Tỉnh Quảng Ninh đẩy mạnh phát triển kinh tế biển tạo bước phát triển đột phá giai đoạn 2025 - 2030, tầm nhìn đến năm 2045

Tập trung ưu tiên phát triển kinh tế biển để tạo động lực phát triển nhanh, bền vững

Thực hiện Nghị quyết số 36-NQ/TW, ngày 22-10-2018, của Ban Chấp hành Trung ương Đảng về “Chiến lược phát triển bền vững kinh tế biển Việt Nam đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045” (Nghị quyết số 36-NQ/TW), tỉnh Quảng Ninh đã ban hành nhiều nghị quyết, kế hoạch, chương trình hành động nhằm thúc đẩy phát triển kinh tế biển. Nổi bật là Nghị quyết số 15-NQ/TU, ngày 23-4-2019, của Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh, về “Phát triển cảng biển và dịch vụ cảng biển trên địa bàn tỉnh đến năm 2025, định hướng đến năm 2030” gắn với thực hiện Chương trình số 27-CTr/TU, ngày 27-3-2019, của Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh, về thực hiện Nghị quyết số 36-NQ/TW.

Thực hiện Nghị quyết số 36-NQ/TW để xây dựng tỉnh Quảng Ninh phát triển trở thành một trong những trung tâm kinh tế trọng điểm Bắc Bộ gắn với hệ thống cảng biển nước sâu; trọng tâm là các địa phương: Hạ Long, Cẩm Phả, Móng Cái, Quảng Yên, Vân Đồn, Cô Tô, Hải Hà, gắn với các ngành kinh tế biển; trở thành trung tâm du lịch quốc gia kết nối với các trung tâm du lịch quốc tế lớn của khu vực và thế giới thông qua đường biển. Tỉnh Quảng Ninh tập trung phát triển bền vững kinh tế biển trên nền tảng tăng trưởng xanh, bảo tồn đa dạng sinh học các hệ sinh thái biển; bảo đảm hài hòa giữa lợi ích của địa phương có biển và địa phương không có biển; chủ động ứng phó với biến đổi khí hậu, nước biển dâng: tăng cường quản lý tổng hợp, cơ cấu lại các ngành, lĩnh vực kinh tế biển theo hướng nâng cao năng suất, chất lượng, hiệu quả và sức cạnh tranh và phát huy tiềm năng, lợi thế của biển.

Tỉnh Quảng Ninh đẩy mạnh đầu tư bảo tồn và phát triển giá trị đa dạng sinh học, phục hồi các hệ sinh thái biển; bảo vệ tính toàn vẹn của hệ sinh thái từ đất liền ra biển; gắn bảo vệ môi trường biển với phòng ngừa, ngăn chặn ô nhiễm, sự cố môi trường, tăng cường hợp tác khu vực và toàn cầu.

Ban Thường vụ Tỉnh ủy Quảng Ninh giao Ban Cán sự đảng Ủy ban nhân dân tỉnh chỉ đạo Ủy ban nhân dân tỉnh trên cơ sở bám sát Nghị quyết số 30-NQ/TW, ngày 23-11-2022, của Bộ Chính trị, về “Phát triển kinh tế - xã hội và bảo đảm quốc phòng, an ninh vùng đồng bằng sông Hồng đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045”; Nghị quyết số 14/NQ-CP, của Chính phủ, về “Ban hành Chương trình hành động của Chính phủ thực hiện Nghị quyết số 30-NQ/TW của Bộ Chính trị”; Quyết định số 80/QĐ-TTg, ngày 11-2-2023, của Chính phủ, về “Phê duyệt Quy hoạch tỉnh Quảng Ninh thời kỳ 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2050” và cập nhật tình hình bối cảnh mới và điều kiện thực tiễn của tỉnh Quảng Ninh để nghiên cứu ban hành cơ chế, chính sách phù hợp thu hút đầu tư vào các khu công nghiệp, khu kinh tế,… Ngoài ra, tỉnh cũng thu hút, kêu gọi các tập đoàn tài chính, ngân hàng mở chi nhánh, văn phòng đại diện tại Quảng Ninh. Đồng thời, kêu gọi các doanh nghiệp có kinh nghiệm, năng lực tài chính và ý tưởng đầu tư đồng bộ hệ thống cảng biển, hậu cần logistics, kinh doanh đa loại hình dịch vụ theo chuỗi đạt chuẩn quốc tế. Tiếp tục triển khai các giải pháp quảng bá thương hiệu, định vị thương hiệu hệ thống cảng biển Quảng Ninh đến các hãng tàu lớn, các doanh nghiệp cung ứng dịch vụ cảng biển trên thế giới. Qua đó, tăng tốc phát triển từng ngành, lĩnh vực kinh tế biển một cách cụ thể, đóng góp chung cho tăng trưởng kinh tế của tỉnh theo hướng bền vững,…

Từng bước phát triển Quảng Ninh trở thành một trung tâm kinh tế biển bền vững của cả nước trên cơ sở phát triển du lịch - dịch vụ kết nối khu vực và quốc tế; đầu tư xây dựng hệ thống cảng biển nước sâu, các âu tàu du lịch đẳng cấp quốc tế, gắn với phát triển kinh tế chuỗi khu kinh tế, khu đô thị biển - ven biển cận kề và là một trong những trung tâm logistics trọng điểm của cả nước. Phấn đấu xây dựng tỉnh Quảng Ninh thành một trong những cửa ngõ trung chuyển hướng biển của khu vực; tăng khả năng liên kết không gian kinh tế ven bờ, biển và đảo, tạo động lực phát triển cho vùng Đông Bắc và cả nước.

Cùng với đó, tiếp tục đầu tư phát triển khai thác và nuôi trồng thủy sản ven biển và trên biển (nuôi biển) công nghệ cao, hiệu quả và bền vững; khuyến khích nuôi các đối tượng làm dược liệu biển và thực phẩm dinh dưỡng từ sản phẩm biển; ứng dụng khoa học - công nghệ và đổi mới sáng tạo trong chế biến sâu, bảo quản sau thu hoạch,... để tạo giá trị gia tăng của sản phẩm biển. Quy hoạch không gian ven biển, ven bờ (ven đảo lớn) cho phát triển du lịch bền vững kết hợp phát triển các lĩnh vực kinh tế - dịch vụ dựa vào bảo tồn biển là thế mạnh vượt trội ở tỉnh.

Tỉnh Quảng Ninh luôn chú trọng đến việc phát triển kinh tế biển với nhiều quyết sách hợp lý, đúng đắn và hiệu quả, đạt được những kết quả tích cực, đóng góp quyết định cho tăng trưởng, chuyển dịch cơ cấu kinh tế của tỉnh. Tỉnh Quảng Ninh chú trọng công tác quy hoạch tổng thể và quy hoạch chi tiết các khu, điểm du lịch, khu vui chơi giải trí, cơ sở dịch vụ du lịch, mời gọi các doanh nghiệp đầu tư vào các khu du lịch biển, đảo. Tỉnh Quảng Ninh tích cực đầu tư các nguồn lực để phát triển kinh tế biển, gắn với phát triển kinh tế chuỗi khu kinh tế, khu công nghiệp, đô thị biển - ven biển...

Một số hoạt động khai thác, kinh doanh, sản xuất tại cảng biển, luôn được tỉnh Quảng Ninh quan tâm, tạo mọi điều kiện để các doanh nghiệp khai thác, phát triển theo hướng hiện đại, bền vững. Đặc biệt, với hệ thống cảng biển, hệ thống hạ tầng giao thông kết nối đã và đang được đầu tư đồng bộ như hiện nay, là những điều kiện thuận lợi để tỉnh Quảng Ninh phát triển dịch vụ cảng biển, logistics thuận lợi trong thời gian tới, góp phần tích cực vào phát triển kinh tế - xã hội và thúc đẩy chuyển dịch cơ cấu kinh tế ngành dịch vụ.

Tỉnh Quảng Ninh cũng đang đẩy mạnh thực hiện hiệu quả việc phát triển mới các dịch vụ có giá trị tăng cao, như hệ thống cửa hàng mua sắm trong khu vực Bãi Cháy, bến du thuyền, hoàn thiện hạ tầng khu vực bờ biển Trần Quốc Nghiễn, bãi tắm Hòn Gai, Cẩm Phả; đầu tư mới hệ thống khách sạn tiêu chuẩn 4 - 5 sao,...

Theo đó, tỉnh Quảng Ninh đã thực hiện rà soát hiện trạng đất đai, các quy hoạch hai bên tuyến đường cao tốc Hải Phòng - Hạ Long - Vân Đồn - Móng Cái, hai bên tuyến đường ven biển Hạ Long - Cẩm Phả và hai bên tuyến đường ven sông kết nối từ đường cao tốc Hạ Long - Hải Phòng đến thị xã Đông Triều để đánh giá, đề xuất công tác quản lý và sử dụng hiệu quả quỹ đất và phát huy lợi thế phát triển dọc hai bên các tuyến đường.

Sau hơn 5 năm thực hiện Nghị quyết số 15-NQ/TU, định hướng chiến lược về phát triển kinh tế biển của Quảng Ninh đã cơ bản phát triển toàn diện, đúng hướng, từng bước được định hình rõ nét và đạt được những kết quả tích cực. Trong giai đoạn 2020 - 2024, tỷ trọng bình quân giá trị gia tăng của các ngành kinh tế biển chiếm khoảng 20% (khá cao so với mục tiêu của cả nước đến năm 2030 theo Nghị quyết số 36-NQ/TW là 10%).

Theo thống kê của Cục Hàng hải và Đường thủy Việt Nam (Bộ Xây dựng), năm 2024, sản lượng hàng hóa thông qua cảng biển Quảng Ninh đạt 149,54 triệu tấn. Trong đó, hàng khô, rời đạt 144,04 triệu tấn (chiếm 96,3%), hàng lỏng đạt 5,23 triệu tấn (chiếm 3,5%) và hàng container đạt 0,26 triệu tấn (chiếm 0,2%). Lượng hàng chủ yếu thông qua bến phao, khu chuyển tải chiếm 80,9%, qua bến cứng chiếm 19,1%. Tốc độ tăng trưởng hàng hóa bình quân giai đoạn 2020 - 2024 đạt 9,02%. Tỷ lệ hàng hóa thông qua bằng phương tiện thủy nội địa chiếm khoảng 50% so với tổng lượng hàng hóa thông qua cảng và chủ yếu là hàng khô.

Tính đến thời điểm hiện tại, cảng biển tỉnh Quảng Ninh có 34 cầu cảng cứng, với tổng chiều dài gần 7.000m. Trong đó, có 29 cầu cảng tổng hợp, rời, container, hàng lỏng, cảng khách với tổng chiều dài 5.591,2m, 5 cầu cảng nhà máy đóng tàu với chiều dài 1.371m và 186 bến phao, điểm neo đậu chuyển tải, tránh trú bão. Số lượt tàu biển đạt tăng trưởng bình quân 126,4%, trọng tải trung bình cho một chuyến tàu biển đi quốc tế là khoảng 30.000 tấn. Cảng biển tỉnh Quảng Ninh cũng tiếp nhận nhiều tàu lớn có trọng tải 120.000 tấn.

Bên cạnh đó, ngành thủy sản cũng có sự phát triển toàn diện, bao gồm nuôi trồng, khai thác và chế biến. Năm 2024, toàn tỉnh Quảng Ninh có 11.252 cơ sở nuôi trồng thủy sản, trong đó nuôi biển khoảng 10.200ha, tập trung chủ yếu ở Vân Đồn, Cẩm Phả, Cô Tô, Đầm Hà, Hải Hà, Móng Cái, Hạ Long; mang thu nhập ổn định cho người dân. Các hoạt động này đang tạo việc làm cho hơn 1.500 lao động trên địa bàn tỉnh, với sản lượng nuôi trồng hằng năm đạt 19.100 tấn, mang lại giá trị kinh tế cao gần 1.200 tỷ đồng.

Ngành công nghiệp ven biển được thúc đẩy theo hướng bền vững với việc ứng dụng công nghệ hiện đại, nhằm nâng cao năng suất và bảo vệ môi trường; qua đó, tăng cường tỷ trọng công nghiệp chế biến và chế tạo. Quy mô ngành kinh tế hàng hải ngày càng gia tăng, chiếm tỷ trọng ngày càng lớn trong giá trị gia tăng của kinh tế biển. Tổng sản lượng hàng hóa thông qua cảng 5 năm từ (2019 - 2023) đạt 627,7 triệu tấn; bình quân đạt 124,1 triệu tấn/năm, vượt mục tiêu đến hết năm 2025.

Ngoài ra, theo báo cáo của Sở Du lịch tỉnh Quảng Ninh, hết năm 2024, toàn tỉnh đã hoàn thành chỉ tiêu đón 19 triệu lượt khách, trong đó khách quốc tế đạt hơn 3,5 triệu lượt. Tổng thu du lịch đạt trên 46.460 tỷ đồng.

Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả đạt được, phát triển kinh tế biển chưa xứng với tiềm năng, lợi thế của tỉnh Quảng Ninh, đặc biệt trong lĩnh vực logistics, cảng biển, phát triển du lịch biển đảo và nuôi trồng hải sản. Một số ngành kinh tế biển, như du lịch và dịch vụ cảng biển, kinh tế hàng hải, nuôi trồng và khai thác hải sản, công nghiệp ven biển,… phát triển còn nhiều hạn chế. Ngoài ra, việc sử dụng các hình thức truyền thông trực quan, đồ họa thông tin, video và các chiến dịch truyền thông trên các phương tiện truyền thông xã hội là phương pháp hiệu quả trong việc tiếp cận đối tượng trẻ, nâng cao nhận thức và khuyến khích sự tham gia của cộng đồng vào các hoạt động bảo vệ tài nguyên biển.

Hướng tới mục tiêu là trung tâm kinh tế biển của cả nước

Với mục tiêu tăng nhanh tỷ trọng đóng góp của kinh tế biển vào Tổng sản phẩm trên địa bàn (GRDP), tỉnh Quảng Ninh phấn đấu đến năm 2030 kinh tế biển chiếm 25% tổng kinh tế của tỉnh; xây dựng tỉnh Quảng Ninh là một trong những trung tâm du lịch quốc tế, trung tâm kinh tế biển, cửa ngõ giao thương quốc tế; doanh thu dịch vụ cảng biển khoảng 25.000 tỷ đồng…

Theo Quy hoạch chi tiết phát triển vùng đất, vùng nước cảng biển tỉnh Quảng Ninh thời kỳ 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2050 của Cục Hàng hải và Đường thủy Việt Nam trình Bộ Xây dựng, mục tiêu đến năm 2030, cảng biển Quảng Ninh sẽ đáp ứng cho lượng hàng hóa thông qua từ 137,25 triệu tấn đến 157,3 triệu tấn. Sản lượng hành khách thông qua từ 260.300 lượt khách đến 279.600 lượt khách.

Tỉnh quảng Ninh xác định, với kết cấu hạ tầng, cảng biển khu vực sẽ có từ 27 - 30 bến cảng, gồm từ 54 - 60 cầu cảng với tổng chiều dài từ 12.285 - 13.616m (chưa bao gồm các bến cảng khác). Tầm nhìn đến năm 2050, cảng biển tỉnh Quảng Ninh đáp ứng cho hàng hóa với tốc độ tăng trưởng bình quân từ 5%/năm đến 5,3%/năm. Qua đó, góp phần phát triển hệ thống cảng biển của tỉnh Quảng Ninh có sức cạnh tranh cao, có thương hiệu mang tầm khu vực và quốc tế. Đồng thời, đáp ứng đầy đủ, hiệu quả nhu cầu phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh và bảo đảm vững chắc quốc phòng - an ninh. Đồng thời, đầu tư xây dựng, cải tạo nâng cấp các tuyến luồng hàng hải như luồng vào các cảng khu vực Cẩm Phả và khu chuyển tải Hòn Nét cho tàu trọng tải đến 200.000 tấn; luồng Hòn Gai - Cái Lân cho tàu đến 50.000 tấn; luồng Sông Chanh cho tàu đến 50.000 tấn; luồng Vạn Gia cho tàu đến 20.000 tấn… đầu tư các bến cảng tại khu vực trên địa bàn sao cho phù hợp với nhu cầu phát triển kinh tế - xã hội của địa phương.

Tỉnh Quảng Ninh xác định, thời gian tới, địa phương sẽ tiếp tục nghiên cứu ban hành cơ chế chính sách đủ mạnh để thu hút đầu tư vào các khu kinh tế, tạo nguồn hàng cho các hãng tàu về làm hàng tại các cảng của tỉnh; thu hút, kêu gọi các tập đoàn tài chính, ngân hàng mở chi nhánh, văn phòng đại diện tại tỉnh Quảng Ninh. Tập trung rà soát, hiện thực hóa các quy hoạch và có định hướng dài hơi cho phát triển. Trong đó, chú trọng kêu gọi thu hút đầu tư và hỗ trợ đầu tư hạ tầng cảng biển; hoàn thiện hạ tầng giao thông kết nối để làm cơ sở thu hút đầu tư ngoài ngân sách; nâng cao chất lượng, dịch vụ cảng biển. Đồng thời, kêu gọi các doanh nghiệp có kinh nghiệm, năng lực tài chính và ý tưởng đầu tư đồng bộ hệ thống cảng biển, hậu cần logistics, kinh doanh đa loại hình dịch vụ theo chuỗi đạt chuẩn quốc tế; tiếp tục triển khai các giải pháp quảng bá thương hiệu, định vị thương hiệu hệ thống cảng biển của tỉnh Quảng Ninh đến các hãng tàu lớn, các doanh nghiệp cung ứng dịch vụ cảng biển trên thế giới.

Tích cực đẩy mạnh ứng dụng công nghệ hiện đại, nâng cao chất lượng dịch vụ, đáp ứng nhu cầu thị trường vận tải, tham gia sâu vào các chuỗi cung ứng nhằm từng bước gia tăng, chiếm lĩnh thị phần quốc tế… Qua đó, đưa tỉnh Quảng Ninh trở thành một trung tâm kinh tế biển bền vững của cả nước, cửa ngõ trung chuyển hướng biển của khu vực trên cơ sở phát triển du lịch - dịch vụ kết nối khu vực và quốc tế, là một trong những trung tâm logistics trọng điểm của cả nước./.