón đầu để đưa đất nước vươn mình trong kỷ nguyên mới. Do đó, hơn bao giờ hết, cần phát huy vai trò tiên phong, gương mẫu của đội ngũ cán bộ, đảng viên, đặc biệt là đội ngũ cán bộ, đảng viên trẻ hội tụ năng lực, nhiệt huyết, sức trẻ để gánh trên vai trách nhiệm, trọng trách lớn lao. Để thực hiện được nhiệm vụ cách mạng lớn lao đó, công tác bồi dưỡng, rèn luyện đội ngũ cán bộ trẻ đóng vai trò quan trọng.

Hải quân nhân dân Việt Nam là một trong những lực lượng được Đảng, Nhà nước và Quân đội ta xác định là lực lượng tiên phong áp dụng thành tựu của cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư vào nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác huấn luyện, trực sẵn sàng chiến đấu; phong trào phát huy sáng kiến, cải tiến kỹ thuật và nghiên cứu, thiết kế, sản xuất ra các trang bị kỹ thuật mới phù hợp với yêu cầu, nhiệm vụ bảo vệ chủ quyền biển, đảo trong tình hình mới. Trong đó, sĩ quan trẻ hải quân - những người có đủ sức khỏe, trí tuệ, bản lĩnh, chính là lực lượng có vai trò đặc biệt quan trọng. Để đáp ứng được yêu cầu này, một trong những yếu tố quan trọng hàng đầu là cấp ủy, chỉ huy các cấp trong Quân chủng Hải quân nhân dân Việt Nam có cơ chế, chính sách phù hợp để sĩ quan trẻ phát huy tinh thần “7 dám” đã được Đảng ta đề cập trong các văn kiện của các kỳ Đại hội và được cố Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng nhấn mạnh: “Chúng ta phải chú trọng bồi dưỡng, rèn luyện đội ngũ cán bộ quân đội theo tinh thần “7 dám”: “dám nghĩ, dám nói, dám làm, dám chịu trách nhiệm, dám đổi mới, sáng tạo, dám đương đầu với khó khăn, thử thách, và dám hành động vì lợi ích chung”⁽¹⁾.

Tinh thần “7 dám” không chỉ là một khẩu hiệu hay lời kêu gọi, mà là "chìa khóa" giúp sĩ quan trẻ hải quân phát huy tối đa năng lực, động lực sáng tạo và dẫn đầu trong việc ứng dụng khoa học - công nghệ vào công tác huấn luyện, trực sẵn sàng chiến đấu,… góp phần nâng cao chất lượng, hiệu quả thực hiện nhiệm vụ.

Tinh thần “7 dám” của sĩ quan trẻ Hải quân nhân dân Việt Nam

Một là, tinh thần “dám nghĩ” thể hiện ở sự đột phá về tư duy, khả năng vượt qua khuôn khổ, lối mòn của lối tư duy cũ, tiêu cực, như “lớp trẻ còn non kém, không bằng thế hệ đi trước” hay sự e ngại không dám vượt ra khỏi vùng an toàn. Tinh thần “dám nghĩ” giúp các sĩ quan trẻ phát huy tính tích cực, chủ động, sáng tạo, mạnh dạn áp dụng thành tựu của khoa học - công nghệ, đưa ra các sáng kiến, sáng chế, cải tiến kỹ thuật vào nâng cao chất lượng huấn luyện, bảo đảm hệ số kỹ thuật của trang bị kỹ thuật, chế tạo ra các linh kiện thay thế, làm chủ vững chắc các loại vũ khí, trang bị kỹ thuật đặc chủng. Hơn nữa, trong môi trường làm việc khắc nghiệt trên biển, khi mọi quyết định đều có thể ảnh hưởng đến sự an toàn của tàu, thuyền và sự sống còn của cán bộ, thủy thủ, "dám nghĩ" chính là yếu tố tiên quyết giúp các sĩ quan trẻ tìm ra giải pháp sáng tạo, khắc phục mọi tình huống trong lúc khó khăn, hiểm nguy.

Hai là, tinh thần “dám nói” thể hiện ở sự mạnh dạn, thẳng thắn, cương trực và cái tâm trong sáng. Tức là người sĩ quan trẻ khi đã suy nghĩ chín chắn, cân nhắc đa chiều, “dám nói” ra những điều có lợi cho tập thể, dám đấu tranh, phê phán, bài trừ cái xấu, trên cơ sở những kinh nghiệm mà bản thân rút ra từ thực tiễn, từ việc học tập và thực hành, đem lại hiệu quả cao trong thực hiện nhiệm vụ, nhất là việc áp dụng khoa học - công nghệ mới mang lại chất lượng, hiệu quả cao trong thực hiện nhiệm vụ của cơ quan, đơn vị. Tuy nhiên, "dám nói" nghĩa là phải nói đúng lúc, đúng chỗ, đúng thời điểm, đúng người, đúng việc, nói trên tinh thần xây dựng vì cái chung, vì xây dựng tập thể; không phải dám nói theo kiểu vô tổ chức, vô kỷ luật, vì lợi ích cá nhân, phá vỡ tinh thần đoàn kết, thống nhất của tập thể.

Ba là, tinh thần “dám làm” thể hiện qua hành động quyết liệt, chủ động, không ngại đối mặt với khó khăn, thử thách, hiểm nguy, tiên phong, đi đầu, không đùn đẩy, không né tránh,… để hoàn thành nhiệm vụ chung của cơ quan, đơn vị. Tinh thần “dám làm” còn biểu hiện ở việc kiên trì, nỗ lực, cố gắng hết sức để hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ được giao. Nội dung này đặt ra nhiều thử thách cho sĩ quan trẻ trong quá trình thực hiện nhiệm vụ, bởi từ việc “dám nghĩ”, “dám nói” tới “dám làm” là cả một quá trình biến đổi tư duy, nhận thức thành hành động cụ thể, đòi hỏi mỗi sĩ quan trẻ phải thể hiện được tinh thần xung kích, đi đầu của tuổi trẻ, có bản lĩnh, quyết liệt, dấn thân vào những nơi khó khăn, vất vả để tạo được sự đột phá trong công việc. Đặc biệt, khi đối diện với các tình huống khẩn cấp, như cứu hộ, cứu nạn, giúp đỡ ngư dân trên biển và nhiệm vụ bảo vệ chủ quyền biển, đảo, sĩ quan trẻ hải quân phải giữ vững bản lĩnh, ý chí, đương đầu với khó khăn, hiểm nguy, thậm chí là hy sinh cả tính mạng để hành động ngay lập tức, hoàn thành thắng lợi mọi nhiệm vụ được giao.

Bốn là, tinh thần “dám chịu trách nhiệm” thể hiện ở bản lĩnh, tinh thần vững vàng, dám đối mặt với thử thách, áp lực của công việc theo chức trách, nhiệm vụ được giao, không thoái thác, không lùi bước, sẵn sàng đón nhận cả thành công, lẫn thất bại và cả rủi ro ngoài ý muốn. Dám chịu trách nhiệm còn thể hiện ở tâm thế đón nhận, đã nhận nhiệm vụ sẽ nỗ lực hết sức mình để hoàn thành nhiệm vụ một cách tốt nhất, không tranh công, đổ lỗi và sẵn chịu trách nhiệm khi không hoàn thành nhiệm vụ. Trong thực tế hoạt động của lực lượng hải quân, với môi trường đặc thù là biển, đảo rộng lớn, luôn phải đối mặt với nhiều tình huống bất ngờ, đột xuất, diễn biến nhanh, khó lường, đòi hỏi sĩ quan trẻ hải quân phải xử trí tình huống linh hoạt, dám chịu trách nhiệm với mọi quyết định của mình. Nếu sĩ quan trẻ hải quân không dám chịu trách nhiệm sẽ dẫn đến việc đùn đẩy công việc, bàn lùi, không dám đưa ra quyết định trước những tình huống khó khăn, làm mất thời cơ, đặc biệt là tình huống liên quan đến an ninh, an toàn trên biển và bảo vệ chủ quyền biển, đảo của Tổ quốc.

Năm là, tinh thần “dám đổi mới sáng tạo” là một trong những nội dung cơ bản trong xây dựng sĩ quan trẻ hải quân hiện nay. Đổi mới và sáng tạo là hai thành tố có mối quan hệ thống nhất, biện chứng với nhau, muốn đổi mới phải sáng tạo, và sáng tạo hàm chứa đổi mới. Đặc biệt, trong thời kỳ cách mạng khoa học - công nghệ phát triển hiện nay, tinh thần “dám đổi mới sáng tạo” là điều kiện cần thiết giúp họ không chỉ dừng lại ở mức làm chủ vũ khí hiện đại, mà còn phải đưa ra các ý tưởng, sáng kiến để cải tiến kỹ thuật, phát huy hơn nữa hiệu năng trang bị kỹ thuật hiện có và phát minh ra các loại trang bị kỹ thuật mới phù hợp với điều kiện, nghệ thuật quân sự Việt Nam, đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ bảo vệ chủ quyền biển, đảo trong thời kỳ mới.

Sáu là, tinh thần “dám đương đầu với khó khăn, thử thách” là biểu hiện của bản lĩnh chính trị, đạo đức cách mạng của sĩ quan trẻ hải quân, trước hết là tinh thần dám nhìn thẳng vào sự thật, nắm bắt được đặc thù hoạt động, những khó khăn, hiểm nguy, tìm biện pháp lãnh đạo, chỉ huy hiệu quả nhất. Nhất là khi đối mặt với các nhiệm vụ nguy hiểm, như đấu tranh bảo vệ chủ quyền biển, đảo khi nước ngoài xâm phạm trái phép vùng biển của ta, khi thực hiện nhiệm vụ cứu hộ, cứu nạn, giúp đỡ nhân dân trong mưa, bão,… tình huống biến chuyển rất nhanh, phức tạp, khó lường, đòi hỏi sĩ quan trẻ hải quân phải thích nghi, ứng biến nhanh, dứt khoát để đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ. Qua đó, góp phần tạo động lực mạnh mẽ để động viên, thôi thúc tập thể đơn vị cùng nhau đoàn kết, vượt qua khó khăn, thử thách để hoàn thành mọi nhiệm vụ được giao. 

Bảy là, tinh thần “dám hành động vì lợi ích chung” biểu hiện ở sự mạnh dạn, dám hành động vì lợi ích chung của tập thể. Tình hình Biển Đông có nhiều diễn biến phức tạp, khó lường, đặt ra nhiều thách thức cho nhiệm vụ bảo vệ chủ quyền biển, đảo của Tổ quốc, đòi hỏi sĩ quan trẻ hải quân phải dám đương đầu với khó khăn, thử thách và quyết liệt trong hành động vì lợi ích chung; xác định nhiệm vụ bảo vệ chủ quyền biển, đảo là nhiệm vụ chính trị trung tâm, để tạo động lực, động cơ phấn đấu, đấu tranh quên mình để hoàn thành các nhiệm vụ được giao. Từ đó, mỗi sĩ quan trẻ hải quân sẽ tránh bị sa vào chủ nghĩa cá nhân, lối sống ích kỷ, thực dụng, hẹp hòi; với những người đảm nhiệm cương vị chỉ huy, người đứng đầu sẽ tránh được tình trạng gia trưởng, chuyên quyền, độc đoán; lạm quyền, làm liều, làm trái quy định của pháp luật, kỷ luật quân đội để tư lợi.

Việc phát huy tinh thần “7 dám” giúp sĩ quan trẻ hải quân nâng cao khả năng tư duy, sáng tạo trong thực hiện nhiệm vụ, đồng thời tăng cường khả năng lãnh đạo, chỉ đạo, quản lý và khả năng xử lý các tình huống khó khăn, phức tạp. Đặc biệt, trong môi trường tác chiến trên biển, phát huy tinh thần “7 dám” là điều kiện tiên quyết để sĩ quan trẻ hải quân hoàn thành nhiệm vụ được giao.

Thực tế cho thấy, trong những năm qua, sĩ quan trẻ hải quân đã thể hiện tinh thần “7 dám” qua việc thực hiện các nhiệm vụ bảo vệ chủ quyền biển, đảo, tham gia các cuộc diễn tập, hội thao quân sự quốc tế, huấn luyện, sẵn sàng chiến đấu và đạt được nhiều thành tích xuất sắc, được Đảng, Nhà nước, Quân đội nhiều lần biểu dương, khen thưởng. Tuy nhiên, cũng cần nhìn nhận rằng, một bộ phận sĩ quan trẻ chưa phát huy đầy đủ tinh thần “7 dám”, đặc biệt là trong công tác chỉ huy, đối phó với các tình huống phức tạp trên biển, như còn thiếu quyết đoán, ngại đổi mới trong phương pháp công tác; chưa đủ mạnh dạn trong việc đưa ra các quyết định quan trọng khi gặp các tình huống khó khăn, phức tạp đột xuất; chưa chủ động trong học tập, nghiên cứu nắm bắt các kiến thức khoa học - công nghệ mới; chưa tích cực, chủ động trong học tập nâng cao trình độ ngoại ngữ, tin học, nâng cao kiến thức về trí tuệ nhân tạo (AI)... Những thiếu sót này có thể ảnh hưởng đến kết quả thực hiện nhiệm vụ, nếu không được khắc phục kịp thời.

Giải pháp phát huy tinh thần “7 dám” trong nâng cao chất lượng, hiệu quả thực hiện nhiệm vụ

Để xây dựng sĩ quan trẻ hải quân theo tinh thần “7 dám” đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ bảo vệ chủ quyền biển, đảo của Tổ quốc trong tình hình mới, cần thực hiện một số giải pháp trọng tâm sau:

Một là, cấp ủy, tổ chức đảng các cấp thường xuyên làm tốt công tác quán triệt, tuyên truyền, thống nhất nhận thức cho cán bộ, đảng viên, nhất là đội ngũ sĩ quan trẻ về việc phát huy tinh thần “7 dám” bằng các hình thức đa dạng, phong phú, trong đó chú trọng việc thực hiện tinh thần “dám nghĩ”, “dám nói”, “dám làm”, thông qua các diễn đàn, tọa đàm, các hội thi, hội thao,… để có điều kiện thể hiện bản thân, tự tin đưa ra các ý tưởng, sáng kiến, sáng chế. Khi nhận thức đúng đắn về tinh thần “7 dám”, thực hành trong thực tiễn công tác, sĩ quan trẻ hải quân sẽ đúc rút kinh nghiệm, phát huy tối đa được năng lực, sở trường của mình.

Hai là, trên cơ sở các chỉ thị, nghị quyết, quy định của Đảng, Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc phòng, Đảng ủy, Bộ Tư lệnh Quân chủng Hải quân, cấp ủy, chỉ huy các cơ quan, đơn vị cụ thể hóa phù hợp với thực tiễn cơ quan, đơn vị mình; có kế hoạch bồi dưỡng, tạo nguồn, sắp xếp, bố trí cán bộ trẻ vào vị trí lãnh đạo, quản lý phù hợp với trình độ, kinh nghiệm công tác, phát huy được sức mạnh của đội ngũ sĩ quan trẻ trong thực hiện các nhiệm vụ được giao. Đồng thời, đổi mới công tác đánh giá cán bộ theo hướng lấy chất lượng, hiệu quả công việc, đạo đức, uy tín để đánh giá đúng năng lực, từ đó đưa ra chủ trương, biện pháp lãnh đạo, chỉ đạo xây dựng, đào tạo, bồi dưỡng, quy hoạch, sử dụng đội ngũ sĩ quan trẻ đúng, trúng. Đó là cơ sở để khơi dậy động lực cống hiến, thể hiện được tính năng động, sáng tạo của tuổi trẻ.

Ba là, cấp ủy, chỉ huy; chính ủy (chính trị viên) chỉ đạo, hướng dẫn nghiệp vụ; cơ quan chức năng phối hợp; tổ chức đoàn thanh niên chủ động, sáng tạo tổ chức thực hiện, từ đó tạo nên cơ chế đồng bộ, thống nhất, tạo tiền đề vững chắc cho đội ngũ sĩ quan trẻ thể hiện năng lực bản thân thông qua hội thi sáng kiến, cải tiến kỹ thuật; hội thao huấn luyện điều lệnh, thể thao giỏi; hội thao kíp chiến đấu giỏi, hội thi sĩ quan vũ khí giỏi; diễn đàn, tọa đàm,… Kịp thời giáo dục, giúp đỡ để sĩ quan trẻ tiến bộ, hoàn thiện năng lực, kinh nghiệm công tác.

Bốn là, khuyến khích các sĩ quan trẻ tham gia các phong trào hành động cách mạng của tuổi trẻ quân đội, hải quân gắn với phong trào thi đua quyết thắng và các phong trào, cuộc vận động; phát động và triển khai sâu rộng, có hiệu quả phong trào “Thanh niên Hải quân rèn đức, luyện tài; xung kích, sáng tạo; đoàn kết, lập công; xứng danh Bộ đội Cụ Hồ - Người chiến sĩ hải quân thời kỳ mới”. Các phong trào hành động cách mạng thực sự là môi trường, sân chơi bổ ích cho các sĩ quan trẻ thử sức, thử thách và thể hiện bản thân, việc cam kết bản thân thực hiện đầy đủ các nội dung, chỉ tiêu của các phong trào hành động cách mạng, giúp các sĩ quan trẻ kỷ luật bản thân, tích cực, chủ động học tập, nâng cao trình độ, kiến thức đáp ứng các yêu cầu, nhiệm vụ được giao. 

Năm là, phát huy vai trò, tính tiền phong gương mẫu của cấp ủy, chỉ huy, cán bộ chủ trì các cấp theo tinh thần “7 dám”. Chủ tịch Hồ Chí Minh từng chỉ rõ: “Một tấm gương sống còn có giá trị hơn một trăm bài diễn văn tuyên truyền”⁽²⁾. Đội ngũ cán bộ các cấp, nhất là cán bộ chủ trì phải đề cao tinh thần trách nhiệm nêu gương, thể hiện trong thực hiện nhiệm vụ; trong đạo đức, lối sống, phương pháp, tác phong công tác, làm việc,… từ đó tác động vào suy nghĩ, tình cảm của mỗi sĩ quan trẻ. Đây là biện pháp hữu hiệu nhất để làm chuyển biến nhận thức, niềm tin của sĩ quan trẻ hải quân.

Xây dựng đội ngũ sĩ quan trẻ hải quân theo tinh thần “7 dám” là chủ trương thiết thực, đòi hỏi sự vào cuộc trách nhiệm của cấp ủy, chỉ huy các cấp, các tổ chức, lực lượng cũng như thực hiện đồng bộ, hiệu quả các giải pháp. Cùng với đó, đội ngũ sĩ quan trẻ hải quân phải không ngừng tu dưỡng, học tập, rèn luyện nâng cao trình độ, kiến thức, tri thức mới, nhất là những thành tựu của cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư áp dụng vào thực tiễn, nâng cao chất lượng, hiệu quả thực hiện nhiệm vụ được giao, góp phần xây dựng, bảo vệ vững chắc chủ quyền biển, đảo của Tổ quốc trong tình hình mới./.

-------------------------

(1) Xem: Toàn văn phát biểu của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng tại Hội nghị lần thứ sáu Quân ủy Trung ương nhiệm, Báo Nhân dân, ngày 3-7-2023, https://nhandan.vn/special/toan-van-bai-phat-bieu-cua-Tong-Bi-thu-Nguyen-Phu-Trong-tai-Hoi-nghi-Quan-uy-Trung-uong/index.html
(2) Hồ Chí Minh: Toàn tập, Nxb. Chính trị quốc gia Sự thật, Hà Nội, 2011, t. 1, tr. 284