Ai làm ai thay đổi?

TCCSĐT - Thỏa thuận song phương về việc Nga gia nhập Tổ chức Thương mại thế giới (WTO) là kết quả quan trọng nhất của cuộc họp thượng đỉnh thường kỳ vừa diễn ra giữa EU và Nga. Cùng với việc đã đạt được thỏa thuận tương tự với Mỹ trước đây, thỏa thuận này mở đường cho Nga dọn dẹp những trở ngại cuối cùng để có thể trở thành thành viên mới của WTO trong năm 2011. Tổng thống Nga Đ. Mét-vê-đép cũng đã vì thế mà đánh giá năm 2010 là “năm quan hệ tốt đẹp giữa Nga và EU”. Còn Chủ tịch Ủy ban EU M. Ba-rốt-xô coi đó là “dấu mốc mới”.

Sau 17 năm đàm phán dai dẳng, việc Nga gia nhập WTO giờ đây không chỉ đã trở nên thực tế và khả thi, mà còn gần như đã ở trong tầm tay. Không thể nói nguyên nhân của sự kéo dài đó chỉ thuần túy về phương diện kinh tế hay thương mại. Lý do chính trị đóng vai trò không hề nhỏ. Nhưng cuối cùng, điều gì phải đến đã đến.

Nhận thức có từ cả hai phía. EU biết rằng không thể ngăn cản được việc Nga gia nhập WTO lâu hơn nữa với lý do này hay lý do khác. Nga cũng nhận biết được rằng không nên làm mình làm mẩy nữa và lại càng không cần thiết phải tập hợp lực lượng ở bên ngoài WTO với cái gọi là “giải pháp cả gói”. Đến nay, Nga đã trở thành đối tác thương mại lớn thứ 3 của EU - chỉ sau Mỹ và Trung Quốc. Hai bên đã trở thành đối tác chiến lược của nhau và mối quan hệ giữa Nga với NATO cũng đã được cải thiện đáng kể trong năm qua.

Nga và Trung Quốc đều là hai nền kinh tế lớn trên thế giới với tiềm năng tăng trưởng và quy mô thị trường đều ở mức độ có thể làm thay đổi cả tương quan lực lượng trong WTO. WTO sẽ thật sự không xứng đáng với cái danh là tổ chức thương mại của cả thế giới nếu vắng bóng những nền kinh tế lớn như Mỹ, Trung Quốc, Nga, Ấn Độ hoặc thiếu vắng những nền kinh tế mạnh như Nhật Bản hay nhiều thành viên EU cũng như không thể không có sự hiện diện của các nền kinh tế mới nổi. Giống như trong trường hợp Trung Quốc, câu hỏi được đặt ra ngay sau khi triển vọng Nga tham gia WTO đã trở nên thực tế là: rồi đây ai sẽ làm thay đổi ai? Câu trả lời chỉ có thể là: Đương nhiên, WTO làm thay đổi các nước thành viên, nhưng điều chắc chắn cũng là Nga sẽ làm thay đổi cả WTO - giống như Trung Quốc đã làm trước đó.

Đúng là mậu dịch tự do và bình đẳng trong tổ chức, nhưng đâu phải thành viên nào cũng có vị thế và vai trò, tiếng nói và ảnh hưởng về mọi phương diện như nhau trong WTO.

Câu hỏi hiện chưa trả lời được chỉ là ai sẽ làm thay đổi ai nhiều hơn./.