MDG vẫn là thách thức đối với nhiều nước

Ngày 11-9, Liên hợp quốc đã công bố báo cáo về tiến trình thực hiện các Mục tiêu Phát triển Thiên niên kỷ (MDG), trong đó cảnh báo nhiều nước châu Phi khó có thể đạt được những mục tiêu này vào năm 2015.

Về mục tiêu đầu tiên là cắt giảm 50% số người cực nghèo vào năm 2015 so với năm 1990, báo cáo cho biết, số người sống dưới mức nghèo khổ trên thế giới đã giảm từ 1,8 tỉ người năm 1990 xuống còn 1,4 tỉ vào năm 2005.

Trong cùng thời gian này, tỷ lệ những người sống dưới mức nghèo khổ (thu nhập 1,25 USD/ngày) đã giảm từ 41,7% xuống còn 25,7%. Báo cáo cho rằng nếu đà này được duy trì, mục tiêu về giảm nghèo là có thể thực hiện được.

Tuy nhiên, báo cáo nhấn mạnh chỉ có khu vực Đông Á và Đông Nam Á là đang trong tiến trình thực hiện thành công mục tiêu trên.

Số người sống dưới mức nghèo khổ vẫn tăng lên ở nhiều nước đang phát triển, nhất là ở Nam sa mạc Xa-ha-ra của châu Phi, nơi số người sống dưới 1,25 USD/ngày đã tăng thêm 100 triệu người trong giai đoạn 1990-2005. Báo cáo cũng nêu rõ các cuộc xung đột, đặc biệt là ở Iraq, đang đẩy hàng triệu người vào cảnh nghèo khổ.

Về mục tiêu phổ cập giáo dục tiểu học, Liên hợp quốc cho biết tỷ lệ học sinh đến trường đã vượt 90% ở hầu hết các khu vực và nhiều nước đã tiến rất gần tới mục tiêu phổ cập giáo dục tiểu học. Số trẻ em ở độ tuổi tiểu học không được đến trường đã giảm từ 103 triệu em năm 1999 xuống còn 73 triệu năm 2006, cho dù số trẻ ở độ tuổi này đã tăng lên trên toàn thế giới.

Nam sa mạc Xa-ha-ra vẫn là khu vực có tỷ lệ trẻ em ở độ tuổi tiểu học đến trường thấp nhất, 71%, với khoảng 38 triệu em không được tới trường. Ở Nam Á, mặc dù tỷ lệ học sinh tới trường đã đạt 90%, nhưng vẫn còn tới 18 triệu trẻ em ở độ tuổi tiểu học không được đến lớp.

Về mục tiêu bình đẳng giới, báo cáo của Liên hợp quốc cho biết, khoảng cách nam nữ trong giáo dục tiểu học đã được thu hẹp và ở một số khu vực, tỷ lệ học sinh nữ ở bậc trung học phổ thông đến trường đã vượt học sinh nam. Cơ hội việc làm cho phụ nữ cũng đã được mở rộng, nhưng phần đông phụ nữ vẫn phải làm những công việc không an toàn và có thu nhập thấp.

Về mục tiêu cắt giảm 2/3 tỷ lệ trẻ em tử vong trước 5 tuổi, báo cáo cho biết, lần đầu tiên kể từ khi số liệu về trẻ em chết yểu được thống kê, số trẻ trong độ tuổi này tử vong đã giảm xuống dưới 10 triệu em năm 2006. Tuy nhiên, hàng triệu em vẫn còn bị chết vì những nguyên nhân có thể ngăn chặn được.

Nguy cơ trẻ em chết trước 5 tuổi ở các nước đang phát triển vẫn cao gấp 13 lần so với ở các nước phát triển. Các quốc gia khu vực Nam sa mạc Xa-ha-ra chiếm khoảng một nửa số trẻ em chết trước 5 tuổi của các nước đang phát triển.

Với mục tiêu cắt giảm 3/4 tỷ lệ bà mẹ tử vong khi mang thai và sinh con, báo cáo của Liên hợp quốc cho biết tỷ lệ này vẫn cao tới mức không thể chấp nhận được ở các nước đang phát triển. Trong năm 2005, hơn 500.000 bà mẹ bị chết khi mang thai, sinh con hoặc trong 6 tuần sau khi sinh nở. 99% số vụ tử vong này xảy ra ở các nước đang phát triển, trong đó riêng Nam sa mạc Xa-ha-ra và Nam Á chiếm 86%.

Đối với mục tiêu chặn đứng và đảo chiều mức độ lây lan của HIV/AIDS vào năm 2015, báo cáo cho biết tuy cộng đồng quốc tế đã đạt được một số thành tựu trong nỗ lực này nhưng căn bệnh thế kỷ vẫn tiếp tục cướp đi sinh mạng của quá nhiều người, nhất là ở Tiểu sa mạc Xa-ha-ra.

Trung bình mỗi ngày có gần 7.500 người bị nhiễm HIV và 5.500 người bị chết vì AIDS. Tuy nhiên, nhờ các chương trình phòng chống, số người mới nhiễm HIV đã giảm từ 3 triệu năm 2001 xuống còn 2,7 triệu năm 2007 và số người chết vì AIDS cũng đã giảm từ 2,2 triệu năm 2005 xuống còn 2 triệu năm 2007. Số người đang sống với HIV đã tăng từ 29,5 triệu năm 2001 lên 33 triệu năm 2007, trong đó phần lớn là ở Tiểu sa mạc Xa-ha-ra.

Về mục tiêu bảo đảm môi trường bền vững, báo cáo cho rằng thế giới cần phải thực hiện những biện pháp khẩn cấp để hạn chế lượng khí thải gây hiệu ứng nhà kính. Lượng khí thải CO2 đã lên tới 28 tỉ m³ vào năm 2005 và đang tiếp tục tăng lên. Lượng khí thải CO2 trên toàn cầu đã tăng 30% trong giai đoạn 1990-2005, trong đó nhịp độ tăng trong giai đoạn 2000-2005 nhanh hơn một thập niên trước đó.

Về mục tiêu cuối cùng - hợp tác toàn cầu vì sự phát triển, báo cáo cho biết viện trợ phát triển chính thức (ODA) tiếp tục giảm từ 107,1 tỉ USD năm 2005 xuống còn 104,4 tỷ USD năm 2006 và 103,7 tỉ USD năm 2007. Điều này là trái với cam kết của các nước phát triển, tăng ODA từ 80 tỉ USD năm 2004 lên 130 tỉ USD vào năm 2010 (tính theo giá cố định của năm 2004).

Phát biểu khi công bố báo cáo này tại trụ sở Liên hợp quốc ở New York (Mỹ), Tổng Thư ký Liên hợp quốc Ban Ki-moon kêu gọi cộng đồng quốc tế thực hiện những bước đi cụ thể nhằm đạt được các MDG vào năm 2015. Ông lưu ý rằng mặc dù có nhiều thách thức, nhưng hầu hết các MDG là có thể đạt được ở nhiều quốc gia./.