Con người và những cơ hội hạnh phúc, bình đẳng trong một thế giới 7 tỉ người năm 2011

Trong lời tựa của báo cáo với tiêu đề Con người và những cơ hội trong một thế giới 7 tỉ người, TS Babatunde Osotimehin - Giám đốc Điều hành của UNFPA nói: “Việc lập kế hoạch và đầu tư đúng đắn vào con  người hiện nay giúp nâng cao năng lực để họ có thể tự lựa chọn, điều này không chỉ tốt cho bản thân họ mà còn có ích cho toàn nhân loại. Nếu chúng ta làm được điều này thì thế giới 7 tỉ người sẽ phát triển với những thành phố thịnh vượng, lực lượng lao động dồi dào giúp phát triển nền kinh tế và nhóm dân số trẻ có thể mang lại cuộc sống hạnh phúc cho toàn xã hội”. Báo cáo cho thấy, quy mô dân số kỷ lục này, theo nhiều nghĩa, có thể được coi là một thành công của nhân loại, vì điều đó có nghĩa là con người trên toàn thế giới ngày càng sống lâu hơn và nhiều trẻ em vượt qua được bệnh tật để tiếp tục sống. Tuy nhiên, không phải tất cả mọi người đều được hưởng lợi từ thành tựu này cũng như nó không đồng nghĩa với việc chất lượng cuộc sống tốt hơn. Những khác biệt lớn vẫn tồn tại giữa nam giới và phụ nữ, trẻ em gái và trẻ em trai. Chính vì vậy, xây dựng lộ trình phát triển giúp thúc đẩy bình đẳng và tránh làm gia tăng bất bình đẳng là công việc quan trọng hơn bao giờ hết.

7 tỉ người là một thách thức: Với tốc độ tăng dân số hiện tại, mỗi năm dân số toàn cầu sẽ tăng thêm khoảng 78 triệu người, mức tăng này sẽ làm tăng nhu cầu về tài nguyên thiên nhiên và tạo ra những áp lực ngày càng lớn cho hành tinh. 97% sự tăng trưởng dân số diễn ra tại các quốc gia kém phát triển. Khoảng cách giàu - nghèo đang càng gia tăng. Và, chưa bao giờ lại có nhiều người trở nên dễ bị tổn thương trước các vấn đề như mất an ninh lương thực, thiếu nước và thiên tai đến như vậy. Trong khi đó, các nước giàu có và các nước có thu nhập trung bình lại đang lo lắng về tỷ suất sinh và mức tăng trưởng dân số thấp, suy giảm dân số và già hóa dân số.

Tại Việt Nam, mức tăng trưởng dân số đã giảm đáng kể từ 1,7% trong giai đoạn 1989 - 1999 xuống còn 1,2% trong giai đoạn 1999 - 2009. Mặc dù tỷ suất sinh đã giảm dưới mức sinh thay thế nhưng dân số sẽ tiếp tục tăng khoảng 9 triệu người trong vòng 10 năm tới do đà tăng dân số vì mức sinh cao từ những thập kỷ trước. Đồng thời, do mức sinh và mức chết giảm đi đáng kể trong khi tuổi thọ tăng lên, nhóm dân số cao tuổi đang ngày càng gia tăng. Tình hình nghèo đói đang có sự thay đổi: “Trong khi tỷ lệ nghèo hiện nay đã giảm đáng kể xuống dưới 14% nhưng vấn đề giảm khoảng cách nghèo giữa các nhóm dân số dễ bị tổn thương lại giảm không đáng kể. Giảm bất bình đẳng và cải thiện cuộc sống của người dân hiện nay và các thế hệ tương lai đòi hỏi cần phải có ngay những cam kết dựa trên bằng chứng từ các nhà hoạch định chính sách, những người xây dựng kế hoạch và các nhà quản lý cấp quốc gia, cấp tỉnh và trong cả cộng đồng”, ông Bruce Campbell - Trưởng Đại diện UNFPA tại Việt Nam  đã phát biểu tại cuộc họp báo.

7 tỉ người là một cơ hội: Chúng ta có cơ hội và trách nhiệm đầu tư vào 1,8 tỉ thanh niên và vị thành niên trong độ tuổi từ 10 đến 24 trên toàn thế giới. Vị thành niên và thanh niên chiếm hơn 1/4 dân số thế giới. 90% trong số họ hiện đang sinh sống ở các nước đang phát triển. Mỗi thanh, thiếu niên đều có quyền được học hành (bao gồm cả việc học các kiến thức về tình dục, về giới tính và được tiếp cận các dịch vụ chăm sóc sức khỏe toàn diện). Với các chính sách đúng đắn, với sự đầu tư và hỗ trợ xã hội phù hợp, thanh niên có thể tận hưởng cuộc sống mạnh khỏe hơn, không phải chịu cảnh đói nghèo; đồng thời góp phần cải thiện hòa bình và ổn định chính trị.

Số liệu Tổng điều tra dân số năm 2009 cho thấy, Việt Nam đã bước vào thời kỳ cơ cấu dân số vàng với nhóm dân số trẻ lớn nhất trong quá trình lịch sử đất nước. Hiện nay, nhóm dân số từ 10 đến 24 tuổi chiếm gần 1/3 dân số cả nước. Cũng trong báo cáo vừa nêu của đại diện UNFPA thì: “Trong khi thời kỳ dân số vàng tiếp tục duy trì, Việt Nam có thể được hưởng lợi từ nguồn nhân lực dồi dào này bằng việc bảo đảm rằng mọi thanh niên được tiếp cận các dịch vụ xã hội có chất lượng, bao gồm y tế, giáo dục và đào tạo, điều này sẽ giúp họ chuẩn bị tốt hơn để có thể đóng góp đáng kể tới tăng trưởng và phát triển kinh tế - xã hội của đất nước”.

7 tỉ người là lời kêu gọi hành động: Giảm bất bình đẳng và nâng cao điều kiện sống cho những người dân hiện tại và cho những thế hệ tương lai đòi hỏi phải có cách suy nghĩ mới và sự hợp tác trên toàn cầu mà trước đây chưa từng có. Đây là thời điểm chúng ta cần hành động. Trong thế giới 7 tỉ người, chúng ta phải cùng nhau và dựa vào nhau để chung sống; cùng có những đóng góp cá nhân dù nó rất nhỏ bé. Nhưng nếu được nhân rộng trên toàn thế giới sẽ tạo nên những thay đổi to lớn. Con người trong mái nhà chung của nhân loại sẽ được sống hạnh phúc và bình đẳng hơn./.