Mỹ bắt đầu thực hiện kế hoạch kích thích kinh tế trọn gói 168 tỉ USD

Châu Âu và Mỹ đối mặt với khó khăn

Ủy ban Châu Âu (EC) vừa lên tiếng chỉ trích tình trạng tài chính công không vững ở một số nước nhỏ trong khu vực sử dụng đồng tiền chung Euro. Trong một số báo cáo đánh giá về các chính sách tài chính quốc gia, EC cho rằng Síp và Xlô-vê-ni-a có nhiều khả năng gặp rủi ro về các vấn đề ngân sách trong dài hạn. Tình hình tài chính công tại Bồ Đào Nha và Man-ta được miêu tả là có rủi ro ở mức trung bình.

Báo cáo này đưa ra 2 tuần sau khi EC chỉ trích Pháp và I-ta-li-a đã thất bại trong việc kiềm chế chi tiêu công cộng. Với việc các nước nhỏ hơn cũng bị xác định là có rủi ro, bức tranh tài chính công của khu vực sử dụng đồng tiền chung châu Âu cho thấy tình trạng đi xuống trên diện rộng đã thay thế các vấn đề riêng lẻ trong những năm vừa qua. EC lo ngại rằng trong những tháng tới, khi tăng trưởng kinh tế chậm lại, tình trạng tài chính sẽ còn ảm đạm hơn.

Trong lúc thế giới tập trung chú ý vào từng động thái của kinh tế Mỹ thì nước này cũng đã đưa ra quyết định thực hiện kế hoạch “kích thích kinh tế cả gói” nhằm ngăn chặn nguy cơ suy thoái của nền kinh tế. Ngày 13-2, tổng thống Mỹ G.Bút-sơ đã ký để thực hiện kế hoạch này, theo đó, sẽ hoàn thuế cho người dân, công ty và khuyến khích các doanh nghiệp tăng cường đầu tư.

Kế hoạch cả gói trị giá khoảng 168 tỉ USD, tương đương khoảng 1% sản lượng kinh tế Mỹ, được thực hiện trong 2 năm và sẽ bổ sung trực tiếp cho ngân sách trong nước đang bị thâm hụt. Trên 152 tỉ USD sẽ được bơm vào nền kinh tế năm 2008 và 16 tỉ USD nữa sẽ được rót vào nền kinh tế năm 2009. Sự thay đổi tạm thời về bộ luật thuế sẽ cho phép các doanh nghiệp tiết kiệm xấp xỉ 50 tỉ USD tiền thuế liên quan đến hoạt động đầu tư vào trang thiết bị trong ngắn hạn.

Việc hoàn thuế sẽ được thực hiện cho khoảng 128 - 130 triệu người dân. Các cá nhân và cặp vợ chồng sẽ được hoàn trả 600 USD và 1.200 USD cộng thêm 300 USD cho mỗi người con (không giới hạn) của họ. Những cá nhân (đóng thuế) có tổng thu nhập đã điều chỉnh theo lạm phát từ 75.000 USD/năm trở lên hay các cặp vợ chồng có tổng thu nhập trên 150.000 USD sẽ được nhận ít hơn, và được hoàn trả tùy theo thu nhập của họ vượt ngưỡng nói trên là bao nhiêu.

Kế hoạch cũng có một số điều khoản nói rằng các nghị sỹ Đảng Dân chủ đã tìm cách cho phép một số công nhân có thu nhập thấp, người về hưu dựa vào hệ thống an sinh xã hội và thương binh với thu nhập không cao còn nợ thuế thu nhập có thể nhận được một tấm séc hỗ trợ. Những cá nhân và cặp vợ chồng không đóng thuế nhưng có mức thu nhập ít nhất 3000 USD/năm sẽ được nhận lần lượt là 300 USD và 600 USD.

Trong lúc kinh tế Mỹ đang phải đối mặt với vô vàn khó khăn thì Vê-nê-xu-ê-la đã ngừng cung cấp năng lượng cho Mỹ khiến giá dầu tăng trở lại trong phiên giao dịch ngày 13-2. Kết thúc phiên 13-2 tại Niu-Yoóc, giá dầu ngọt nhẹ giao tháng 3-2008 đã tăng lên 93,27 USD/thùng. Còn tại Luân Đôn, giá dầu Brent Biển Bắc giao cùng kỳ cũng tăng 93,32 USD/thùng.

Nhiều nhà phân tích cho rằng, giá dầu thô kỳ hạn tiếp tục ở trên ngưỡng 90USD/thùng do những lo ngại về nguồn cung trước cuộc chiến pháp lý đang diễn ra giữa Công ty dầu mỏ quốc gia Vê-nê-xu-ê-la và Tập đoàn năng lượng Mỹ Exxon Mobil. Công ty dầu mỏ quốc gia Vê-nê-xu-ê-la đã tạm ngừng cung cấp dầu cho Exxon Mobil để trả đũa việc tập đoàn này nỗ lực đóng băng tài sản Công ty dầu mỏ của Vê-nê-xu-ê-la trị giá hàng tỉ USD trên toàn cầu.

Vị thế mới của những nước đang phát triển

Trong bối cảnh các nước công nghiệp phát triển đang tiến gần tới một cuộc suy thoái, câu hỏi được đặt ra là liệu các nước đang phát triển có cứu nổi phương Tây? Liệu kinh tế Trung Quốc có thể cứu được nền kinh tế Mỹ?

Các nhà kinh tế đánh giá, mặc dù các nền kinh tế như Trung Quốc và Ấn Độ đang phát triển nhanh chóng, nhưng vẫn còn quá nhỏ để có thể kéo những “người khổng lồ” Mỹ hay châu Âu ra xa bờ vực. Dù vậy, đây vẫn là lần đầu tiên các nước đang phát triển, hiện chiếm hơn một nửa mức tăng trưởng kinh tế toàn cầu, có thể làm dịu cơn bão đang tràn tới các nền kinh tế công nghiệp.

Những nhà phân tích nhận định: Trung Quốc không cứu được thế giới nhưng đã là một phần của bức tranh kinh tế toàn cầu, khác hẳn trước đây. Các nhà kinh tế cho rằng, nếu các nước đang phát triển tiếp tục duy trì nhịp độ tăng trưởng kinh tế thì họ sẽ trở thành vùng đệm, làm giảm thiệt hại cho các nước công nghiệp khi rơi vào thời kỳ trì trệ. Do GDP của các nước đang phát triển chủ chốt như Nga, Trung Quốc, Ấn Độ và Braxin chỉ đạt khoảng 6.000 tỉ USD, so với mức 32.000 tỉ USD của Mỹ, châu Âu và Nhật Bản. Do đó, các nước đang phát triển chỉ có thể làm dịu tác động tiêu cực khi kinh tế phương Tây rơi vào suy thoái.

Đáng chú ý hơn là khả năng chống chọi với các cú sốc thương mại của các nền kinh tế đang phát triển, như Trung Quốc hay Ấn Độ, đã tăng lên đáng kể. Điều này làm cho nhóm các nền kinh tế đang phát triển trở nên mạnh hơn hẳn. Trước đây, khi các nước công nghiệp phát triển rơi vào suy thoái, người ta sẽ thấy rõ ảnh hưởng của nó tới các nền kinh tế đang phát triển nhưng hiện nay, hình ảnh đó đã khác hẳn.