Đại biểu đối thoại thẳng thắn, Thủ tướng giải trình thấu đáo

Tình huống Vinashin không trả được nợ?

Xung quanh ý kiến về trách nhiệm Chính phủ và cá nhân Thủ tướng trong vấn đề này và sự e ngại rằng, việc kiểm điểm sẽ không nghiêm túc, Thủ tướng nhiều lần thẳng thắn nhận trách nhiệm với tư cách là người đứng đầu Chính phủ. Thủ tướng, Phó Thủ tướng, các Bộ trưởng, các thành viên Chính phủ có liên quan đến việc quản lý Nhà nước và quản lý của chủ sở hữu đối với vấn đề này đang kiểm điểm để làm rõ trách nhiệm. "Cụ thể như thế nào chúng tôi sẽ công khai. Chúng tôi sẽ làm không qua loa, làm nghiêm túc, theo đúng quy trình, quy định của Đảng, Nhà nước và sẽ báo cáo lên Trung ương trước Hội nghị Trung ương lần thứ 14".

Thủ tướng cho biết, từ năm 2006 Thủ tướng Chính phủ đã ban hành 7 nghị quyết, 69 nghị định, 27 quyết định, 13 chỉ thị và nhiều văn bản điều hành liên quan đến quản lý, đối với doanh nghiệp Nhà nước đã có nhiều cố gắng cũng có bước tiến, đồng thời Thủ tướng cũng nghiêm túc nhìn nhận là thể chế, cơ chế quản lý nhà nước và quản lý của chủ sở hữu đối với đầu tư, đối với sử dụng vốn, đối với thanh tra, đối với giám sát, kiểm tra, thanh tra còn nhiều bất cập, lúng túng, có những kẽ hở. Tuy nhiên Thủ tướng cũgn chỉ ra việc hoàn thiện thể chế mô hình Tập đoàn kinh tế, Tổng công ty nhà nước trong nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa là một quá trình phải trải nghiệm thực tế, không phải ngày một ngày hai.

Về việc bổ nhiệm Chủ tịch hội đồng quản trị. Thủ tướng nêu “từ năm 1996 khi lập Tổng công ty tàu thủy Việt Nam thì Thủ tướng Võ Văn Kiệt đã quyết định anh Phạm Thanh Bình làm Tổng giám đốc Tổng công ty tàu thủy Việt Nam, Tổng công ty 91. Từ năm 1996 đến năm 1999, Thủ tướng Phan Văn Khải đã quyết định lấy anh Bình làm Chủ tịch Hội đồng quản trị kiêm Tổng giám đốc Tổng công ty tàu thủy Vinashin từ năm 1999. Đến khi hình thành tập đoàn Vinashin trên cơ sở Tổng công ty công nghiệp tàu thủy Việt Nam, Hội đồng quản trị dự định là thuê Tổng giám đốc theo thí điểm nên Thủ tướng đồng ý tiếp tục bổ nhiệm Chủ tịch Hội đồng quản trị kiêm Tổng giám đốc. Lúc đó là Phó Thủ tướng tôi cũng đồng ý đề nghị này. Chúng tôi sẽ kiểm điểm rõ việc này”

"Về việc có tái cơ cấu các tập đoàn khác hay không, thưa các đồng chí tôi đã trình bày, tôi không dùng từ là tái cơ cấu tất cả các tập đoàn. Tôi có nêu là quyết tâm của Chính phủ là thực hiện thành công đề án tái cơ cấu Tập đoàn Vinashin, đồng thời Chính phủ quyết tâm không để xảy ra tình trạng tương tự như Vinashin".

Nghị quyết Trung ương 3 về đổi mới phát triển doanh nghiệp nhà nước và Đại hội X cũng nêu là thí điểm một số tập đoàn kinh tế thực hiện kinh doanh đa ngành, đa lĩnh vực trong đó có ngành kinh doanh chính, Chính phủ cũng triển khai thực hiện mô hình này. Việc thực hiện thí điểmcũng có thể thành công, cũng có thể không thành công. "Khi nói thí điểm là chúng tôi đã nghĩ ra, đã thấy điều đó. Như vậy 8 tập đoàn kinh tế và nhiều tổng công ty đã thực hiện theo mô hình này hầu hết là thành công. Đương nhiên trong mô hình này có cái cần phải điều chỉnh, chúng tôi đã sơ kết, báo cáo Bộ Chính trị. Bộ Chính trị đã có kết luận chỉ đạo phát huy cái tốt, cái hiệu quả, chấn chỉnh, khắc phục những cái bộc lộ sơ hở, yếu kém để chúng ta làm tốt hơn. Chúng tôi đã có sơ kết và đã có báo cáo và đang triển khai, hoàn thiện. Tôi xin nói rõ là đa ngành, đa lĩnh vực, nhưng có ngành chính. Ngoài cái ngành đó, đa lĩnh vực đó cũng chính là những ngành gắn kết, phục vụ cho ngành chính".

Quy hoạch nguồn nhân lực theo ngành, lĩnh vực

Trả lời ý kiến đại biểu Lê Như Tiến, Chu Sơn Hà, Thủ tướng nói, quy hoạch kinh tế - xã hội nói chung và quy hoạch chuyên ngành đã có một bước tiến dài, nhưng cũng còn nhiều bất cập. Chất lượng của quy hoạch, hiệu quả của quy hoạch, tính pháp lý của quy hoạch còn rất nhiều điểm phải nâng. Về quy hoạch chung nguồn nhân lực cho đất nước trong giai đoạn xây dựng nước ta cơ bản trở thành nước công nghiệp theo hướng hiện đại hiện nay chưa làm được. Đồng chí Phó Thủ tướng Nguyễn Thiện Nhân đã đề xuất chỉ đạo xây dựng quy hoạch nguồn nhân lực cho từng ngành, từng lĩnh vực và từ đó sẽ tổng hợp lại, hiện nay đang làm theo hướng đó và cũng đã làm được một số lĩnh vực, một số ngành."

Với câu hỏi bao giờ Quy hoạch chung của Hà Nội được công bố và phê duyệt, Thủ tướng cho biết, việc này đã làm theo đúng các trình tự quy định của pháp luật, tạo mọi điều kiện để lấy ý kiến, tiếp thu ý kiến của các tầng lớp nhân dân, của các nhà khoa học, các cơ quan chức năng để có một quy hoạch thủ đô Hà Nội "xứng tầm với thủ đô của một nước Việt Nam đi lên công nghiệp hóa, hiện đại hóa, một nước Việt Nam 120 triệu dân trong tương lai không xa".

Theo những điều Thủ tướng được báo cáo thì Hà Nội, Bộ Xây dựng, Ban chỉ đạo đã hoàn thiện và đã trình Chính phủ rồi. Nhưng, "vì đây là vấn đề lớn, Chính phủ sẽ thảo luận, thảo luận xong chúng tôi sẽ báo cáo với Bộ Chính trị. Chúng tôi cũng đã đăng ký với Bộ Chính trị rồi, nhưng các vị đại biểu Quốc hội thông cảm, chúng tôi chưa thu xếp được để đưa ra Chính phủ thảo luận. Chúng tôi sẽ cố gắng khẩn trương làm việc này".

Đầu tư nhỏ giọt vì ngân sách quá hạn hẹp

Trả lời đại biểu Đinh Mươk - Quảng Nam về việc đầu tư nhỏ giọt, không đạt theo mục tiêu của các chương trình, dự án, Thủ tướng khẳng định "Đảng, Nhà nước ta trong đó có Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ hết sức quan tâm đầu tư phát triển nông nghiệp, nông thôn, vùng sâu, vùng xa, đặc biệt là vùng đồng bào các dân tộc thiểu số. Quyết tâm đó, chủ trương đó đã trở thành hiện thực, đã đem lại những thành tựu rất đáng trân trọng. Việc đầu tư như tôi vừa trình bày sẽ tăng như thế, đáp ứng Nghị quyết Trung ương 7 như thế trong 5 năm tới, nhưng so với yêu cầu, so với mong muốn thì chưa đạt, còn khoảng cách. Gốc của vấn đề là ngân sách của mình còn hạn hẹp quá, mong đại biểu Quốc hội, đồng chí đồng bào chia sẻ việc thiếu vốn đầu tư nhỏ giọt, thật sự chúng tôi không muốn nhỏ giọt nhưng "lực bất tòng tâm".

Tinh thần là không có ai bị xử lý, hạn chế thấp nhất người bị xử lý.

Giải thích rõ hơn ý của đại biểu Nguyễn Thị Bạch Mai  (Tây Ninh) khi trả lời đại biểu Quốc hội về trách nhiệm của Thủ tướng trong kỷ luật hành chính mà Thủ tướng đã phát biểu tại kỳ họp thứ 6 Quốc hội Khóa XII: “Hơn 3 năm nay tôi làm Thủ tướng nhưng chưa xử lý, kỷ luật một đồng chí nào” , Thủ tướng giải thích lại tinh thần câu nói ấy là: mỗi người đứng đầu, mỗi đồng chí đứng đầu, mỗi người lãnh đạo, mỗi cấp ủy lãnh đạo, điều đầu tiên, điều thường xuyên và trước hết là làm sao tăng cường lãnh đạo quản lý để cán bộ, công chức của ta có phẩm chất, có đạo đức, có năng lực, có trách nhiệm chấp hành pháp luật, chấp hành kỷ cương, hoàn thành chức trách công vụ để không vi phạm kỷ luật, để không vị phạm pháp luật, như vậy thì không có xử lý, không có ai bị xử lý hoặc hạn chế thấp nhất người bị xử lý. Tinh thần tôi nói ý như thế, nhưng có lẽ cách diễn đạt có thể không rõ, không đầy đủ ý của mình, chứ không phải Thủ tướng không dám kỷ luật ai và trong thực tế không phải Thủ tướng không kỷ luật ai. Muốn không kỷ luật cũng không được, vì quy định của Đảng, pháp luật của Nhà nước là phải kỷ luật, Thủ tướng phải làm, Thủ tướng phải hành động, phải làm theo quy định của Đảng và pháp luật của Nhà nước".

Các tập đoàn, tổng công ty nhà nước phải công bố thông tin như niêm yết trên thị trường chứng khoán?

Trao đổi về bài học kinh nghiệm trong quản lý rút ra từ vụ Vinashin, đại biểu Trần Du Lịch (Thành phố Hồ Chí Minh) đề nghị một giải pháp trước mắt có thể làm ngay được, đó là Thủ tướng với quyền hạn của mình bắt buộc tất cả các tập đoàn, tổng công ty nhà nước lớn phải công bố thông tin như là những doanh nghiệp tư nhân khi niêm yết trên thị trường chứng khoán, tạo công cụ cho người dân giám sát.

Kết thúc phần rả lời chất vấn, Thủ tướng đã phát biểu thẳng thắn: Thủ tướng cũng như Chính phủ đã làm hết sức để thực hiện chức trách nhiệm vụ được giao, thực hiện nghị quyết của Đảng, trên tinh thần thực hiện nghiêm túc theo Hiến pháp và pháp luật, tất cả vì lợi ích của đất nước, của nhân dân. Bên cạnh những thành công, kết quả, Chính phủ cũng nhận thấy còn nhiều việc, nhiều điều hạn chế, yếu kém chưa làm được, chưa làm tốt. Chính phủ và cá nhân Thủ tướng luôn trân trọng, hoan nghênh trân trọng nghiêm túc tiếp thu những ý kiến đóng góp, góp ý xây dựng chân tình, trách nhiệm của đồng chí, đồng bào, của các vị đại biểu Quốc hội. Mong các đồng chí, các đại biểu Quốc hội, Quốc hội tiếp tục chia sẻ, ủng hộ, hợp tác giúp đỡ để Chính phủ cũng như Thủ tướng Chính phủ hoàn thành chức trách, nhiệm vụ của mình đối với đất nước, đối với Đảng, đối với nhân dân.

Kết luận sau 2,5 ngày chất vấn trực tiếp các thành viên Chính phủ và Thủ tướng Chính phủ, Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Phú Trọng đánh giá tinh thần thực sự cầu thị, lắng nghe, chân thành và trân trọng các vị đại biểu Quốc hội và Quốc hội qua việc Thủ tướng cũng như các Phó Thủ tướng đều có mặt tham dự cả hai phiên thảo luận về kinh tế - xã hội và 2,5 ngày chất vấn và cho rằng: đây là một kỳ chất vấn được cử tri và dư luận nhân dân cả nước đặc biệt quan tâm, một kỳ chất vấn tiếp tục có những đổi mới cải tiến và đã đạt được kết quả thiết thực, có chất lượng tốt.

Tại Hội trường qua 5 buổi chất vấn, đã có 104 lượt đại biểu đăng ký và đã có 66 đại biểu được chất vấn, trao đổi, tham gia thảo luận, giải trình làm rõ hơn đã nói lên tính chất nghiêm túc của kỳ chất vấn lần này. Các nhóm vấn đề được nêu ra khá tập trung, chọn những vấn đề mà thực tiễn đang đặt ra cần phải tiếp tục giải quyết, những vấn đề nóng hổi bức xúc được dư luận xã hội quan tâm.

Một nét nổi bật nữa được Chủ tịch Quốc hội nhấn mạnh là phát biểu của các đại biểu Quốc hội không chỉ dừng ở miêu tả tình hình mà là nói thực trạng, là phân tích nguyên nhân, cả khách quan, chủ quan, mổ xẻ rất sâu sắc vấn đề từ nhiều góc cạnh, nhiều cấp độ, từ đó đề ra những giải pháp. Thậm chí có những đại biểu Quốc hội không phải chỉ chất vấn mà còn kiến nghị những giải pháp.

Thông qua việc trao đổi thẳng thắn, chân tình trong không khí dân chủ, trách nhiệm xây dựng, cũng có khi gay gắt nhưng không đao to, búa lớn. Quốc hội đã trở thành một diễn đàn thông cảm lẫn nhau, hiểu nhau hơn, thương nhau hơn, chia sẻ với những thuận lợi và khó khăn, vui mừng trước thành tích chung và cũng thông cảm với những khó khăn, những cái chưa làm được.

Chủ tịch cũng nhắc nhở, sau kỳ chất vấn này, đề nghị các vị thành viên Chính phủ, các vị bộ trưởng, trưởng ngành quan tâm triển khai thực hiện có hiệu quả những chương trình, kế hoạch, kể cả những điểm mới mà các vị đại biểu Quốc hội và Quốc hội nêu ra tại kỳ họp này; đề nghị các vị đại biểu Quốc hội theo dõi giám sát việc thực hiện các giải pháp.

Chủ tịch cũng chính thức trả lời đại biểu Quốc hội Nguyễn Minh Thuyết về đề nghị thành lập Ủy ban lâm thời để điều tra về trách nhiệm của các thành viên Chính phủ trong vụ việc Vinashin, Chủ tịch phân tích vụ việc đang được xem xét, các cơ quan điều tra, thanh tra, kiểm toán, kiểm tra của Đảng đang làm, chính vì thế Quốc hội thấy chưa cần thiết phải lập Ủy ban lâm thời./.