Tư duy hệ thống: Chìa khóa vàng trong hành trình kiến tạo vị thế dẫn dắt

Trong hệ sinh thái tài chính - ngân hàng, Vietcombank lớn mạnh về quy mô và hiệu quả, trở thành hình mẫu về bản lĩnh, văn hóa và đạo đức doanh nghiệp. Nội lực bền vững ấy khởi nguồn từ sự kiên định lấy tư tưởng Hồ Chí Minh làm mục tiêu phấn đấu trong việc hoạch định chiến lược đến ứng xử nghề nghiệp, tư duy quản trị hiện đại cho đến cách mỗi cán bộ Vietcombank đối đãi với nhau bằng sự tử tế, liêm chính và tận hiến.

Bài 1: Kiến trúc hệ thống vận hành mở và bền vững

Suốt 63 năm hình thành và phát triển, Vietcombank kiên định lấy tư duy hệ thống làm điểm tựa xuyên suốt.

Khởi đầu là ngân hàng đối ngoại phục vụ nền kinh tế kế hoạch hóa tập trung, Vietcombank đã không ngừng đổi mới để thích ứng và dẫn dắt trong mọi giai đoạn phát triển của đất nước.

Hôm nay, Vietcombank đã trở thành định chế tài chính hàng đầu Việt Nam, giữ vai trò trụ cột của hệ thống tài chính quốc gia, đồng thời từng bước vươn tầm khu vực và thế giới, kiến tạo một kiến trúc điều hành vững chắc, linh hoạt và bền vững.

Trên hành trình ấy, tư tưởng Hồ Chí Minh luôn là kim chỉ nam, được thể hiện trong từng quyết sách, trong mỗi con người và trong những giá trị cốt lõi đã hun đúc nên bản sắc Vietcombank hôm nay: Bản lĩnh - Liêm chính - Sáng tạo - Khát vọng.

Tư duy hệ thống và khát vọng vươn tầm khu vực

Trong bức tranh kinh tế 9 tháng đầu năm 2025, Việt Nam tiếp tục khẳng định sức bật trong khu vực dù bối cảnh quốc tế đầy biến động. GDP tăng 7,85%, thuộc nhóm tăng trưởng cao nhất châu Á; lạm phát được kiểm soát ở mức 3,27%; tổng kim ngạch xuất nhập khẩu đạt hơn 680 tỷ USD, thặng dư thương mại vượt 16 tỷ USD - những con số phản ánh nền tảng vĩ mô ổn định, môi trường đầu tư hấp dẫn và niềm tin được củng cố.

Ngân hàng Nhà nước chủ động điều hành chính sách tiền tệ linh hoạt, duy trì thanh khoản dồi dào, lãi suất thấp, tạo thuận lợi cho doanh nghiệp và người dân tiếp cận vốn. Trong bức tranh ấy, Vietcombank tiếp tục khẳng định vai trò trụ cột của hệ thống tài chính quốc gia, góp phần giữ ổn định kinh tế vĩ mô, dẫn dắt xu hướng tăng trưởng bền vững của ngành ngân hàng.

Thành lập năm 1963, trong giai đoạn nền kinh tế kế hoạch hóa tập trung, Vietcombank mang trên vai sứ mệnh đặc biệt: phục vụ thanh toán quốc tế, bảo đảm mạch máu tài chính cho đất nước trong chiến tranh và thời kỳ bao vây cấm vận. Mỗi hợp đồng ngoại thương khi ấy không chỉ là giao dịch thương mại, mà còn là một cam kết an ninh kinh tế và chủ quyền quốc gia.

Từ những năm tháng ấy, tính kỷ luật, chính xác và tinh thần trách nhiệm tuyệt đối đã trở thành bản sắc của Vietcombank - một nền tảng giúp ngân hàng luôn đi trước một bước trong đổi mới và hiện đại hóa.

Trong suốt sáu thập kỷ, Vietcombank liên tục ghi dấu tiên phong: phát hành phiếu ngoại tệ đầu tiên, đưa công nghệ thẻ vào Việt Nam, kết nối hệ thống SWIFT, tham gia thị trường vốn và niêm yết cổ phiếu VCB năm 2009 - trở thành mã cổ phiếu có vốn hóa lớn nhất thị trường, khẳng định vai trò định chuẩn và dẫn dắt thị trường tài chính Việt Nam.

Bước vào thời kỳ đổi mới, Vietcombank nhanh chóng chuyển mình thành ngân hàng thương mại đa năng hiện đại, đặt nền tảng tư duy hệ thống trên ba trụ cột: hiện đại hóa công nghệ, quản trị rủi ro tiên tiến và đa dạng hóa sản phẩm dịch vụ. Sau cổ phần hóa năm 2007, ngân hàng tiếp cận chuẩn mực quốc tế Basel, IFRS, CAMELS, tạo nên mối liên kết chặt chẽ giữa Nhà nước - doanh nghiệp - khách hàng, khẳng định vị thế của một định chế tài chính tầm vóc toàn cầu.

Từ năm 2013, ngân hàng bắt đầu chuyển đổi số toàn diện, phát triển ngân hàng xanh, thúc đẩy tài chính bền vững và dịch vụ số - mở đường cho một giai đoạn phát triển dựa trên công nghệ, dữ liệu và tính hiệu quả hệ thống. “Tư duy hệ thống” không chỉ thể hiện ở tầm chiến lược, mà còn thấm sâu vào bộ máy vận hành: tinh gọn nhưng hiệu quả, minh bạch nhưng linh hoạt, kết nối xuyên biên giới để hình thành hệ sinh thái tài chính toàn diện.

Ngay từ sau Nghị quyết 18-NQ/TW năm 2017 về đổi mới, sắp xếp tổ chức bộ máy tinh gọn, Vietcombank là một trong những định chế tài chính đầu tiên cụ thể hóa chủ trương này trong thực tiễn hoạt động.

Tinh thần đó được củng cố trong chỉ đạo của Tổng Bí thư Tô Lâm tại Đại hội Đảng bộ Mặt trận Tổ quốc và các đoàn thể Trung ương lần thứ nhất:

“Phải xây dựng tổ chức bộ máy tinh gọn, hoạt động thực chất, hiệu quả; đề ra mục tiêu gì, ai làm, làm đến đâu, khi nào xong, đo bằng gì, kết quả như thế nào phải thật rõ ràng.”

Vietcombank đã cụ thể hóa tinh thần này trong mọi cấp độ điều hành - từ chiến lược đến quản trị rủi ro, từ phân cấp nhân sự đến đánh giá hiệu quả. Tinh gọn để mạnh hơn, minh bạch để bền vững hơn - đó chính là nền tảng giúp Vietcombank tiếp tục đổi mới mô hình quản trị, nâng cao năng lực cạnh tranh và tiệm cận các chuẩn mực quốc tế hàng đầu.

Bước sang năm 2025 - năm bản lề trong Chiến lược phát triển đến 2030, Vietcombank triển khai đồng bộ các giải pháp ứng phó thách thức vĩ mô, bám sát chỉ đạo của Chính phủ và Ngân hàng Nhà nước Việt Nam. Đến ngày 30/9/2025, tổng tài sản của ngân hàng ước đạt hơn 2,3 triệu tỷ đồng; huy động vốn tăng 6,4%, trong đó bán lẻ giữ vai trò trụ cột; dư nợ tín dụng tăng 12,4%, tập trung cho các dự án FDI và công trình trọng điểm quốc gia. Vietcombank tiếp tục dẫn đầu thị phần thanh toán quốc tế và thương mại với tỷ lệ 20%, khẳng định vị thế ngân hàng đối ngoại hàng đầu Việt Nam, đồng thời mở rộng ảnh hưởng khu vực trên nền tảng quản trị vững vàng và chiến lược phát triển bền vững.

Các chỉ số an toàn được kiểm soát nghiêm ngặt: tỷ lệ nợ xấu duy trì ở mức khoảng 1%, tỷ lệ bao phủ nợ xấu trên 202%, lợi nhuận trước thuế tăng 5,1% so với cùng kỳ. Ngân hàng mở rộng nền khách hàng số, phát triển CASA, tiếp tục dẫn dắt chuyển đổi số và hệ sinh thái thanh toán. Những thành tựu này khẳng định sức mạnh của một hệ thống vận hành bền vững, hun đúc từ tầm nhìn chiến lược và tư duy hệ thống xuyên suốt hơn sáu thập kỷ - nơi lý tưởng kinh tế luôn song hành cùng trách nhiệm quốc gia.

Bản lĩnh mở đường từ ngân hàng đối ngoại đầu tiên

Ra đời ngày 1-4-1963, giữa thời kỳ nền kinh tế kế hoạch hóa tập trung, Vietcombank đảm nhiệm sứ mệnh đặc biệt: Giữ mạch thanh toán quốc tế của đất nước. Là ngân hàng đối ngoại duy nhất thời điểm ấy, mỗi giao dịch của Vietcombank không chỉ mang ý nghĩa tài chính, mà còn là một phần của trận tuyến kinh tế - chính trị - ngoại giao.

Trong chiến tranh, mỗi hợp đồng ngoại thương là một nhịp thở của nền kinh tế, bảo đảm nguồn ngoại tệ quý giá cho quốc gia. Từ những con số trên giấy tờ thanh toán, Vietcombank góp phần duy trì niềm tin của bạn bè quốc tế, giữ vững an ninh tài chính và tiếp thêm nguồn sống cho nền kinh tế non trẻ.

Chính trong bối cảnh khó khăn ấy, tư duy hệ thống của Vietcombank được định hình từ rất sớm: nhìn toàn cục, gắn mỗi nghiệp vụ với mục tiêu quốc gia, kết nối ngoại thương với ngoại giao, kinh tế với quốc phòng. Những cán bộ Vietcombank mang mật danh B29 khi ấy vừa làm nhiệm vụ ngân hàng, vừa là “chiến sĩ kinh tế”, biến từng hợp đồng, từng dòng kiều hối thành nguồn tiếp tế thầm lặng giữa khói lửa chiến tranh.

Tinh thần “B29 - bản lĩnh tiên phong” ấy tiếp tục được gìn giữ trong thời bình, trở thành DNA của Vietcombank hiện đại: kỷ luật - chính xác - trách nhiệm, song hành cùng khát vọng đổi mới. Từ ngân hàng đối ngoại của nền kinh tế kế hoạch hóa, Vietcombank đã phát triển thành định chế tài chính hàng đầu quốc gia, kết nối Việt Nam với thế giới - một biểu tượng của tầm nhìn, bản lĩnh và niềm tin kinh tế Việt Nam trong suốt hơn sáu thập kỷ.

Khẳng định vai trò trụ cột tài chính quốc gia

Ý thức rõ vị thế một tổ chức tín dụng chủ lực của nền kinh tế, Vietcombank luôn bám sát chỉ đạo của Chính phủ và Ngân hàng Nhà nước Việt Nam, cụ thể hóa bằng những hành động thiết thực, góp phần ổn định vĩ mô và hỗ trợ tăng trưởng.

Trong 9 tháng đầu năm 2025, Vietcombank chủ động tối ưu quản trị chi phí, tạo nguồn lực để hạ lãi suất cho vay, giúp hàng chục nghìn khách hàng tiếp cận vốn với chi phí thấp hơn. Tổng dư nợ được hỗ trợ đạt gần 792 nghìn tỷ đồng, tương ứng 5.275 tỷ đồng tiền lãi giảm cho doanh nghiệp và người dân - một hành động mang ý nghĩa chia sẻ rủi ro, đồng hành cùng nền kinh tế trong giai đoạn nhiều biến động.

Vietcombank còn tiên phong triển khai gói tín dụng “Nhà Mới Thành Đạt”, dành riêng cho người trẻ từ 20-35 tuổi, với quy mô 10 nghìn tỷ đồng và lãi suất ưu đãi, góp phần hiện thực hóa ước mơ an cư cho thế hệ mới. Ngân hàng cũng dẫn đầu trong tín dụng xanh, khi khoảng 1/3 tổng dư nợ được dành cho năng lượng tái tạo, năng lượng sạch và các lĩnh vực phát triển bền vững - đồng hành cùng chiến lược năng lượng quốc gia và mục tiêu tăng trưởng xanh của Việt Nam.

Anh Ph.T - Gia Lai, chủ doanh nghiệp khởi nghiệp trong lĩnh vực nông nghiệp công nghệ cao chia sẻ:

“Tôi cảm ơn Vietcombank đã cấp tín dụng giúp doanh nghiệp chúng tôi đầu tư công nghệ cho nuôi trồng và chế biến cà-phê phục vụ thị trường trong nước và xuất khẩu. Cán bộ tín dụng của Vietcombank ở địa phương không chỉ am hiểu nghiệp vụ ngân hàng mà còn nắm rõ đặc thù ngành hàng chúng tôi. Đồng vốn ấy mở thêm cơ hội cho doanh nghiệp trẻ góp phần phát triển đất nước và khẳng định thương hiệu nông sản Việt Nam trên thị trường quốc tế.”

Những câu chuyện như thế thể hiện vai trò trụ cột của Vietcombank trong dòng chảy kinh tế quốc dân - nơi ngân hàng không chỉ cung ứng vốn, mà còn dẫn dắt giá trị, lan tỏa niềm tin và khơi dậy nội lực xã hội.

Tiếp tục giữ vai trò ngân hàng thương mại chủ lực của Nhà nước, Vietcombank chủ động chuyển đổi mô hình hoạt động, đồng hành cùng các cơ quan hành chính công trong hiện đại hóa hệ thống thanh toán và thu ngân sách Nhà nước. Ngân hàng đã hoàn tất việc chuyển đổi hệ thống thanh toán theo mô hình mới, bảo đảm dòng tiền công thông suốt, an toàn, minh bạch - đóng góp trực tiếp cho hiệu quả quản lý tài chính công.

Đặc biệt, với đội ngũ cán bộ, công chức và lực lượng vũ trang đang trong quá trình sắp xếp tổ chức theo Nghị định 178, Vietcombank đã triển khai chương trình “Vững tâm đổi mới”, cụ thể hóa tinh thần chỉ đạo của Tổng Bí thư Tô Lâm về quản trị “rõ mục tiêu, rõ trách nhiệm, rõ tiến độ, rõ kết quả”:

“Đề ra mục tiêu gì, ai làm, làm đến đâu, khi nào xong, đo bằng gì, kết quả như thế nào”.
Chương trình mang đến giải pháp tài chính linh hoạt, an toàn và đáng tin cậy, góp phần giữ vững ổn định đời sống kinh tế của đội ngũ cán bộ trong giai đoạn chuyển đổi.

Trong bối cảnh toàn hệ thống chính trị đang chuyển mạnh theo tinh thần Nghị quyết 18, Vietcombank tiếp tục khẳng định năng lực thích ứng và dẫn dắt, phát triển mô hình tổ chức tinh gọn, hiệu quả, đồng hành cùng các cơ quan công quyền trong hiện đại hóa hạ tầng thanh toán. Chỉ riêng trong 9 tháng đầu năm 2025, Vietcombank đã dành 502 tỷ đồng cho các chương trình an sinh xã hội, khẳng định cam kết đồng hành cùng cộng đồng, bảo vệ môi trường và nâng cao chất lượng cuộc sống cho người dân.

Từ ngân hàng đối ngoại duy nhất của đất nước trong thời chiến đến định chế tài chính tầm khu vực ngày nay, Vietcombank luôn là cánh tay nối dài của tài chính quốc gia. Sau cổ phần hóa năm 2007, ngân hàng không ngừng nâng cấp quản trị theo chuẩn quốc tế, kết nối hiệu quả ba chủ thể: Nhà nước - doanh nghiệp - khách hàng, chủ động hội nhập, mở rộng sức ảnh hưởng khu vực và toàn cầu.

Tất cả được kiến tạo trên nền tư duy hệ thống - kết nối chiến lược với vận hành, con người với công nghệ, truyền thống với đổi mới, giúp Vietcombank thích ứng nhanh với biến động, dẫn dắt xu thế và giữ vững vai trò trụ cột tài chính quốc gia.

Theo tư tưởng Hồ Chí Minh, kinh tế gắn liền với độc lập dân tộc và hạnh phúc nhân dân. Với Vietcombank, triết lý đó được hiện thực hóa bằng hiệu quả kinh doanh đi đôi với trách nhiệm xã hội, ổn định vĩ mô gắn với an ninh tài chính quốc gia. Chuyển đổi số tại Vietcombank không chỉ là ứng dụng công nghệ, mà là xây dựng một hệ thống vận hành đồng bộ, nơi dữ liệu - con người - quy trình gắn kết chặt chẽ để tạo giá trị tổng thể. Thành công của mỗi giải pháp số không nằm ở phần mềm, mà ở năng lực hệ thống và tầm nhìn tổ chức.

Vietcombank coi tư duy hệ thống là trục kết nối công nghệ, dữ liệu và con người, là nền tảng giúp ngân hàng vận hành linh hoạt, thích ứng nhanh với thị trường và duy trì lợi thế cạnh tranh - một định chế bền vững, nhân văn, vì sự phát triển của đất nước và hạnh phúc của nhân dân./.