Giai đoạn mới trong quan hệ Mỹ - Nga

Việt Nga

10:53, ngày 15-03-2011

TCCSĐT - Ngày 9-3-2011, Phó tổng thống Mỹ Giô-dép Bai-đơn có chuyến thăm chính thức tới Nga, ghi nhận những kết quả đạt được sau gần hai năm “cài đặt lại” quan hệ giữa hai nước và mở ra giai đoạn mới trong quá trình hợp tác Mỹ - Nga.

Ghi nhận kết quả sau gần hai năm “cài đặt lại” quan hệ Mỹ - Nga

Phó tổng thống Mỹ Giô-dép Bai-đơn được coi là tác giả của sáng kiến “cài đặt lại” quan hệ Mỹ - Nga trong chính sách đối ngoại của Mỹ dưới thời cầm quyền của Tổng thống Mỹ Ba-răc Ô-ba-ma.

Vì thế, trong chuyến thăm Nga lần này, ông Giô-dép Bai-đơn chính thức ghi nhận những kết quả sau gần hai năm “cài đặt lại” quan hệ với Nga. Đó là, Tổng thống hai nước đã ký kết Hiệp ước về cắt giảm vũ khí tiến công chiến lược, Quốc hội Mỹ cũng như Đu-ma quốc gia Nga cũng đã phê chuẩn Hiệp ước này. Đồng thời, ông cũng ghi nhận việc Tổng thống Nga Đ.Mét-vê-đép đã phê chuẩn Hiệp định về việc Nga tham gia vận chuyển hàng hoá quá cảnh lãnh thổ Nga sang sang Áp-ga-ni-xtan; hai bên đã ký và phê chuẩn Hiệp định sử dụng năng lượng hạt nhân vì mục đích hòa bình, hợp tác có kết quả trong các vấn đề liên quan đến chương trình hạt nhân của I-ran và CHDCND Triều Tiên.

Trên cơ sở ghi nhận kết quả chủ yếu đã đạt được sau gần hai năm “cài đặt lại” quan hệ Mỹ - Nga, Phó Tổng thống Mỹ Giô-dép Bai-đơn thảo luận với Tổng thống Nga Đ.Mét-vê-đép và Thủ tướng Nga V.Pu-tin nhiều lĩnh vực hợp tác giữa hai nước như kiểm soát và không phổ biến vũ khí hủy diệt hàng loạt; an ninh châu Âu; tình hình Trung Đông, Bắc Phi và Đông Nam Á cũng như chuyến thăm Nga sắp tới của Tổng thống Mỹ Ba-răc Ô-ba-ma.

Mở ra giai đoạn mới trong quan hệ Mỹ - Nga

Về triển vọng phát triển quan hệ giữa hai nước trong thời gian tới, trong các cuộc đàm phán với Tổng thống Nga Đ.Mét-vê-đép và Thủ tướng Nga V.Pu-tin, Phó Tổng thống Mỹ Giô-dép Bai-đơn khẳng định quan điểm và cũng như những nỗ lực của Mỹ nhằm thúc đẩy tiến trình đưa Nga gia nhập Tổ chức thương mại thế giới (WTO), đồng thời dỡ bỏ Đạo luật hạn chế thương mại Giăc-xơn-Va-ních mà Mỹ đã từng áp đặt đối với Liên Xô từ năm 1974 và nay vẫn tiếp tục áp dụng đối với Nga. Đây là hai vấn đề liên quan gắn bó với nhau. Nếu Mỹ không giỡ bỏ đạo luật này, thì Nga sẽ không thể gia nhập WTO. Trong 17 năm qua, Nga đã tiến hành các cuôc đàm phán về việc gia nhập WTO. Hiện nay nền kinh tế Nga là duy nhất trong số các nền kinh tế hàng đầu thế giới chưa có mặt trong tổ chức này. Để gia nhập WTO, Nga cần phải nhận được sự ủng hộ của tất cả 153 thành viên WTO.

Điều đáng chú ý là tuyên bố của phía Mỹ ủng hộ Nga gia nhập WTO được đưa ra đúng vào ngày Nga và Gru-di-a nối lại các cuộc đàm phán về WTO ở Béc-nơ (Thuỵ Sỹ). Lúc này, Gru-di-a là cản trở chủ yếu trên con đường Nga gia nhập WTO và chỉ có Mỹ mới có thể có tác động làm thay đối quan điểm của Tbi-li-xi. Trong cuộc gặp với Phó Tổng thống Mỹ Giô-dép Bai-đơn, Tổng thống Nga Đ.Mét-vê-đép nhận xét rằng, quan hệ kinh tế giữa hai nước lạc hậu đáng kể so với quan hệ chính trị do Nga chưa được gia nhập WTO. Tổng thống Nga Đ.Mét-vê-đép hy vọng, trong năm 2011, những vướng mắc còn lại sẽ được giải quyết với sự giúp đỡ tích cực của Mỹ. Đồng thời, phía Nga cũng hy vọng, khi Phó Tổng thống Mỹ Giô-dép Bai-đơn đến thăm Nga lần sau thì đạo luật Giăc-xơn-Va-ních sẽ được dỡ bỏ. Phó Tổng thống Mỹ Giô-dép Bai-đơn cũng khẳng định quan điểm của Oa-sinh-tơn kiên quyết bãi bỏ hạn chế này và sẽ hợp tác với các nước khác để ủng hộ Nga gia nhập WTO. Mặc dù Phó Tổng thống Mỹ Giô-dép Bai-đơn không thể đảm bảo 100% việc Nga gia nhập WTO trong năm 2011, nhưng dư luận ở Nga cho rằng những tiến bộ tiếp theo hướng này đều gắn bó với vai trò của ông. Bởi chính Giô-dép Bai-đơn là người phụ trách về việc dỡ bỏ những rào cản trong Quốc hội về việc kết thúc quá trình đàm phán để Nga gia nhập WTO, tương tự như việc ông đã nỗ lực thúc đẩy Quốc hội Mỹ phê chuẩn Hiệp ước về hạn chế vũ khí tiến công chiến lược.

Trong các cuộc đàm phá Mỹ - Nga vừa qua, các bên còn đề cập đến vấn đề phòng thủ tên lửa mà hiện nay đang là vấn đề gai góc nhất trong quan hệ song phương. Phó Tổng thống Mỹ Giô-dép Bai-đơn còn khẳng định: Mỹ quan tâm đến việc hiện đại hoá nền kinh tế Nga, nhắc lại rằng ông đã đến thăm thành phố khoa học Xcôn-cô-vô và bày tỏ hy vọng trung tâm này sẽ trở thành một “thung lũng Si-li-côn” của Nga.

Phó Tổng thống Mỹ Giô-dép Bai-đơn còn khẳng định: Mỹ sẵn sàng tham gia các quá trình hiện đại hoá ở Nga vì điều này cũng đem lại lợi ích cho các công ty của Mỹ một khi hợp tác với Nga theo cơ chế thương mại tự do. Trong cuộc gặp Thủ tướng Nga V.Pu-tin, Phó Tổng thống Mỹ Giô-dép Bai-đơn nhận được đề xuất của phía Nga xây dựng chế độ miễn thị thực nhập cảnh giữa công dân hai nước. Ông V.Pu-tin cho biết: “Nga đang đàm phán tích cực về việc xây dựng chế độ miễn thị thực nhập cảnh với các nước châu Âu. Các nước này cũng đã từng có chế độ miễn thị thực nhập cảnh với Mỹ. Nếu Nga và Mỹ thoả thuận được việc bãi bỏ chế độ nhập cảnh sớm hơn so với EU thì đây sẽ là một bước tiến có ý nghĩa lịch sử trong quan hệ giữa Mỹ và Nga”. Phó Tổng thống Mỹ Giô-dép Bai-đơn cho rằng, đề xuất của Thủ tướng Nga V.Pu-tin là “ý tưởng hay”.

Có thể thấy, tuy chuyến thăm của Phó Tổng thống Mỹ Giô-dép Bai-đơn tới Nga không thể được coi là có ý nghĩa quyết định hoặc để lại dấu ấn lịch sử trong quan hệ Mỹ - Nga, nhưng đã góp phần khẳng định các mục tiêu chủ yếu mà hai bên đã đạt được trong quá trình “cài đặt lại” trong gần hai năm qua và định hình phương hướng hợp tác trong tương lai, trước hết là trong lĩnh vực kinh tế./.