Tuyên bố độc lập của Cô-xô-vô và phản ứng của thế giới

Trước Tuyên bố độc lập ngày 17-2 của Ban lãnh đạo tỉnh Cô-xô-vô trực thuộc nước Cộng hòa Xéc-bi-a, các nước trên thế giới đã có những phản ứng khác nhau về vấn đề này.

Quan điểm của Việt Nam: Phát biểu tại cuộc họp tham vấn khẩn cấp của Hội đồng Bảo an Liên Hợp quốc ngay sau khi Cô-xô-vô đơn phương tuyên bố độc lập (chiều 17-2), Đại sứ Lê Lương Minh, Đại diện Việt Nam tại Hội đồng Bảo an Liên Hợp quốc nhấn mạnh: Việt Nam kiên trì ủng hộ và kêu gọi các bên liên quan kiềm chế, thông qua đối thoại và thương lượng hoà bình nhằm đạt tới một giải pháp chính trị toàn diện, bền vững, phù hợp với lợi ích của hoà bình, ổn định không chỉ của Cô-xô-vô, mà của cả khu vực Ban-căng, châu Âu và thế giới - một giải pháp mà các bên đều có thể chấp nhận được. Đại sứ tuyên bố: Mặc dù cơ quan lập pháp Cô-xô-vô cam kết tiếp tục tuân thủ Nghị quyết 1244 Hội đồng Bảo an Liên Hợp quốc, Việt Nam cho rằng việc Cô-xô-vô đơn phương tuyên bố độc lập là không thực hiện đúng Nghị quyết này, và chỉ làm căng thẳng thêm tình hình ở Cô-xô-vô và khu vực Ban-căng. Việt Nam kêu gọi các bên kiềm chế và có các biện pháp ngăn chặn bạo lực, không để ảnh hưởng đến cuộc sống của dân thường và sự an toàn của các nhân viên Liên Hợp quốc.

Quan điểm của Nga: Ngày 17-2, Nga đã hối thúc Liên Hợp quốc huỷ bỏ tuyên bố độc lập của Cô-xô-vô, đồng thời cho rằng việc Cô-xô-vô tuyên bố độc lập có thể làm leo thang bạo lực sắc tộc trong khu vực.

Cùng ngày, Xri Lanca cho rằng tuyên bố của Cô-xô-vô độc lập khỏi Xéc-bi-a có thể đặt ra một "tiền lệ khó có thể quản lý được" và đe dọa hòa bình thế giới. Chính phủ Xri-lan-ca cho rằng hành động này vi phạm Hiến chương Liên Hợp quốc.

Chính phủ Tây Ban Nha được báo chí địa phương dẫn lời khẳng định rằng nước này sẽ không chấp nhận tuyên bố độc lập của Cô-xô-vô. Đảng Công nhân Xã hội cầm quyền ở Tây Ban Nha cho rằng tuyên bố trên sẽ gây tổn hại tới hoà bình ở khu vực Ban-căng, tạo tiền lệ nguy hiểm cho các khu vực đang tồn tại chủ nghĩa ly khai.

Tổng thống Séc, Vac-lap Klau cảnh báo sự độc lập của Cô-xô-vô có thể gây hiệu ứng dây chuyền ở châu Âu, cho rằng đây là sự thay đổi lớn về bộ mặt châu Âu sau Chiến tranh thế giới thứ II.

Trong khi đó, Tổng thống Mỹ George W. Bush cho biết ông ủng hộ kế hoạch của phái viên Liên Hợp quốc, ông Martti Ahtisaari, được đưa ra vào đầu năm 2007, trong đó kêu gọi nền độc lập dưới sự giám sát của quốc tế cho Cô-xô-vô. Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Mỹ Sean McCormack thì nói rằng Mỹ đã "ghi nhận" tuyên bố độc lập của Cô-xô-vô và kêu gọi tất cả các bên trong khu vực kiềm chế.

Trong phiên họp khẩn cấp của Hội đồng Bảo an Liên Hợp quốc được tổ chức vào ngày 17-2 theo yêu cầu của Nga, bảy nước bao gồm Bỉ, Pháp, I-ta-li-a, Anh, Crô-a-ti-a, Đức và Mỹ cho rằng Hội đồng Bảo an Liên Hợp quốc vẫn không thể nhất trí về tương lai Cô-xô-vô, và rằng “an ninh, ổn định của Cô-xô-vô phải được đảm bảo thông qua Liên minh châu Âu (EU) và NATO”.

Trước cuộc họp này, Đại sứ Nga tại Liên Hợp quốc Vi-ta-li Chuc-kin cho biết, Mát-xcơ-va và Bê-ô-grát cũng đang kêu gọi tổ chức thêm một cuộc họp khẩn cấp nữa của Hội đồng Bảo an Liên Hợp quốc vào ngày 18-2, mà dự kiến sẽ có sự tham dự của Tổng thống Xéc-bi-a Bô-rit Ta-đic. Sau tuyên bố độc lập của Cô-xô-vô, NATO lập tức kêu gọi tất cả các bên kiềm chế và khẳng định rằng 16.000 binh sỹ gìn giữ hoà bình của khối này sẽ tiếp tục đảm bảo an ninh trong khu vực. Thông báo của khối này cho biết các đại sứ NATO sẽ nhóm họp ngày 18-2 để bàn về vấn đề Cô-xô-vô. Cùng ngày, các quan chức EU đã kêu gọi các nước Ban căng bình tĩnh. Ngoại trưởng Đức Phơ-ranh Uôn-tơ Stây-nơ-mây (Frank-Walter Steinmeier) cũng kêu gọi bình tĩnh và không có hành động thái quá về Cô-xô-vô, trong khi Ngoại trưởng Pháp Bec-na Côt-nơ (Bernard Kouchner) đã có lời chúc "may mắn" đối với Cô-xô-vô.

Trước tuyên bố độc lập của Cô-xô-vô, các khu vực ly khai của Gru-di-a là Nam Ô-xe-ti-a và Áp-kha-zi-a đã có kế hoạch đề nghị Nga và Liên Hợp quốc công nhận họ độc lập. Hãng tin Interfax của Nga cho biết cả hai nhà lãnh đạo của Nam Ôxetia và Áp-kha-zi-a đều cho biết hành động của họ “được thúc đẩy bởi quyết định của Cô-xô-vô tuyên bố độc lập khỏi Xéc-bi-a ngày 17-2.

Ngày 18-2, các toà nhà của EU và Liên Hợp quốc tại Mi-trô-vi-ca, thành trì của người Xéc-bi-a ở Cô-xô-vô, đã bị tấn công bằng lựu đạn. Tại Bê-ô-grát, khoảng 2.000 người dân Xéc-bi-a giận dữ đã ném đá vào Đại sứ quán Mỹ ở Bê-ô-grát để phản đối tuyên bố độc lập của Cô-xô-vô được Oa-sinh-tơn hậu thuẫn.

Ngày 18-2, dư luận thế giới tiếp tục có những phản ứng khác nhau về việc tỉnh Cô-xô-vô đơn phương tuyên bố độc lập, tách khỏi nước Cộng hòa Xéc-bi-a.

Chiều 18-2, Hội đồng lãnh đạo của Hạ nghị viện và Thượng nghị viện Liên bang Nga đã ra tuyên bố chung nêu rõ "không thể công nhận Cô-xô-vô là một quốc gia có chủ quyền, không thể kết nạp Cô-xô-vô vào Liên Hợp quốc (và những tổ chức quốc tế khác theo các nguyên tắc cơ bản của luật pháp quốc tế).

Hội đồng lãnh đạo hai viện Quốc hội Nga cho rằng việc Cô-xô-vô đơn phương tuyên bố độc lập buộc Nga phải xây dựng “những dạng quan hệ mới với những quốc gia tự tuyên bố độc lập trong khu vực lợi ích đương nhiên của Nga, trước hết là trong không gian hậu Xô-viết”.

Trong một diễn biến khác, Chủ tịch Đu-ma quốc gia (Hạ viện) Nga Bô-rit Gri-lốp đã tiếp Tổng thống hai nước cộng hòa tự tuyên bố độc lập với Gru-di-a, nhưng chưa được công nhận là Áp-kha-zi-a và Nam Ô-xê-ti-a. Cuộc gặp đã thảo luận về "những hậu quả có thể có do việc Cô-xô-vô đơn phương tuyên bố độc lập".

Cùng ngày, Thủ lĩnh đảng "It-xra-en, ngôi nhà của chúng ta" và là Phó Thủ tướng kiêm Bộ trưởng phụ trách các vấn đề chiến lược của It-xra-en, A-vi-do Li-be-man, đã kêu gọi chính phủ nước này không vội vàng công nhận nền độc lập của Cô-xô-vô. Ông Li-be-man cho rằng, nếu cộng đồng quốc tế công nhận tính hợp pháp của việc Cô-xô-vô đơn phương tuyên bố độc lập, sẽ gây ra những hậu quả to lớn và lâu dài đối với thế giới, trong đó có khu vực Trung Đông.

Một ngày trước đó, người phát ngôn Bộ Ngoại giao It-xra-en, A. Me-ken cho biết It-xra-en không có kế hoạch nằm trong nhóm đầu tiên công nhận Cô-xô-vô, và trong tương lai, sẽ hành động vì lợi ích quốc gia của mình, trong đó có tính tới quan hệ với Cộng hoà Xéc-bi-a.

Ngày 18-2, Chánh Văn phòng Nội các Nhật Bản No-bu-ta-ka Ma-chi-mu-ra cho biết, Chính phủ nước này sẽ quyết định một cách thận trọng liệu Cô-xô-vô có đáp ứng tiêu chí của Nhật Bản để được công nhận là nhà nước hay không. Mặc dù thừa nhận Chính phủ nước này có thể công nhận Cô-xô-vô, song ông Ma-chi-mu-ra cũng nhấn mạnh rằng, Nhật Bản từng duy trì "quan hệ tốt” với Xéc-bi-a và "mức độ cân nhắc là điều phải tính đến ở đây".

Cùng ngày, Thủ tướng Đức An-ge-la Mec-ken tuyên bố Béc-lin sẽ không quyết định ngay việc thừa nhận nền độc lập của Cô-xô-vô mà đợi Liên minh châu Âu tuyên bố lập trường của khối này trước.

Trong khi đó, Áp-ga-ni-xtan đã trở thành quốc gia đầu tiên chính thức công nhận Cô-xô-vô. Ngày 18-2, người phát ngôn Bộ Ngoại giao nước này Sun-tan A-mat Ba-hen thông báo rằng Áp-ga-ni-xtan đã công nhận nền độc lập của Cô-xô-vô.

Về phía Liên minh châu Âu, ngày 18-2, ngoại trưởng Anh, Pháp, Đức và I-ta-li-a đã lần lượt thông báo các nước này sẽ công nhận nền độc lập của Cô-xô-vô. Theo tin từ giới ngoại giao, EU đã nhấn mạnh rằng mỗi nước trong số 27 quốc gia thành viên khối này nên tự quyết định riêng về việc có công nhận Cô-xô-vô hay không.

Về phần mình, Thủ tướng Cô-xô-vô Ha-sim Tha-xi tuyên bố Cô-xô-vô đã chính thức yêu cầu các chính phủ trên thế giới công nhận về mặt ngoại giao. Phát biểu tại cuộc họp chính phủ đầu tiên kể từ khi tuyên bố độc lập, ông Tha-xi nói rằng: “Chúng tôi hy vọng trong vài tiếng nữa sẽ có sự công nhận đầu tiên".