Những sự kiện quốc tế đáng chú ý trong tuần (từ ngày 7 đến ngày 13-9-2009)

1. Diễn đàn Kinh tế thế giới năm 2009

Ngày 8-9-2009, Diễn đàn Kinh tế thế giới (WEF) họp tại Đại Liên (Trung Quốc), công bố báo cáo hằng năm về khả năng cạnh tranh toàn cầu của 133 nền kinh tế, trên cơ sở các dữ liệu kinh tế được công bố và thăm dò ý kiến từ 13 nghìn giám đốc các xí nghiệp trên thế giới. Theo đó, đứng đầu bảng xếp hạng là nền kinh tế Thụy Sĩ, được WEF đánh giá là nền kinh tế có khả năng đổi mới và có văn hóa giao thương tiên tiến. Ở vị trí thứ hai, nền kinh tế Mỹ tiếp tục có những lợi thế, như về quy mô thị trường, khả năng đổi mới, tính linh hoạt... Nền kinh tế Trung Quốc tăng một bậc so với năm 2008, lên vị trí 29, tiếp tục dẫn đầu các nền kinh tế đang phát triển. Trong số các nền kinh tế đang nổi lên, Ấn Ðộ xếp ở vị trí thứ 49, Bra-xin: 56, và Nga: 63. Việt Nam đứng ở vị trí 75 trong tổng số 133 nền kinh tế được xếp hạng. Tại Diễn đàn, các nước thống nhất chọn Việt Nam làm nơi tổ chức Diễn đàn kinh tế Đông Á năm 2010.

2. Chủ tịch Ủy ban Thường vụ Đại hội đại biểu nhân dân Trung Quốc thăm Mỹ

Ngày 9-9-2009, ông Ngô Bang Quốc, Chủ tịch Ủy ban Thường vụ Đại hội đại biểu nhân dân Trung Quốc tới Oa-sinh-tơn trong chuyến thăm Mỹ và đã có cuộc gặp Chủ tịch Hạ viện Mỹ, bà Nan-xi Pê-lô-xi (Nancy Pelosi). Chủ tịch Hạ viện nhấn mạnh đến sự quan trọng của quan hệ hai nước, đặc biệt là trong lĩnh vực kinh tế, văn hóa, chính trị và môi trường. Theo bà, mối quan hệ này tác động đến cả thế giới. Ông Ngô Bang Quốc cũng khẳng định quan hệ Trung Quốc - Mỹ là mối quan hệ song phương "quan trọng nhất, năng động nhất trên thế giới". Về hợp tác kinh tế giữa Mỹ và Trung Quốc, hai nước đã ký tổng cộng 14 thỏa thuận về đầu tư và hợp tác, có tổng giá trị là 12,4 tỉ USD, trong khuôn khổ Diễn đàn Hợp tác kinh tế - thương mại Mỹ - Trung vừa diễn ra tại Mỹ.

3. Ngân hàng Thế giới công bố Báo cáo Môi trường kinh doanh năm 2010 khu vực Ðông Á - Thái Bình Dương

Ngày 9-9-2009, Ngân hàng Thế giới (WB) công bố Báo cáo Môi trường kinh doanh năm 2010 khu vực Ðông Á - Thái Bình Dương. Theo đó, Việt Nam xếp thứ 93 về mức độ thuận lợi kinh doanh, giảm một bậc so với xếp hạng được công bố năm ngoái. Hai chỉ số được thăng hạng của Việt Nam là chỉ số vay vốn tín dụng và thực thi hợp đồng. Báo cáo Môi trường kinh doanh đã xếp hạng 183 nền kinh tế dựa trên 10 nhóm quy định kinh doanh, tính toán thời gian và chi phí mà một doanh nghiệp trong nước phải bỏ ra để đáp ứng được các quy định kinh doanh, như thành lập và vận hành doanh nghiệp, giao dịch thương mại quốc tế, nộp thuế, giải thể doanh nghiệp.

4. Trung Quốc và Lào nâng cấp quan hệ song phương

Ngày 9-9-2009, trong khuôn khổ chuyến thăm chính thức Trung Quốc của Chủ tịch Cộng hòa dân chủ nhân dân Lào Chu-ma-li Xây-xôn-nê (Choummaly Sayasone), Trung Quốc và Lào nhất trí nâng quan hệ song phương thành đối tác chiến lược toàn diện. Trong buổi tiếp Chủ tịch Chu-ma-li Xây-xôn-nê, Chủ tịch Trung Quốc Hồ Cẩm Ðào nhấn mạnh, việc thiết lập quan hệ đối tác chiến lược toàn diện giữa Trung Quốc và Lào sẽ thúc đẩy quan hệ hợp tác song phương, mang lại lợi ích cho các nỗ lực cải cách, mở cửa của cả hai nước.

5. Bạo lực tiếp diễn ở I-rắc và Áp-ga-ni-xtan

Ngày 10-9-2009, ông Hin, Ðại sứ Mỹ tại I-rắc, trong cuộc điều trần lần đầu trước Ủy ban Ðối ngoại Hạ viện Mỹ, khẳng định, Mỹ tiếp tục thúc đẩy tiến trình rút quân khỏi quốc gia vùng Vịnh Péc-xích và sẽ hoàn tất kế hoạch trên vào tháng 8-2010, theo đúng lịch trình đã được Tổng thống Ba-rắc Ô-ba-ma đề ra, trong bối cảnh số thương vong do bạo lực tại I-rắc trong tháng 8 vừa qua đã lên cao nhất trong vòng 13 tháng trở lại đây. Trong đó, An Kê-đa đã thực hiện phần lớn các vụ tiến công bạo lực tại nước này trong hơn hai tháng qua, kể từ sau khi quân đội Mỹ rút khỏi các thành phố của I-rắc. Trong khi đó, Hội đồng quốc tế về An ninh và Phát triển (ICOS), có trụ sở tại Luân-đôn (Anh), cảnh báo tình trạng mất an ninh ở Áp-ga-ni-xtan cũng đang trở nên nghiêm trọng. Ta-li-ban hiện hoạt động thường xuyên tại ít nhất 80% lãnh thổ nước này, tăng so cùng thời điểm năm 2008 (72%) và 2007 (54%).

6. Nước Mỹ và thế giới tưởng niệm vụ khủng bố ngày 11-9-2001

Ngày 11-9-2009, trong buổi lễ tưởng niệm, Tổng thống Ba-rắc Ô-ba-ma phát biểu kêu gọi thế giới “tiếp tục quyết tâm chống lại những kẻ đã gây tội ác man rợ này và những kẻ vẫn âm mưu chống lại chúng ta”. Tuy nhiên, đề nghị của Mỹ nhằm gia tăng nỗ lực chiến tranh tại Áp-ga-ni-xtan bị dư luận Mỹ đặt dấu hỏi nghi vấn vì họ liên tưởng với sự dính líu của Mỹ đã dẫn tới thảm bại trong cuộc chiến tranh ở Việt Nam trước đây. Chủ tịch Ủy ban quân lực của Thượng viện Mỹ cảnh báo, Mỹ đã “mất thế chủ động” trong cuộc chiến chống An Kê-đa. Những bất đồng về cuộc chiến tại Áp-ga-ni-xtan ngày một lan rộng ngay trong đồng minh của Mỹ, trong đó một số lãnh đạo châu Âu tỏ ra miễn cưỡng với lời kêu gọi của Tổng thống Ba-rắc Ô-ba-ma về việc tăng cường hỗ trợ quân sự để chống lại Ta-li-ban.

7. Tổ chức Hợp tác và Phát triển kinh tế lạc quan về những dấu hiệu phục hồi kinh tế

Ngày 11-9-2009, Tổ chức Hợp tác và Phát triển kinh tế (OECD) công bố bản báo cáo, trong đó nhận định, tình hình kinh tế đang cải thiện đáng kể tại hầu hết trong số 30 quốc gia thành viên tổ chức này, trong đó 7 nền kinh tế lớn đã có dấu hiệu phục hồi rõ ràng hơn. Các chỉ số kinh tế của các nền kinh tế OECD trong tháng 7-2009 tăng hơn tháng trước, trong đó có các nước Anh, Pháp, Ðức, Nhật Bản, Nga, Trung Quốc, Ấn Ðộ...

8. Tổng thống Môn-đô-va từ chức

Ngày 11-9-2009, ông Vô-rô-nin, Tổng thống Môn-đô-va, tuyên bố, ông và ban lãnh đạo Ðảng Cộng sản Môn-đô-va (CPM) chính thức chuyển giao quyền lực cho chính quyền mới, để chuyển sang phe đối lập. Ông Vô-rô-nin nêu bật những thành tựu mà Môn-đô-va đạt được trong tám năm qua, dưới sự lãnh đạo của CPM, nhằm xây dựng một xã hội dân chủ và phồn vinh, khắc phục những ảnh hưởng của cuộc khủng hoảng tài chính thế giới. Ngày 2-9-2009, ông Vô-rô-nin đã thông báo ý định từ chức tổng thống và chuyển sang hoạt động tại Quốc hội Môn-đô-va với tư cách là nghị sĩ của CPM. Theo quy định của Hiến pháp Môn-đô-va, Chủ tịch Quốc hội M.Gim-pu sẽ đảm nhiệm cương vị quyền Tổng thống.

9. Tổng thống Ba-rắc Ô-ba-ma “bật đèn xanh” cho cuộc đàm phán trực tiếp giữa Mỹ với I-ran

Ngày 11-9-2009, bất chấp I-ran cảnh báo sẽ không thương thuyết về chương trình hạt nhân gây tranh cãi của nước này, Tổng thống Ba-rắc Ô-ba-ma đã quyết định chấp nhận đề xuất hội đàm trực diện với Tê-hê-ran, với sự có mặt của các quan chức từ Anh, Nga, Trung Quốc và nhiều quan chức khác của châu Âu. Quyết định nối lại tiếp xúc trực tiếp với I-ran của Mỹ sau nhiều năm bất hoà được đưa ra sau khi Nga phát đi tín hiệu rằng, nước này sẽ không ủng hộ bất cứ lệnh trừng phạt mới nào của Liên hợp quốc đối với I-ran. Trước đó, ngày 9-9-2009, I-ran gửi nhóm P5+1 (gồm 5 nước thành viên thường trực Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc là Anh, Trung Quốc, Pháp, Nga, Mỹ cùng với Đức) đề xuất mới, trong đó có việc thành lập một cơ chế toàn cầu nhằm giải giáp vũ khí hạt nhân, hợp tác trong giải quyết vấn đề Áp-ga-ni-xtan và chống khủng bố. Tuy nhiên, Tổng thống I-ran tuyên bố, I-ran sẽ không thương lượng về quyền không thể phủ nhận đối với phát triển công nghệ hạt nhân và sẽ tiếp tục chương trình hạt nhân trong khuôn khổ các quy định toàn cầu, đồng thời sẵn sàng hợp tác chặt chẽ với Cơ quan Năng lượng nguyên tử quốc tế (IAEA).

10. Nỗ lực nối lại đàm phán sáu bên về vấn đề hạt nhân trên bán đảo Triều Tiên