Phát triển giao thông nông thôn ở Ninh Bình

Tuy nhiên đến nay, do sự phát triển mạnh của nền kinh tế sản xuất hàng hóa, cùng với việc gia tăng các phương tiện tham gia giao thông, những tuyến đường nông thôn đã trở nên chật hẹp, bộc lộ nhiều hạn chế...

Giao thông khó khăn, kinh tế chậm phát triển

Ðường vào xã Khánh Cường giờ đây trở nên chật hẹp. Từ Trung tâm huyện Yên Khánh đến xã Khánh Cường chỉ khoảng bốn đến năm km mà ô-tô "bò" mất gần 20 phút. "Hồi năm 2001, con đường này là lý tưởng đấy" đồng chí Bùi Ngọc Ngân, Chủ tịch UBND xã Khánh Cường nói. Hồi đó, huyện Yên Khánh chỉ có vài đường liên xã là được cứng hóa bằng bê-tông thì xã Khánh Cường đã có rồi. Nhưng bây giờ đường này trở nên chật chội. Ngày xưa, cả xã với gần nghìn nóc nhà mới chỉ có vài trăm xe máy, còn bây giờ thì hầu như nhà nào cũng có, thậm chí có hai tới ba chiếc. Rồi hệ thống trường học tại xã gồm trường mầm non, tiểu học, THCS với hàng nghìn học sinh tới lớp. Chưa kể bây giờ sản xuất phát triển, doanh nghiệp tìm đến thu mua sản phẩm. Ðường chật, người đông và nhiều xe chở quá trọng tải cho nên đường chóng xuống cấp. Chính vì sợ xuống cấp cho nên một số con đường liên thôn, liên xã bị người dân ở đây chôn vật cản không cho ô-tô chạy qua. Có nơi còn làm ba-ri-e bằng tre để thu tiền khi ô-tô đi qua. Ðiều này càng khiến doanh nghiệp "ngại", không đến thu mua sản phẩm, do đó người dân trong xã muốn bán tấn thóc hay đàn lợn cũng không mấy thuận lợi.

Trước đây, Yên Khánh có phong trào làm GTNT khá tốt nhưng hồi đó chỉ mong đạt mục tiêu làm cứng mặt đường để người dân không bị lầy lội khi trời mưa. Sau nhiều năm, những tuyến đường này không được nâng cấp và ngày càng trở nên quá tải so với nhu cầu phát triển kinh tế - xã hội. Nhất là khi Yên Khánh trở thành huyện trọng điểm trồng lúa năng suất, chất lượng cao của tỉnh thì mỗi năm huyện dư thừa hàng nghìn tấn thóc, hàng trăm tấn lạc, đậu xanh... Những nơi nào giao thông khó khăn, doanh nghiệp thu mua không tới, khiến nông dân phải bán sản phẩm với giá rẻ, thu nhập thấp.

Không chỉ riêng huyện Yên Khánh, ngược lên phía tây bắc của tỉnh là huyện Gia Viễn cũng vì giao thông khó khăn mà những vùng quê có nhiều tiềm năng để sản xuất hàng hóa đang bị kìm hãm. Xã Gia Thắng chỉ cách trung tâm huyện Gia Viễn chừng bốn km mà đường gập ghềnh như cưỡi trên lưng ngựa. Chủ tịch UBND xã Gia Thắng Phạm Trung Tính cho biết: Xã có hơn 17 km bao gồm quốc lộ, tỉnh lộ, đường liên huyện, trục xã... và gần 14 km đường thôn, xóm, ngõ. Vì địa phương không đủ nguồn kinh phí hằng năm cho việc duy tu bảo dưỡng, cho nên UBND xã phải đặt mốc giới hạn khổ xe ở đầu mỗi con đường để cấm xe có trọng tải lớn đi qua. Vì thế, nông dân trong xã khi thu hoạch hoa màu phải chở xa ba đến bốn km mới đến chỗ tập kết để chuyển lên xe có trọng tải lớn đang chờ sẵn.

Nâng cấp các tuyến đường trục xã, liên xã

Chủ tịch UBND tỉnh Ninh Bình Bùi Văn Thắng, Phó Trưởng ban chỉ đạo xây dựng nông thôn mới ở Ninh Bình, khẳng định: "Chúng tôi xác định GTNT chính là động lực để phát triển sản xuất, là nền tảng quan trọng xây dựng nông thôn mới". Tỉnh có hơn 900 km đường liên xã, trục xã với nền đường rộng từ năm đến sáu mét, mặt đường rộng từ ba đến năm mét. Từ nhiều nguồn vốn của Trung ương, tỉnh, huyện và nhân dân, Ninh Bình đã cứng hóa mặt đường hơn 827 km, trong đó, mặt đường bê-tông và trải nhựa là 484 km. Ngoài ra, toàn tỉnh có gần 1.300 km đường trục thôn, xóm với nền đường rộng từ 3 - 5m, mặt đường rộng 2,5 - 3 m được cứng hóa bằng bê-tông và trải nhựa gần 800 km. Liên tục từ năm 2001 đến nay, tổng nguồn kinh phí đầu tư cho hệ thống GTNT ở Ninh Bình đạt hơn 1.400 tỉ đồng. Trong đó, nguồn vốn Trung ương cấp gần 700 tỉ đồng, ngân sách tỉnh 105 tỉ đồng, số còn lại do nhân dân và các doanh nghiệp đóng góp. Tuy nhiên, hệ thống GTNT ở Ninh Bình còn bộc lộ nhiều bất cập, đó là mặt đường chưa bảo đảm tiêu chuẩn kỹ thuật do Bộ Giao thông vận tải đề ra, mặt đường hẹp không đáp ứng nhu cầu sử dụng cơ giới hóa nông nghiệp và vận chuyển hàng hóa giữa các vùng ở khu vực nông thôn. Một số huyện lựa chọn phương án đầu tư chưa thích hợp, có nơi quá vững chắc, lại có chỗ quá giản đơn, xây dựng đường, cống một cách ồ ạt trong thời gian ngắn, khiến chất lượng không bảo đảm. Có nơi xã chỉ đạo chậm chưa nắm bắt kịp phong trào làm GTNT cho nên bỏ lỡ thời cơ. Cũng có xã làm quá nhiều đoạn đường trong khi khả năng kinh phí có hạn, dẫn tới tình trạng nợ đọng kéo dài. Không ít đoạn đường chỉ đạt tiêu chuẩn GTNT loại B cho nên phần lớn tuyến đường liên xã vừa làm xong đã xuất hiện biển báo "cấm xe tải trọng lớn" hoặc có ba-ri-e chắn đường, làm hạn chế lưu thông giữa các vùng. Bên cạnh đó, kinh phí đầu tư cho duy tu, bảo dưỡng đường GTNT chưa có cho nên chỉ sử dụng nhân công vào việc phát cây, thoát nước mặt đường, khơi thông cống rãnh là chủ yếu. Thiếu kinh phí đầu tư cho việc mua vật tư gồm xi-măng, nhựa đường để vá ổ gà, vì vậy đường càng nhanh xuống cấp sau mỗi mùa mưa.

Giám đốc Sở Giao thông vận tải Ninh Bình Nguyễn Ngọc Thạch chia sẻ: "Mặc dù khó khăn, Ninh Bình cũng đề ra chỉ tiêu đến năm 2015 có 37 xã (tương đương với 35% số xã trong tỉnh) đạt tiêu chuẩn nông thôn mới về GTNT theo cấp kỹ thuật của Bộ Giao thông vận tải. Ðến năm 2020, 86 xã còn lại của tỉnh đạt tiêu chuẩn nông thôn mới về GTNT". Ðể thực hiện kế hoạch này, tỉnh cần rà soát và chọn một số xã trong huyện để quy hoạch và xây dựng đề án, từ đó rút kinh nghiệm, rồi nhân rộng. Trước mắt, Sở Giao thông vận tải áp dụng cấp kỹ thuật đường GTNT của Bộ Giao thông vận tải để cấp huyện xây dựng đề án, ước tính khối lượng và dự trù kinh phí với tổng vốn đầu tư giai đoạn 2010-2015 ước khoảng 200 tỉ đồng, trong đó mở rộng nền đường, gia cố lề đường, mở rộng đường ngõ, xóm khoảng 180 tỉ đồng và kinh phí duy tu bảo dưỡng, sửa chữa khoảng 20 tỉ đồng. Ðến năm 2015 - 2020, với 86 xã còn lại thì tổng kinh phí dự kiến khoảng gần 350 tỉ đồng.

"Muốn đạt kế hoạch, phải xây dựng lộ trình cụ thể cho từng giai đoạn. Từ việc phân cấp đầu tư quản lý đến cơ chế hỗ trợ xây dựng các tiêu chí kỹ thuật, thiết kế mẫu, hạng mục GTNT sao cho phù hợp điều kiện, đặc thù sinh hoạt của từng vùng" Chủ tịch UBND tỉnh Ninh Bình Bùi Văn Thắng cho biết thêm. Tỉnh sẽ tranh thủ sự ủng hộ của Trung ương trong việc huy động vốn qua các chương trình mục tiêu quốc gia để tập trung nâng cấp các tuyến đường trục xã, liên xã. Bên cạnh đó, huy động các tầng lớp nhân dân, tổ chức đoàn thể, doanh nghiệp trên địa bàn chung tay, góp sức xây dựng GTNT. Có thể huy động bằng tiền, hiện vật hoặc ngày công lao động để nâng cấp các tuyến đường liên thôn, xóm theo đúng tiêu chuẩn của Bộ Giao thông vận tải về quy mô, kết cấu các loại đường GTNT./.