TCCS - Trong lịch sử thế giới đương đại, có thể nói hiếm có mối quan hệ nào đặc biệt như quan hệ giữa hai Đảng, hai Nhà nước và nhân dân hai nước Việt Nam - Cuba, đúng như câu nói bất hủ của Tổng Tư lệnh Cuba Fidel Castro “Vì Việt Nam, Cuba sẵn sàng hiến dâng cả máu của mình”. Vượt qua giới hạn địa lý, tình đoàn kết hữu nghị, thủy chung, trong sáng, chia ngọt sẻ bùi giữa hai nước trong suốt hơn 60 năm thăng trầm của lịch sử tiếp tục được khẳng định một lần nữa bằng chuyến thăm hữu nghị chính thức Cuba của Chủ tịch nước Nguyễn Xuân Phúc cùng Đoàn đại biểu cấp cao Đảng và Nhà nước Việt Nam, từ ngày 18-9 đến 20-9-2021.

Tình đoàn kết mẫu mực trong quan hệ quốc tế

Nằm ở hai nửa Đông - Tây của địa cầu, mối quan hệ tốt đẹp giữa nhân dân hai nước đã được anh hùng dân tộc Cuba José Martí, Chủ tịch Hồ Chí Minh, Chủ tịch Fidel Castro gây dựng và được các thế hệ lãnh đạo Cuba, Việt Nam dày công vun đắp. Tổng Tư lệnh cách mạng Cuba Fidel Castro đã khẳng định, Việt Nam và Cuba tuy về mặt địa lý cách nhau nửa vòng trái đất, nhưng có rất nhiều điểm chung; đồng thời nhấn mạnh, tình hữu nghị anh em giữa hai nước đã được sinh ra và lớn lên trong tương đồng lịch sử của hai dân tộc cùng đấu tranh chống kẻ thù chung. Về phần mình, Chủ tịch Hồ Chí Minh cũng từng khẳng định: “Việt Nam và Cuba cách xa nhau hàng vạn dặm nhưng lòng dân hai nước gần gũi như anh em một nhà”⁽¹⁾.

Có thể khái quát chặng đường của mối quan hệ nghĩa tình, thủy chung Việt Nam - Cuba trong suốt hơn sáu thập niên qua kể từ khi hai nước chính thức thiết lập quan hệ ngoại giao (ngày 2-12-1960) theo 5 giai đoạn:

Giai đoạn 1960 - 1975, khi Việt Nam tiến hành cuộc đấu tranh giải phóng dân tộc, thống nhất đất nước, đánh dấu sự giúp đỡ chí tình, chí nghĩa của Đảng, Nhà nước và nhân dân Cuba đối với Đảng, Nhà nước và nhân dân Việt Nam. Sự kiện minh chứng cho tình đoàn kết, sắt son của hai Đảng, hai nước trong giai đoạn này chính là chuyến thăm lịch sử của Chủ tịch Fidel Castro - vị lãnh tụ nước ngoài đầu tiên và duy nhất, bất chấp khói lửa của bom đạn chiến tranh, tới vùng “đất lửa” Quảng Trị vào tháng 9-1973. Chuyến thăm đã tiếp thêm ý chí, sức mạnh cho nhân dân Việt Nam nỗ lực, quyết tâm hoàn thành công cuộc đấu tranh giải phóng miền Nam, tiến tới thống nhất đất nước. Nhân dân Việt Nam không bao giờ quên những cán bộ, chuyên gia và công nhân Cuba đã đến Việt Nam trong những tháng năm khói lửa, ngày đêm lao động giúp Việt Nam xây dựng đường Trường Sơn, bệnh viện... Các công trình Cuba viện trợ không chỉ là những món quà quý giá về vật chất, mà còn thể hiện tình cảm đặc biệt của nhân dân Cuba trong hoàn cảnh nước bạn cũng gặp muôn vàn khó khăn và phải nhận viện trợ nước ngoài.

Giai đoạn 1975 - 1990, khi hai nước cùng tập trung cho công cuộc xây dựng chủ nghĩa xã hội, Cuba tiếp tục giúp đỡ Việt Nam về khoa học - công nghệ; viện trợ xây dựng các cơ sở sản xuất, cung cấp các giống cây trồng và tham gia việc thẩm định nhiều công trình xây dựng, phát triển ở Việt Nam… Tại các diễn đàn quốc tế như Liên hợp quốc, Phong trào Không liên kết, Tổ chức đoàn kết nhân dân Á - Phi - Mỹ La-tinh (OSPAAAL), Cuba luôn lên tiếng ủng hộ và phát động phong trào đoàn kết, ủng hộ Việt Nam trong cuộc đấu tranh chính nghĩa chống đế quốc xâm lược. Cuba cũng đóng vai trò rất quan trọng trong việc vận động các nước Mỹ La-tinh ủng hộ Việt Nam gia nhập Liên hợp quốc tại khóa 32 Đại hội đồng Liên hợp quốc năm 1977. Tình đoàn kết và sự ủng hộ qu‎ý báu của những người đồng chí, anh em Cuba đã góp phần to lớn trong việc tăng cường thế và lực cho cách mạng Việt Nam; là nguồn cổ vũ, động viên mạnh mẽ cho nhân dân Việt Nam trong cuộc đấu tranh giải phóng dân tộc và tái thiết đất nước.

Giai đoạn 1990 - 2011, khi Việt Nam tiến hành công cuộc đổi mới và Cuba bước vào “thời kỳ đặc biệt” với nhiều thách thức, khó khăn về kinh tế - xã hội. Trong giai đoạn này, Việt Nam luôn dành cho Cuba tình đoàn kết, hữu nghị và hợp tác anh em chân thành, gắn bó, coi việc đoàn kết, giúp đỡ Cuba là nghĩa vụ xuất phát từ lương tâm và tình cảm quốc tế trong sáng mang tính truyền thống của dân tộc; hết lòng chia sẻ với Cuba về kinh nghiệm đổi mới khi Cuba tiến hành đường lối “cập nhật hóa mô hình phát triển kinh tế - xã hội”; đồng thời, luôn bày tỏ lập trường nhất quán ủng hộ sự nghiệp chính nghĩa của Cuba trong cuộc đấu tranh đòi dỡ bỏ ngay và vô điều kiện lệnh cấm vận kinh tế, thương mại và tài chính phi lý chống Cuba.

Giai đoạn từ năm 2011 đến nay, trong bối cảnh tình hình quốc tế diễn biến phức tạp và khó lường, công cuộc đổi mới ở Việt Nam và quá trình “cập nhật hóa mô hình kinh tế” ở Cuba đã tạo tiền đề, tương tác và bổ sung lẫn nhau trên cả bình diện lý luận và thực tiễn xây dựng chủ nghĩa xã hội ở mỗi nước. Đó là tài sản vô giá để hai Đảng và nhân dân hai nước tiếp tục gìn giữ, vun đắp và không ngừng phát triển.

Hiện nay, Cuba tiếp tục là đối tác quan trọng và tin cậy của Việt Nam. Hai bên đã xây dựng mối quan hệ hữu nghị mật thiết và hợp tác sâu rộng giữa hai Đảng, Chính phủ, Quốc hội và ở tất cả các cấp độ từ trung ương đến địa phương, giữa các đoàn thể, tổ chức chính trị - xã hội. Hai nước cũng luôn phối hợp chặt chẽ với nhau tại các diễn đàn đa phương khu vực và quốc tế. Trên cương vị Chủ tịch Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á (ASEAN) năm 2020, Việt Nam đã cùng với các nước thành viên ASEAN ủng hộ Cuba tham gia, ký kết Hiệp ước Thân thiện và hợp tác ở Đông Nam Á (TAC) vào ngày 10-11-2020... Trong bối cảnh dịch bệnh COVID-19 bùng phát, đã và đang có những tác động to lớn đến mọi mặt đời sống kinh tế - xã hội thế giới, lãnh đạo Đảng, Nhà nước, Chính phủ, các tổ chức chính trị - xã hội, bộ, ngành và địa phương hai nước vẫn nỗ lực khắc phục khó khăn để gìn giữ, thúc đẩy và phát huy mối quan hệ hữu nghị truyền thống “vừa là đồng chí, vừa là anh em” Việt Nam - Cuba.

Về chính trị, mối quan hệ gắn bó mật thiết và tin cậy lẫn nhau giữa hai Đảng, hai nước tiếp tục được khẳng định qua các cuộc điện đàm thường xuyên của lãnh đạo cấp cao; duy trì các hoạt động trao đổi, hợp tác của các bộ, ban, ngành, các tổ chức nhân dân và các cơ chế hợp tác song phương; triển khai nhiều hoạt động quan trọng, thiết thực, hỗ trợ lẫn nhau để cùng vượt qua đại dịch COVID-19. Các cuộc điện đàm thường xuyên giữa lãnh đạo cấp cao hai Đảng, hai nước trong thời gian chưa đầy 9 tháng (từ tháng 12-2020 đến tháng 8-2021) là một trong những minh chứng rõ nét cho sự tin cậy, gắn bó của mối quan hệ đặc biệt Việt Nam - Cuba⁽²⁾.

Hợp tác kinh tế - thương mại giữa hai nước tiếp tục có bước phát triển tích cực, mặc dù chưa thực sự tương xứng với tiềm năng, thế mạnh của mỗi bên. Trong giai đoạn 2015 - 2018, kim ngạch xuất - nhập khẩu của hai nước luôn đạt tỷ lệ tăng trưởng ấn tượng ở mức hai con số, trong đó, năm 2018 đạt 335,3 triệu USD, tăng 43% so với năm 2017. Tuy nhiên, trong bối cảnh dịch bệnh COVID-19, kim ngạch trao đổi thương mại giữa hai nước có chiều hướng sụt giảm do một số nguyên nhân khách quan và chủ quan. Năm 2020, tổng kim ngạch xuất - nhập khẩu hai chiều đạt 178,5 triệu USD, trong đó Việt Nam xuất khẩu sang Cuba đạt 175,6 triệu USD, nhập khẩu từ Cuba khoảng 2,9 triệu USD. Sáu tháng đầu năm 2021, tổng trao đổi kim ngạch thương mại hai nước đạt 53,7 triệu USD; trong đó, Việt Nam xuất khẩu sang Cuba đạt 51,4 triệu USD và nhập khẩu từ Cuba khoảng 2,3 triệu USD. Hai bên đặt mục tiêu phấn đấu kim ngạch thương mại hai chiều lên mức 500 triệu USD vào năm 2025. Việt Nam tiếp tục duy trì cung cấp gạo ổn định cho Cuba với nhiều ưu đãi nhằm hỗ trợ Cuba bảo đảm an ninh lương thực, giữ vững an ninh chính trị và trật tự xã hội. Về đầu tư trực tiếp nước ngoài, hiện Việt Nam có 4 dự án đã được cấp phép đầu tư tại Cuba, với tổng số vốn đăng ký đạt khoảng 51 triệu USD.

Trong hợp tác phòng, chống dịch bệnh COVID-19, ngay sau khi xảy ra đại dịch COVID-19, lãnh đạo Đảng, Nhà nước của Việt Nam và Cuba đã triển khai ngay những tiếp xúc ban đầu, dành cho nhau sự ủng hộ không chỉ về tinh thần mà cả vật chất. Theo đó, dù còn nhiều khó khăn nhưng Đảng, Nhà nước và nhân dân Việt Nam đã quyết định tặng Đảng, Nhà nước và nhân dân Cuba món quà gồm 5.000 tấn gạo và một số vật tư, thiết bị y tế nhằm chia sẻ phần nào khó khăn mà nhân dân Cuba anh em đang phải đối mặt. Về phần mình, dù phải đối mặt với muôn vàn thách thức do bị bao vây, cấm vận, song Đảng, Nhà nước và nhân dân Cuba với tinh thần “chia sẻ không phải những gì có thừa mà là những gì mình có” của cố Tổng Tư lệnh Fidel Castro, đã quyết định tặng Đảng, Nhà nước và nhân dân Việt Nam món quà hết sức ý nghĩa, đó là lô thuốc gồm hàng nghìn liều Interferon Alfa 2B để điều trị bệnh nhân mắc COVID-19. Cuba cũng đã cử nhóm bác sĩ sang Việt Nam với tinh thần như lời Đại sứ Cuba tại Việt Nam Lianys Torres Rivera chia sẻ: “Các chuyên gia Cuba đang có mặt tại Việt Nam nhằm trao đổi học tập kinh nghiệm phòng, chống dịch và các bác sĩ Cuba đang làm việc tại một số bệnh viện của Việt Nam sẵn sàng đến phục vụ bất cứ nơi nào”. Đặc biệt, ngay sau khi đạt được kết quả khả quan ban đầu trong quá trình nghiên cứu và phát triển vaccine phòng, ngừa dịch bệnh COVID-19, Cuba đã chủ động đặt vấn đề với Việt Nam về hợp tác sản xuất vaccine phòng, ngừa dịch bệnh COVID-19 để đối phó với đại dịch. Thực hiện thỏa thuận của lãnh đạo cấp cao hai nước, Bộ Y tế Cuba và các cơ quan chức năng liên quan của hai bên đã tích cực phối hợp với nhau để triển khai việc cung ứng và chuyển giao công nghệ sản xuất vaccine Abdala cho Việt Nam.

Xung lực mới cho quan hệ Việt Nam - Cuba

Diễn ra trong bối cảnh Đại hội XIII của Đảng Cộng sản Việt Nam và Đại hội VIII của Đảng Cộng sản Cuba (tháng 4-2021) vừa được tổ chức thành công, chuyến thăm hữu nghị chính thức của Chủ tịch nước Nguyễn Xuân Phúc, nguyên thủ đầu tiên tới thăm Cuba kể từ khi đại dịch COVID-19 bùng phát - tới Cuba, không chỉ là dấu mốc có ý nghĩa đặc biệt, mở ra một giai đoạn mới cho quan hệ song phương, mà còn khẳng định sự ủng hộ trước sau như một của Việt Nam đối với Cuba trong bối cảnh Cuba đang trải qua những thời khắc khó khăn nhất do chính sách bao vây, cấm vận bị siết chặt và tác động của đại dịch COVID-19. Chuyến thăm diễn ra đúng vào dịp Việt Nam và Cuba kỷ niệm nhiều sự kiện có ý nghĩa quan trọng trong quan hệ hai nước: 48 năm cố Chủ tịch Fidel Castro thực hiện chuyến thăm lịch sử đến vùng mới giải phóng Quảng Trị (9-1973 - 9-2021); 55 năm cuộc gặp lịch sử giữa đồng chí Raul Castro với Chủ tịch Hồ Chí Minh (10-1966 - 10-2021)⁽³⁾.

Trong khuôn khổ chuyến thăm, Chủ tịch nước Nguyễn Xuân Phúc đã hội đàm với Bí thư thứ nhất Ban Chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Cuba, Chủ tịch nước Miguel Díaz-Canel Bermudez; hội kiến với Đại tướng Raul Castro; gặp Thủ tướng Manuel Marrero Cruz, Chủ tịch Quốc hội Esteban Lazo Hernandez; thăm một số cơ sở kinh tế, văn hóa và lịch sử tại Thủ đô La Habana và thành phố Santiago de Chile. Nhân dịp này, Nhà nước Cuba đã trao tặng Chủ tịch nước Nguyễn Xuân Phúc Huân chương José Martí - phần thưởng cao quý nhất của Nhà nước Cuba, nhằm ghi nhận những đóng góp của Chủ tịch nước Nguyễn Xuân Phúc đối với mối quan hệ đoàn kết, hữu nghị và hợp tác đặc biệt giữa Đảng, Nhà nước và nhân dân hai nước.

Tại các cuộc hội đàm, hội kiến, lãnh đạo cấp cao hai Đảng, hai nước đều tái khẳng định quyết tâm tiếp tục tăng cường và làm sâu sắc hơn nữa mối quan hệ hữu nghị đặc biệt Việt Nam - Cuba, do Chủ tịch Hồ Chí Minh, Lãnh tụ Fidel Castro và các thế hệ lãnh đạo hai Đảng, hai nước dày công gây dựng; nhấn mạnh ý nghĩa và tầm quan trọng của hợp tác Việt Nam - Cuba từ trước đến nay, nhất là trong bối cảnh đại dịch COVID-19, là hình mẫu đoàn kết với thế giới, khẳng định tính chất đặc biệt của quan hệ hai nước; quyết tâm đưa quan hệ Việt Nam - Cuba lên một giai đoạn phát triển toàn diện mới, đồng thời mở rộng hợp tác giữa hai nước trên tất cả các lĩnh vực. Hai nhà lãnh đạo cũng đã chứng kiến lễ ký kết 10 văn kiện hợp tác⁽⁴⁾ và ra Tuyên bố chung, làm cơ sở để tiếp tục đẩy mạnh hợp tác song phương toàn diện trong thời gian tới. Đặc biệt, Cuba cam kết trong năm 2021 sẽ cung cấp 10 triệu liều vaccine Abdala phòng, ngừa dịch bệnh COVID-19 và chuyển giao công nghệ sản xuất vaccine này cho Việt Nam ngay sau khi hai bên hoàn tất các thủ tục, cũng như xem xét khả năng cung cấp cho Việt Nam vaccine phòng, ngừa dịch bệnh COVID-19 đối với trẻ em.

Thay mặt Đảng, Nhà nước và nhân dân Việt Nam, Chủ tịch nước Nguyễn Xuân Phúc đã thông báo quyết định tặng nhân dân Cuba anh em món quà 5.000 tấn gạo và một số trang thiết bị y tế. Một số bộ, ban, ngành Việt Nam cũng đã trao tặng những món quà thiết thực tới các đối tác Cuba, bao gồm 100.000 khẩu trang y tế, 1.000 tấn gạo, 100 tấn ngô lai giống, một số phương tiện tin học, phần mềm tin học…

Với những kết quả đạt được, có thể khẳng định, chuyến thăm Cuba của Chủ tịch nước Nguyễn Xuân Phúc đã thành công tốt đẹp, không chỉ góp phần thúc đẩy mạnh mẽ mối quan hệ hữu nghị đặc biệt Việt Nam - Cuba, mà còn có ý nghĩa hết sức quan trọng trong bối cảnh hiện nay cũng như thời gian tới khi Việt Nam tiếp tục đẩy mạnh công cuộc đổi mới và Cuba triển khai sâu rộng đường lối “cập nhật hóa mô hình phát triển kinh tế - xã hội”. Việc củng cố và làm sâu sắc quan hệ Việt Nam - Cuba sẽ góp phần bảo vệ, duy trì và phát triển chủ nghĩa xã hội cũng như sự nghiệp cách mạng ở mỗi nước; thể hiện đường lối đối ngoại thủy chung, trước sau như một của Việt Nam đối với bạn bè truyền thống, góp phần nâng cao uy tín, vị thế của Việt Nam trên trường quốc tế, nhất là đối với các lực lượng cánh tả, tiến bộ tại khu vực và trên thế giới.

Sẵn sàng cho giai đoạn phát triển mới

Trên nền tảng của mối quan hệ truyền thống lịch sử cùng những kết quả đạt được trong chuyến thăm chính thức Cuba của Chủ tịch nước Nguyễn Xuân Phúc, có thể thấy sự phát triển toàn diện của mối quan hệ Việt Nam - Cuba như Lãnh tụ Fidel Castro từng khẳng định “không có tiền lệ trong quan hệ quốc tế” - hoàn toàn phù hợp với đòi hỏi của thực tiễn cách mạng ở mỗi nước cũng như tiến trình liên kết, hội nhập của các nước ở hai khu vực, đáp ứng nguyện vọng và lợi ích chính đáng của hai dân tộc trong công cuộc đấu tranh chung vì hòa bình, độc lập, chủ quyền và quyền tự quyết trong xây dựng, phát triển đất nước.

Trong thời gian tới, Việt Nam và Cuba cùng nỗ lực để vun đắp mối quan hệ song phương tiếp tục phát triển bền chặt hơn.

Về chính trị - ngoại giao, quan hệ giữa hai Đảng là nền tảng chính trị, đóng vai trò định hướng quan trọng để thúc đẩy quan hệ giữa hai nước tiếp tục phát triển mạnh mẽ thông qua các hoạt động tiếp xúc cấp cao giữa lãnh đạo Đảng, Chính phủ, Quốc hội hai nước. Bên cạnh các cơ chế hợp tác sẵn có, như Hội thảo lý luận giữa hai Đảng, Ủy ban Liên chính phủ, Tham vấn chính trị giữa hai Bộ Ngoại giao, Đối thoại quốc phòng..., hai bên tiếp tục đẩy mạnh việc trao đổi kinh nghiệm thực tiễn và lý luận, nhất là kinh nghiệm lãnh đạo nhà nước, xây dựng chính sách quản lý kinh tế - xã hội và xây dựng Đảng; xây dựng, củng cố các trụ cột quan hệ trên các lĩnh vực quốc phòng, an ninh, đối ngoại, đồng thời mở rộng hợp tác giữa các bộ, ban, ngành, các tổ chức nhân dân và giữa các địa phương của hai nước. Cả hai nước cũng đều nhận thức được cơ hội và nhu cầu sát cánh bên nhau tại các diễn đàn quốc tế, bảo vệ các nguyên tắc cơ bản của Hiến chương Liên hợp quốc và luật pháp quốc tế, bảo vệ quyền và lợi ích của các nước nhỏ trong bối cảnh địa - chính trị ngày càng phức tạp...

Trong những phát biểu gần đây với các đồng chí lãnh đạo cấp cao của Đảng Cộng sản Cuba, Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng luôn nhấn mạnh, Việt Nam sẵn sàng chia sẻ kinh nghiệm, cả thành công và chưa thành công trong quá trình đổi mới của Việt Nam với Cuba⁽⁵⁾. Việt Nam sẽ tiếp tục đồng hành với Cuba trong tiến trình cập nhật hóa mô hình kinh tế - xã hội xã hội chủ nghĩa⁽⁶⁾. Việc trao đổi kinh nghiệm và các vấn đề lý luận - thực tiễn liên quan đến công cuộc đổi mới của Việt Nam và quá trình cập nhật mô hình kinh tế - xã hội của Cuba là minh chứng cho sự tin cậy lẫn nhau giữa hai Đảng, hai Nhà nước.

Về kinh tế - thương mại, quan hệ chính trị tốt đẹp là cơ sở vững chắc để hai Đảng, hai Nhà nước quan tâm phát triển quan hệ kinh tế - thương mại thông qua các chương trình, dự án hợp tác và đầu tư. Hiện Việt Nam là một trong 10 nước dẫn đầu và đứng thứ hai ở khu vực châu Á về trao đổi thương mại với Cuba; có 4 dự án đã được cấp phép đầu tư tại Cuba⁽⁷⁾, một số khác đang trong giai đoạn đàm phán cuối cùng.

Những năm gần đây, Cuba chủ trương mở rộng hợp tác với nước ngoài, hàng trăm doanh nghiệp của Việt Nam đã sang Cuba tìm cơ hội thúc đẩy phát triển kinh doanh, nhưng do nhiều yếu tố khách quan và chủ quan, số lượng doanh nghiệp Việt Nam trụ lại và có hợp tác thực chất với Cuba không nhiều. Tuy nhiên, việc Hiệp định thương mại Việt Nam - Cuba (ký kết năm 2018) chính thức có hiệu lực kể từ tháng 4-2020, được xem là khuôn khổ pháp lý quan trọng, giúp ổn định và tạo môi trường kinh doanh thông thoáng để hai bên tiếp tục đẩy mạnh trao đổi thương mại song phương trong giai đoạn mới.

Tiềm năng hợp tác giữa hai bên còn rất lớn. Việt Nam có nhiều thế mạnh trong các ngành nông nghiệp (lúa gạo, cà phê, thủy sản...), viễn thông, điện tử, tin học, điện gia dụng, hàng tiêu dùng, xây dựng và vật liệu xây dựng; ngược lại, Cuba có thế mạnh lớn trong giáo dục - đào tạo, y tế, công nghệ sinh học, dược phẩm và du lịch. Hơn nữa, Cuba vẫn tiếp tục có nhiều nhu cầu nhập khẩu hàng hóa do một số ngành sản xuất trong nước chưa phát triển mạnh. Vì vậy, đây sẽ là cơ hội cho các mặt hàng truyền thống của Việt Nam bước vào thị trường Cuba.

Hợp tác quốc phòng - an ninh được xem là một trong những trụ cột quan trọng của mối quan hệ hữu nghị đặc biệt Việt Nam - Cuba. Quan hệ giữa Bộ Quốc phòng hai nước đã và đang được đẩy mạnh với nhiều nội dung hợp tác mới, phù hợp với khả năng của quân đội mỗi nước, trong đó tập trung vào các lĩnh vực, như công nghiệp quốc phòng, viễn thông, quân y, hợp tác phòng, chống dịch bệnh COVID-19... Hợp tác giữa Bộ Công an Việt Nam và Bộ Nội vụ Cuba tiếp tục được mở rộng trên tất cả các lĩnh vực, nhất là trong bảo vệ an ninh quốc gia, bảo đảm trật tự, an toàn xã hội.

Hợp tác y tế, trong khuôn khổ chuyến thăm của Chủ tịch nước Nguyễn Xuân Phúc, Bộ Y tế hai nước đã ký kết Bản ghi nhớ hợp tác trong lĩnh vực y tế, gồm nhiều nội dung hợp tác, nghiên cứu, đào tạo, chuyển giao sản xuất dược phẩm. Hợp tác sản xuất vaccine Abdala chính là một trong những điểm nhấn quan trọng trong hợp tác song phương giữa hai nước, góp phần đa dạng hóa và nâng cao kim ngạch trao đổi thương mại hai chiều trong thời gian tới.

Hợp tác giữa các tổ chức nhân dân, Thỏa thuận hữu nghị và hợp tác giai đoạn 2020 - 2025 được ký kết giữa Liên hiệp các tổ chức hữu nghị Việt Nam, Hội Hữu nghị Việt Nam - Cuba và Viện Cuba hữu nghị với các dân tộc, Hội Hữu nghị Cuba - Việt Nam, sẽ góp phần tạo khuôn khổ thuận lợi cho các tổ chức nhân dân hai nước phối hợp, đẩy mạnh các hoạt động trao đổi đoàn, tọa đàm, triển lãm ảnh, sản xuất phim tư liệu... hướng tới các sự kiện kỷ niệm quan trọng trong quan hệ hai nước thời gian tới⁽⁸⁾. Hai bên nhất trí tích cực phối hợp, triển khai các hoạt động tuyên truyền nhằm giáo dục nhân dân hai nước, nhất là đối với thế hệ trẻ, về truyền thống quan hệ hữu nghị đặc biệt Việt Nam - Cuba.

Hơn sáu thập niên trôi qua, dưới sự lãnh đạo đúng đắn của hai Đảng, nhân dân hai nước đã cùng nhau vượt qua muôn vàn khó khăn, thách thức, đạt được nhiều thành tựu to lớn. Trong bối cảnh đại dịch COVID-19 vẫn đang diễn biến hết sức phức tạp, sự hợp tác, hỗ trợ, giúp đỡ lẫn nhau giữa hai Đảng, hai nước, tiếp tục là minh chứng sinh động về tình hữu nghị đặc biệt, thủy chung, son sắt Việt Nam - Cuba, là cơ sở vững chắc để tin tưởng rằng, mối quan hệ mẫu mực Việt Nam - Cuba đã, đang và sẽ mãi là biểu tượng của thời đại, là tài sản vô giá mà hai Đảng và nhân dân hai nước Việt Nam - Cuba luôn giữ gìn, bảo vệ, vun đắp và truyền tiếp cho các thế hệ mai sau./.

---------------------------------

(1) Phát biểu của Chủ tịch Hồ Chí Minh tại buổi tiếp Tổng thống Cuba Osvaldo Dorticós và đồng chí Raul Castro trong chuyến thăm Việt Nam vào ngày 29-10-1966, Báo Nhân dân, số 4591, ngày 2-11-1966
(2) Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng điện đàm với Bí thư thứ nhất Đảng Cộng sản Cuba Raul Castro nhân dịp kỷ niệm 60 năm Ngày hai nước thiết lập quan hệ ngoại giao (2-12-1960 - 2-12-2020); đồng chí Raul Castro chúc mừng đồng chí Nguyễn Phú Trọng được bầu lại làm Tổng Bí thư Ban Chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Việt Nam tại Đại hội XIII của Đảng Cộng sản Việt Nam (ngày 9-2-2021); Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng chúc mừng đồng chí Miguel Mario Diáz Canel được Đại hội VIII của Đảng Cộng sản Cuba bầu làm Bí thư thứ nhất Đảng Cộng sản Cuba (ngày 5-5-2021); Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính điện đàm với Thủ tướng Cuba Manuel Marrero Cruz (ngày 1-7-2021); Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng và Chủ tịch nước, Bí thư thứ nhất Đảng Cộng sản Cuba Miguel Mario Diáz Canel điện đàm trao đổi về quan hệ hai Đảng, hai nước (ngày 27-7-2021); Chủ tịch nước Nguyễn Xuân Phúc điện đàm với Chủ tịch nước, Bí thư thứ nhất Đảng Cộng sản Cuba Miguel Mario Diáz Canel (ngày 23-8-2021)…
(3) Đồng chí Raul Castro trên cương vị Bí thư thứ hai Đảng Cộng sản Cuba, Bộ trưởng Bộ các Lực lượng vũ trang cách mạng, đã tháp tùng Tổng thống Cuba Osvaldo Dorticós Torrado thực hiện chuyến thăm Việt Nam lần đầu tiên và có cuộc gặp lịch sử với Chủ tịch Hồ Chí Minh vào ngày 29-10-1966
(4) 1- Kế hoạch hành động giai đoạn 2021 - 2025 nhằm triển khai Chương trình nghị sự kinh tế song phương trung hạn giai đoạn 2020 - 2025; 2- Bản ghi nhớ hợp tác trong lĩnh vực y tế giữa hai Bộ Y tế; 3- Kế hoạch thực hiện dự án hỗ trợ ngành nuôi trồng thủy sản Cuba giai đoạn III giữa Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam và Bộ Công nghiệp thực phẩm Cuba; 4- Chương trình hợp tác giai đoạn 2022 - 2023 giữa hai Bộ Tư pháp; 5- Bản ghi nhớ về kế hoạch hợp tác trong lĩnh vực an ninh mạng giữa Bộ Thông tin và Truyền thông Việt Nam và Bộ Truyền thông Cuba; 6- Bản ghi nhớ hợp tác giữa Học viện Ngoại giao Việt Nam và Học viện Quan hệ quốc tế Raul Roa Garcia của Cuba; 7- Kế hoạch hợp tác quốc phòng 3 năm giai đoạn 2020 - 2022; 8- Biên bản ghi nhớ về hợp tác phát triển, cung ứng và phân phối vaccine Soberana phòng, chống dịch bệnh COVID-19 dành cho trẻ em giữa Viện Vaccine Finlay của Cuba và Công ty cổ phần vaccine và sinh phẩm DS-BIO; 9- Bản ghi nhớ giữa các tập đoàn du lịch Cuba Gran Caribe và Cubanacán với doanh nghiệp Việt Nam City Land về việc thành lập hai công ty liên doanh trong lĩnh vực xây dựng, khách sạn; 10- Thỏa thuận bán điện từ năng lượng mặt trời của Công ty Thái Bình cho Tập đoàn Điện lực Cuba (UNE) đối với một dự án tại đặc khu phát triển Mariel
(5) Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng điện đàm với Bí thư thứ nhất Đảng Cộng sản Cuba, Báo Chính phủ điện tử, ngày 6-5-2021, http://baochinhphu.vn/Doi-ngoai/Tong-Bi-thu-Nguyen-Phu-Trong-dien-dam-voi-Bi-thu-thu-nhat-Dang-Cong-san-Cuba/430352.vgp
(6) Báo Công an nhân dân điện tử: Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng điện đàm với Bí thư thứ nhất Đảng Cộng sản Cuba, ngày 28-7-2021, https://cand.com.vn/Su-kien-Binh-luan-thoi-su/Tong-Bi-thu-dien-dam-voi-Bi-thu-thu-nhat-Dang-Cong-san-Cuba-i622024/
(7) 1- Dự án nhà máy tã lót, giấy vệ sinh của Tập đoàn Thái Bình; 2- Dự án liên doanh của Tổng Công ty Viglacera để sản xuất gạch ốp lát, sứ vệ sinh; 3- Hợp đồng quản lý và kinh doanh khách sạn New York tại Thủ đô La Habana giữa Công ty Chao-Vig, Tập đoàn Viglacera và Tập đoàn Gran Caribe; 4- Dự án liên doanh của Công ty cổ phần Hanel xây dựng khách sạn 5 sao
(8) 50 năm Lãnh tụ Fidel Castro thăm vùng mới giải phóng Quảng Trị (9-1973 - 9-2023); 65 năm Ngày thiết lập quan hệ ngoại giao Việt Nam - Cuba (12-1960 - 12-2025)…