Tổng Bí thư Tô Lâm: Đổi mới sáng tạo cần được lan tỏa và thấm sâu vào đời sống xã hội

Phát biểu khai mạc buổi Lễ, Ủy viên Trung ương Đảng, Phó Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Chí Dũng khẳng định, Đảng, Nhà nước và Chính phủ đã xác định khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số là lĩnh vực quan trọng để Việt Nam hiện thực hóa mục tiêu chiến lược 100 năm của đất nước. Khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo cần phải là động lực chính trong phát triển kinh tế, là động lực tất yếu để Việt Nam trở thành một quốc gia phát triển bền vững.

Việc Ban Chỉ đạo Trung ương về phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số do đồng chí Tổng Bí thư trực tiếp là Trưởng Ban cho thấy quyết tâm chính trị đưa Việt Nam trở thành đất nước tự chủ, tự tin, tự lực, tự cường và tự hào dân tộc trong kỷ nguyên mới. Trong chỉ đạo triển khai, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính yêu cầu đổi mới sáng tạo cần là quyết sách hàng đầu để thúc đẩy phát triển nhanh và bền vững. Đổi mới sáng tạo cần lấy người dân, doanh nghiệp, đặc biệt là thế hệ trẻ làm trung tâm. 

Phát biểu tại buổi Lễ, Tổng Bí thư Tô Lâm nêu rõ, Việt Nam không có sự lựa chọn nào khác phải coi khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số là đột phá quan trọng hàng đầu, động lực chính để đổi mới mô hình phát triển, hiện thực hóa hai mục tiêu 100 năm trở thành nước đang phát triển có thu nhập trung bình cao vào năm 2030 và trở thành nước phát triển có thu nhập cao vào năm 2045. Đảng và Nhà nước ta đã ban hành nhiều chủ trương, quyết sách lớn để tiếp tục đổi mới, cải cách, phát triển đất nước... Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả tích cực, hoạt động đổi mới sáng tạo vẫn còn nhiều hạn chế. Thể chế, chính sách chưa theo kịp tốc độ phát triển của công nghệ và xu hướng thế toàn cầu chưa thúc đẩy đổi mới sáng tạo mạnh mẽ trong doanh nghiệp.

Tổng Bí thư đề nghị, cần thống nhất trong nhận thức và hành động theo quan điểm đổi mới sáng tạo là sự nghiệp của toàn dân xây dựng văn hóa, đổi mới sáng tạo toàn dân. Đổi mới sáng tạo không phải là công việc riêng của ngành khoa học - công nghệ mà phải là sự nghiệp của toàn dân, của toàn xã hội, đòi hỏi sự tham gia của mọi cấp, mọi ngành, cộng đồng doanh nghiệp thuộc mọi thành phần kinh tế và của tất cả mọi người dân. Tinh thần đổi mới sáng tạo phải được thấm nhuần trong mọi lĩnh vực, từ quản lý nhà nước, hoạt động sản xuất - kinh doanh của doanh nghiệp cho đến các phong trào, các giải pháp thiết thực trong đời sống hằng ngày của mỗi người dân.

Tổng Bí thư Tô Lâm nhấn mạnh, cải tiến quy trình, thủ tục hành chính trong doanh nghiệp là văn hóa học hỏi, dám thử, dám làm ở nhà trường là tư duy phản biện. STEM, năng lực số trong xã hội là trân trọng ý tưởng mới, tôn vinh gương sáng tạo trong từng lĩnh vực, từng cơ quan, đơn vị. Các cơ quan báo chí, truyền thông cần đẩy mạnh tuyên truyền gương người tốt, việc tốt, kể những câu chuyện thật, truyền cảm hứng, góp phần đưa đổi mới sáng tạo toàn dân trở thành văn hóa và động lực phát triển của quốc gia. Tập trung hoàn thiện thể chế, chính sách vượt trội cho phát triển khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo; triển khai Chiến lược quốc gia về khởi nghiệp sáng tạo, xây dựng hệ sinh thái đổi mới sáng tạo quốc gia kết nối khu vực và toàn cầu. Mở rộng đặt hàng, phát triển thị trường vốn khởi nghiệp, cơ chế quỹ đầu tư mạo hiểm và các công cụ tài chính phù hợp với đổi mới sáng tạo, đồng thời, tăng cường bảo hộ quyền sở hữu trí tuệ, bảo vệ dữ liệu và an toàn thông tin, kiểm soát rủi ro nhưng không bóp nghẹt sáng tạo, thiết kế cơ chế phòng thí nghiệm pháp lý sandbox cho các lĩnh vực mới để cái mới được thử nghiệm, đo lường và trưởng thành. Cùng với đó là triển khai Chiến lược quốc gia về khởi nghiệp sáng tạo, xây dựng hệ sinh thái đổi mới sáng tạo quốc gia kết nối khu vực và toàn cầu.

Mỗi bộ, ngành, địa phương phấn đấu hình thành ít nhất một trung tâm đổi mới sáng tạo liên thông với mạng lưới các khu nghiên cứu ươm tạo, tăng tốc sàn giao dịch công nghệ, hệ sinh thái phải có đầy đủ mắt xích, nguồn ý tưởng, cơ sở nghiên cứu, phòng thí nghiệm chuẩn hóa nơi ươm tạo doanh nghiệp, mạng lưới tư vấn pháp lý, tài chính, sở hữu trí tuệ, nhà đầu tư thiên thần, quỹ mạo hiểm và đặc biệt là đầu ra thị trường trong nước, khu vực và quốc tế. Kết nối chặt chẽ với kiều bào, chuyên gia quốc tế, các tập đoàn công nghệ hàng đầu để đi tắt đón đầu tri thức. Các viện, trường nâng cao chất lượng đào tạo, gắn nghiên cứu với nhu cầu thị trường, khuyến khích công bố quốc tế đi đôi với thương mại hóa các kết quả. Khi ba trụ cột phối hợp nhịp nhàng, nguyên liệu, tri thức sẽ chảy vào cỗ máy sản xuất giá trị, tạo nên năng suất của sức mạnh cạnh tranh mới cho cả nền kinh tế.

Tổng Bí thư Tô Lâm nhấn mạnh, đổi mới sáng tạo cần được lan tỏa và thấm sâu vào các lĩnh vực của đời sống xã hội, lĩnh vực kinh tế nhà nước, kiến tạo thể chế bảo đảm công bằng, bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ, đầu tư hạ tầng số, mở đường cho sáng tạo, bứt phá mang lại giá trị mới hoặc giải quyết các tồn tại dai dẳng. Chuyên gia, nhà nghiên cứu, nhà khoa học dấn thân, cống hiến, đưa tri thức phục vụ Tổ quốc, đặt lợi ích quốc gia của dân tộc lên trên lợi ích cá nhân. Nông dân, công nhân, người lao động, lực lượng đông đảo và trực tiếp sản xuất chủ động nắm bắt, trang bị kiến thức, kỹ năng, công cụ để nâng cao sản xuất, biến mỗi giọt mồ hôi thành giá trị lớn hơn cho đất nước. Lực lượng kiều bào đại diện cho trí tuệ của bản lĩnh dân tộc, hãy là cầu nối tri thức, công nghệ, nguồn lực, góp phần xây dựng Tổ quốc, là lực lượng nối vòng tay lớn giữa bên trong và bên ngoài, bạn bè quốc tế, cùng chia sẻ tri thức, kinh nghiệm và cùng Việt Nam sáng tạo, phổ cập công nghệ mới, mô hình tiên tiến. 

Phát biểu tại buổi Lễ, Ủy viên Bộ Chính trị, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính yêu cầu các bộ, ngành, cơ quan, đơn vị, địa phương, doanh nghiệp và cá nhân, căn cứ chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn, tổ chức có hiệu quả 6 nhiệm vụ mà đồng chí Tổng Bí thư giao trong phát biểu chỉ đạo tại Ngày hội; đề nghị thực hiện phương châm “3 không”: Không nói không, không nói khó, không nói có mà không làm trong phát triển đổi mới sáng tạo; không cầu toàn, không nóng vội và không hình thức hóa đổi mới sáng tạo; không để rào sản về tư duy đổi mới và hành động quyết liệt trong đổi mới sáng tạo, không để vướng mắc về thủ tục hành chính, không hạn chế không gian đổi mới sáng tạo bất cứ tập thể và cá nhân nào.

Đối với các đối tác phát triển, tổ chức quốc tế, Thủ tướng đề nghị có “3 hỗ trợ” giúp Việt Nam: Hỗ trợ kỹ thuật, chia sẻ kinh nghiệm xây dựng chính sách và khung pháp lý hạ tầng, nguồn lực cho đổi mới sáng tạo; hỗ trợ tài chính, chuyển giao công nghệ, nhất là trong các lĩnh vực ưu tiên, công nghệ chiến lược và phát triển các trung tâm nghiên cứu và phát triển; hỗ trợ các startup (doanh nghiệp khởi nghiệp sáng tạo) và doanh nghiệp công nghệ Việt Nam kết nối thị trường, chuỗi giá trị, chuỗi cung ứng toàn cầu.

Đối với thế hệ trẻ, các sinh viên, học sinh, Thủ tướng Chính phủ nhấn mạnh “3 tiên phong”: Tiên phong gương mẫu đi đầu trong đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số; tiên phong gương mẫu đi đầu vượt qua giới hạn bản thân để luôn luôn đổi mới sáng tạo mọi lúc, mọi nơi, mọi việc, mọi hoàn cảnh; tiên phong gương mẫu đi đầu chạy đua với thời gian, phát triển trí tuệ, quyết đoán quyết liệt trong đổi mới sáng tạo.

Tại Lễ hưởng ứng Ngày hội Đổi mới sáng tạo quốc gia 2025, Ban Tổ chức đã công bố Chỉ số Đổi mới sáng tạo cấp địa phương (PII 2025) và khởi động nhiều chương trình hưởng ứng Ngày hội từ các doanh nghiệp, tổ chức quốc tế, viện nghiên cứu, trường đại học, chuyên gia, trí thức trong và ngoài nước. Nhân dịp này, Tổng Bí thư Tô Lâm, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính và các đồng chí lãnh đạo Đảng, Nhà nước thực hiện nghi thức phát động Ngày hội Đổi mới sáng tạo Việt Nam năm 2025 và kết hợp Khai mạc Triển lãm quốc tế đổi mới sáng tạo Việt Nam 2025./.

Hà Phương (tổng hợp)