I-ran chấp nhận nối lại đàm phán hạt nhân

Ngoại trưởng A. Xa-lê-hi nêu rõ, I-ran hoan nghênh đề xuất của Nga về phương thức tiếp cận "từng giai đoạn" nhằm giải quyết tranh cãi xung quanh chương trình hạt nhân của Tê-hê-ran. Về phần mình, Ngoại trưởng Nga X. La-vrốp cho rằng, cuộc đàm phán về vấn đề hạt nhân của I-ran có thể nối lại, chủ yếu phụ thuộc vào Tê-hê-ran và I-ran là phía quyết định thời gian nối lại cuộc thương lượng. Ông X. La-vrốp hy vọng I-ran và 6 nước gồm Anh, Trung Quốc, Pháp, Nga, Mỹ và Đức sẽ sớm nối lại cuộc đàm phán về chương trình hạt nhân của I-ran.

Trước đó, Thư ký Hội đồng An ninh quốc gia Nga Ni-cô-lai Pa-tru-sép (Nikolai Patrushev) cũng có chuyến thăm I-ran trong 2 ngày 15 và 16-8-2011 nhằm tăng cường quan hệ giữa hai nước và thúc đẩy việc nối lại cuộc đàm phán về hạt nhân của I-ran. Theo lịch trình, ông N. Pa-tru-sép đã hội đàm với ông Xa-ít Gi-A-lili (Saeed JA-lili), Thư ký Hội đồng An ninh quốc gia tối cao I-ran, có các cuộc gặp với Tổng thống Ma-mút A-ma-đi-nê-giát (Mahmoud Ahmadinejad) và Ngoại trưởng A. Xa-lê-hi. Chủ đề trọng tâm trong chuyến thăm của ông N. Pa-tru-sép là đưa ra đề xuất của Mát-xcơ-va về việc giải quyết theo từng giai đoạn đối với vấn đề hạt nhân I-ran.

Chuyến thăm của Thư ký Hội đồng An ninh quốc gia Nga diễn ra trong bối cảnh Mát-xcơ-va đang nỗ lực nối lại các cuộc đàm phán hạt nhân giữa I-ran và Nhóm P5+1 (gồm 5 nước ủy viên thường trực Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc và Đức). Giữa tháng 7 vừa qua, Ngoại trưởng Nga X. La-vrốp cũng đã đưa ra đề xuất áp dụng cách tiếp cận "từng giai đoạn" đối với chương trình hạt nhân của I-ran nhằm tái khởi động tiến trình đàm phán đang trong tình trạng bế tắc.

I-ran đã bị Liên hợp quốc bốn lần áp dụng các biện pháp cấm vận vì chương trình làm giàu hạt nhân của nước này bị các nước phương Tây nghi ngờ là phát triển vì mục đích quân sự cho dù nước này đã nhiều lần phản đối. Chính vì vậy, sau khi Nga đưa ra đề xuất về đàm phán hạt nhân trên, trong cuộc gặp Thư ký Hội đồng An ninh quốc gia Nga N. Pa-tru-sép đang ở thăm I-ran  ngày 16-8-2011, Tổng thống I-ran M. A-ma-đi-nê-giát đã hoan nghênh đề xuất của Nga về phương thức tiếp cận "từng giai đoạn" nhằm giải quyết tranh cãi xung quanh chương trình hạt nhân của Tê-hê-ran.

Tổng thống Ma-mút A-ma-đi-nê-giát cho biết, "I-ran hoan nghênh đề xuất của Nga và sẵn sàng hợp tác trong vấn đề này". Theo ông M. A-ma-đi-nê-giát, việc Nga giúp I-ran xây dựng nhà máy điện hạt nhân đã và đang góp phần tích cực và có hiệu quả vào việc tăng cường quan hệ giữa hai nước. Còn Thư ký Hội đồng An ninh quốc gia Nga N. Pa-tru-sép cho biết, Nga sẵn sàng tăng cường hợp tác hơn nữa với I-ran về kinh tế, giao thông, viễn thông, chương trình hạt nhân. Nga sẵn sàng đóng vai trò trong việc thúc đẩy các mối quan hệ song phương và hợp tác trong các vấn đề khu vực. Ông nhấn mạnh vấn đề hạt nhân của I-ran cần phải được giải quyết thông qua đối thoại và thương lượng.

Trong cuộc hội đàm với ông N. Pa-tru-sép cùng ngày 16-8, trưởng đoàn đàm phán hạt nhân của I-ran, Thư ký Hội đồng An ninh quốc gia I-ran Xa-ít Gi-A-li-li cho rằng, đề xuất của Nga có thể giúp nối lại cuộc thương lượng về hợp tác hạt nhân phục vụ các mục đích hòa bình, đồng thời là cơ sở cho các cuộc đàm phán về hợp tác quốc tế và khu vực, đặc biệt là về các hoạt động hạt nhân phục vụ mục đích hòa bình.

Trong một diễn biến khác, hãng thông tấn Mehr của I-ran ngày 16-8 đưa tin Bộ trưởng Quốc phòng nước này, Tướng A-mát Va-hi-di (Ahmad Vahidi) cho biết, trong những năm qua I-ran đã đạt được những thành tựu lớn trong lĩnh vực quốc phòng và sẽ nằm trong số 5 quốc gia sở hữu công nghệ quốc phòng hiện đại nhất. Còn kênh truyền hình Press TV đưa tin Giám đốc Tổ chức Năng lượng Nguyên tử I-ran Phê-rây-đun Áp-ba-xi Đa-va-ni (Fereydoun Abbassi Davani) ngày 17-8 tuyên bố, I-ran đang chuẩn bị cho việc chính thức khai trương nhà máy điện hạt nhân đầu tiên của nước này do Nga xây dựng ở Bu-sê (Bushehr). Ông A. Đa-va-ni cho biết, nhà máy Bu-sê đang tiếp cận giai đoạn tiền sản xuất, với những thử nghiệm ban đầu đối với lò phản ứng và tuốc-bin đang ở giai đoạn cuối cùng. Nhà máy sẽ bắt đầu sản xuất điện từ giữa tháng 11 hoặc tháng 12 tới.

Trước đó, ngày 14-8, ông Đa-va-ni đã đưa ra tuyên bố, nhà máy điện Bu-sê sẽ chính thức đi vào hoạt động từ cuối tháng 8-2011 với công suất ban đầu đạt 40% và đạt công suất 100% vào cuối tháng 11 hoặc đầu tháng 12 tới. Nhà máy điện hạt nhân Bu-sê do Tập đoàn Rosatom của Nga xây dựng theo hợp đồng trị giá 1 tỉ USD ký năm 1995. Tuy nhiên, thời hạn hoàn thành nhà máy vào năm 1999 đã bị lùi lại nhiều lần./.