TP. Hồ Chí Minh: Giải pháp nâng cao năng lực khám chữa bệnh cho các bệnh viện tuyến quận, huyện

Đến nay, qua gần một năm thực hiện, Đề án đã mang lại một số kết quả bước đầu.

Theo Đề án, Sở Y tế đã chỉ đạo và phân công cho các bệnh viện tuyến thành phố cử cán bộ y tế đến từng bệnh viện quận, huyện để hỗ trợ khám, chữa bệnh và triển khai kỹ thuật chuyên môn nhằm giúp bệnh viện quận, huyện có thể tiếp nhận điều trị cho bệnh nhân mà không phải chuyển lên tuyến trên điều trị. Nhờ đó, chất lượng khám chữa bệnh ở các bệnh viện quận, huyện có những thay đổi rõ rệt.

Rút ngắn khoảng cách

Trên thực tế, giữa bệnh viện tuyến dưới và bệnh viện tuyến trên luôn có những khoảng cách về nhân lực có trình độ; có những chuyên khoa như nội, ngoại, sản, nhi; thực hiện được những kỹ thuật cao cho bệnh nhân... Thực hiện Đề án luân phiên cán bộ y tế, những khoảng cách này dần được rút ngắn. Những cán bộ y tế được cử đi luân phiên đều là những người có trình độ chuyên môn cao như: Hồi sức cấp cứu; Ngoại tổng quát; Ngoại chấn thương chỉnh hình; Nhi khoa; Nội tổng quát; Sản; Nhiễm; Mắt; Tai Mũi Họng; Chấn thương chỉnh hình...

Theo mục tiêu của ngành y tế, các bệnh viện ở các quận, huyện ngoại thành vẫn phải có đủ bốn khoa thiết yếu: nội, sản, nhi, ngoại. Vì vậy, Sở Y tế Thành phố Hồ Chí Minh đã phân công các bệnh viện chuyên hoặc mạnh về những khoa này cử bác sĩ đi luân phiên. Qua một thời gian thực hiện, phần lớn các bệnh quận, huyện có bác sĩ luân phiên đã có các khoa trên. Bác sĩ Lý Văn Hạng, Phó Giám đốc Bệnh viện huyện Củ Chi, cho biết bệnh viện này vốn là một bệnh viện đa khoa (có các liên khoa và một bác sĩ phải đảm nhận khám chữa bệnh nhiều bệnh), không có các chuyên khoa sâu nhưng từ khi thực hiện Đề án luân phiên cán bộ y tế, bệnh viện đã có thêm các khoa: sản, nội, nhi. Trước đây bệnh viện không có khoa sản vì chỉ có vài nữ hộ sinh chỉ làm những công việc phụ không thể thực hiện những ca đỡ đẻ được. Các bác sĩ ở Bệnh viện Từ Dũ về đây hỗ trợ đã giúp bệnh viện có tư cách pháp nhân mở khoa sản. Từ đó, bệnh viện đã có thể tiếp nhận thai phụ tới khám và sinh tại bệnh viện. Bên cạnh đó, bệnh viện cũng có thể thực hiện những chương trình như sàng lọc sơ sinh, khám phụ khoa vốn chỉ có ở các bệnh viện tuyến trên.

Không chỉ có thêm các chuyên khoa sâu, các bác sĩ bệnh viện quận, huyện cũng đã có thể trực tiếp thực hiện những thủ thuật khó. Nhờ những lần được trực tiếp quan sát bác sĩ bệnh viện tuyến trên làm việc nên hiện tại bác sĩ tại bệnh viện tuyến quận, huyện đã học hỏi, thực hiện được những ca khó, kỹ thuật khó hơn. Ví dụ, vừa qua bệnh viện huyện Cần Giờ có tiếp nhận trường hợp thai phụ mang thai ngoài tử cung vỡ có choáng rất nguy hiểm, nếu không mổ ngay sẽ ảnh hưởng đến tính mạng của cả mẹ lẫn con. Thời điểm đó không thuộc ca trực của bác sĩ từ bệnh viện tuyến trên còn nếu chuyển lên bệnh viện tuyến trên thì mất nhiều thời gian. Do vậy, ê kíp y, bác sĩ bệnh viện huyện Cần Giờ đã tiến hành mổ cấp cứu cho bệnh nhân. Nhờ học được những kinh nghiệm từ các bác sĩ các bệnh viện tuyến trên và được hướng dẫn thêm từ bệnh viện tuyến trên (thông qua điện thoại) mà đội ngũ bác sĩ huyện Cần Giờ đã mổ thành công ca phẫu thuật khó này.

Người dân được tiếp cận các kỹ thuật y tế cao tại chỗ

Thực hiện đề án không chỉ giúp giảm tải cho bệnh viện tuyến trên, nâng cao năng lực khám chữa bệnh cho bệnh viện tuyến dưới mà còn giúp người dân được chăm sóc sức khỏe với dịch vụ y tế chất lượng ngay tại chỗ, tiết kiệm được nhiều chi phí. Nhờ vậy, người dân địa phương càng thêm tin tưởng và tín nhiệm bệnh viện nơi mình sinh sống.

Đề án luân phiên cán bộ của Sở Y tế chính thức được triển khai tại các bệnh viện đã nhận được sự quan tâm của đông đảo người dân. Về chuyên môn, trình độ và kinh nghiệm của các bác sĩ tuyến trên khiến người dân ủng hộ và tin tưởng, hết lòng cộng tác với bác sĩ để đem lại hiệu quả chữa trị tốt nhất. Người dân rất hài lòng vì không cần phải đi xa mà vẫn được bác sĩ từ các bệnh viện có uy tín và tên tuổi tư vấn, khám và điều trị bệnh. Số lượng bệnh nhân tới bệnh viện tuyến quận, huyện tăng lên nhiều so với những năm trước đây.

Bà Trần Thị Ly, xã Long Hòa, huyện Cần Giờ chia sẻ: "Tôi bị đau mắt đã nhiều năm nhưng do bệnh viện huyện không có bác sĩ chuyên về mắt nên trước đây tôi phải thường xuyên lên thành phố khám vừa bất tiện lại tốn kém. Nhưng khi được mọi người cho biết tại bệnh viện huyện đang có các bác sĩ ở bệnh viện tuyến trên xuống đây trực tiếp khám chữa bệnh cho người dân tôi quyết định đi tới khám thử. Sau lần đầu tiên được bác sĩ tuyến trên khám chữa tận tình tôi rất yên tâm nên hàng tháng lại tới đây để được điều trị liên tục cho đến khi chữa trị xong. Không chỉ vậy, mỗi lần cháu gái bị bệnh thay vì đưa cháu lên bệnh viện nhi trên thành phố tôi đưa cháu vào đây vì ở đây khoa Nhi cũng có bác sĩ của bệnh viện Nhi Đồng II trực tiếp khám".

Những kết quả bước đầu

Đến nay, Sở Y tế Thành phố Hồ Chí Minh đã tổ chức hai đợt ra quân với hơn 50 bác sĩ. Đợt một được thực hiện từ tháng 12-2013 với 37 cán bộ hỗ trợ cho 2 bệnh viện quận (quận 6 và quận 9) và 4 bệnh viện huyện (huyện Củ Chi, Cần Giờ, Bình Chánh, Nhà Bè). Đợt hai từ ngày 03-7 có 14 bác sĩ ở các bệnh viện chuyên khoa và bệnh viện thành phố được luân chuyển cho 4 bệnh viện tuyến quận và 1 bệnh viện huyện, Trạm Y tế phường 9, quận 10; Trạm Y tế xã Nhơn Đức, huyện Nhà Bè.

Theo Sở Y tế thành phố Hồ Chí Minh, sau đợt 1, tại các bệnh viện quận huyện, tổng số lượt bệnh nhân được cán bộ luân phiên thực hiện khám và điều trị ngoại trú đạt trên 37 nghìn lượt, nội trú: trên 400 lượt. Các bác sĩ luân phiên cũng thực hiện 141 ca phẫu thuật, trong đó, 104 ca được cán bộ luân phiên trực tiếp phẫu thuật và 37 ca do cán bộ y tế tại đơn vị tiếp nhận thực hiện sau khi được chuyển giao kỹ thuật. Tổng số lượng bệnh nhân phải chuyển về tuyến trên 244 lượt. như vậy, việc triển khai đề án của thành phố ban đầu đã có hiệu quả.

Giải pháp nâng cao hiệu quả

Tăng tính tự chủ cho bệnh viện tiếp nhận

Theo đề án, cán bộ y tế đi luân phiên sẽ trực tiếp khám chữa bệnh cho người dân tại bệnh viện mình đến luân phiên và chia sẻ, trao đổi kinh nghiệm cho các bác sỹ ở bệnh viện quận, huyện. Tuy nhiên, các bệnh viện quận, huyện đang thiếu nhân lực trầm trọng. Hầu như các khoa: nội, nhi, ngoại, sản không có bác sĩ để tiếp nhận phần chuyển giao kỹ thuật từ tuyến trên. Vì thế, Đề án chỉ mới dừng lại ở mức độ các bác sĩ tuyến trên làm thay cho tuyến dưới.

Theo Bác sĩ Trần Ninh Bảo Nhi (Trưởng khoa Sản Bệnh viện huyện Cần Giờ), việc các bệnh viện tuyến trên cử cán bộ xuống bệnh viện quận, huyện đã giúp các bệnh viện tuyến dưới về mặt nhân lực rất lớn. Tuy nhiên, nếu triển khai như thế thì bác sĩ tuyến trên cứ đến và đi còn bệnh viện tuyến dưới vẫn không có bác sĩ. Vì lý do nào đó, bác sĩ tuyến trên không xuống thì người bệnh không được khám. Trong khi đó, nếu các bện viện tuyến quận, huyện có bác sĩ thì họ sẽ có cơ hội học hỏi, trao đổi kinh nghiệm từ bác sĩ tuyến trên qua đó trình độ chuyên môn được nâng lên. Và dù bác sĩ tuyến trên không có mặt thì bác sĩ tại chỗ cũng có thể tự mình xử lý những ca khó, không phải phụ thuộc vào bác sĩ tuyến trên. Do đó, việc cần nhất trong thời gian tới của các bệnh viện quận, huyện là giải bài toán về nhân sự.

Ngoài ra, cơ sở vật chất, trang thiết bị nơi đến luân phiên còn thiếu nên việc các bác sĩ tuyến trên triển khai các kỹ thuật chuyên môn gặp nhiều khó khăn, làm cho số lượng bệnh nhân chuyển viện lên tuyến trên vẫn còn nhiều. Với những ca phẫu thuật lớn, dù bác sĩ tuyến trên đủ năng lực thực hiện tại chỗ nhưng vẫn phải chuyển bệnh nhân lên tuyến trên vì thiếu nhiều thiết bị như phương tiện… Điều này sẽ gây ra nhiều tốn kém cho bệnh nhận hơn nữa lại không tận dụng hết được năng lực của bác sĩ tuyến trên.

Bảo đảm nhân lực cho bệnh viện tuyến trên

Đề án luân phiên cán bộ y tế đem lại lợi ích rất lớn cho bệnh viện tuyến quận, huyện và người dân nhưng cũng ảnh hưởng không nhỏ đến bệnh viện được phân công cử cán bộ luân phiên và đời sống của bác sĩ đi làm nhiệm vụ.

Do các đơn vị cử cán bộ y tế đi luân phiên luôn trong tình trạng quá tải nên gặp không ít khó khăn về nhân lực. Bác sĩ Phan Văn Nghiệm, Phó Giám đốc bệnh viện Nguyễn Tri Phương cho biết: Hiện tại bệnh viện có 8 bác sĩ đi luân phiên mà mỗi bác sĩ phải đi ít nhất một năm khiến số bác sĩ còn làm phải gánh vác công việc nhiều hơn. Chẳng hạn, thay vì mỗi bác sĩ một tuần trực một ngày nhưng do thiếu người nên một tuần phải trực hai ngày. Và do lực lượng mỏng nên người dân đến khám bệnh sẽ phải chờ đợi lâu hơn.

Để tránh trường hợp bác sĩ được cử đi tới cơ sở quá lâu ảnh hưởng tới cuộc sống của chính bác sĩ và công tác chuyên môn của bệnh viện tuyến trên thì cần phải có một chính sách hỗ trợ và cần phải có kế hoạch sắp xếp thời gian cử cán bộ đi luân phiên hợp lý. Hiện tại, Bệnh viện Nguyễn Tri Phương đang thực hiện theo kiểu luân phiên mỗi bác sĩ sẽ đi một tuần hoặc một tháng thay phiên nhau cho đến khi nào làm nhiệm vụ đủ một năm. Bên cạnh đó, bệnh viện cũng tạo điều kiện và động viên tinh thần của bác sĩ khi đi làm nhiệm vụ./.