Tỉnh An Giang khát vọng bứt phá tăng trưởng hai con số trong nhiệm kỳ mới

Phát huy tiềm năng, lợi thế thúc đẩy tăng trưởng

Tỉnh An Giang ngày nay được hợp nhất từ hai tỉnh An Giang và Kiên Giang, có vị trí địa chiến lược đặc biệt quan trọng, với đường bờ biển dài 200km và tuyến biên giới hơn 148km giáp với Campuchia, địa hình đa dạng, thuận lợi giao thương quốc tế qua cửa khẩu quốc tế Vĩnh Xương, Tịnh Biên, Hà Tiên và các cửa khẩu phụ; có biển Tây và đầu nguồn sông Mêkông là đầu mối giao thương nội vùng đồng bằng sông Cửu Long, kết nối với Thành phố Hồ Chí Minh, Phnom Penh và Vịnh Thái Lan.

Sau hợp nhất, không gian phát triển kinh tế của tinh được mở rộng với sự kết hợp hài hòa giữa đồng bằng, biên giới và biển đảo, tạo điều kiện thuận lợi để phát triển kinh tế tổng hợp, phát triển đa ngành, đa lĩnh vực. An Giang có diện tích hơn 9.888km² với đầy đủ các yếu tố đồng bằng - rừng - biển; biên giới - nội địa. Việc hợp nhất hai địa phương giúp khai thác tốt hơn các tiềm năng và lợi thế so sánh về nông nghiệp, thủy sản nước ngọt và biên mậu, kết hợp với thế mạnh về kinh tế biển, đánh bắt, nuôi trồng thủy sản mặn lợ và du lịch biển đảo. Quy mô dân số gần 5 triệu người (đứng đầu vùng đồng bằng sông Cửu Long) không chỉ tạo ra thị trường tiêu dùng nội địa rộng mà còn thu hút mạnh mẽ hơn nguồn vốn đầu tư trong và ngoài nước.

Các dự án hạ tầng giao thông, tạo bước đột phá cho vùng đồng bằng sông Cửu Long nói chung và tỉnh An Giang nói riêng đang được tập trung đầu tư hoàn thiện sẽ mở đường và tác động tích cực đến phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh. Đặc biệt, các dự án kết cấu hạ tầng kết nối nội tỉnh, liên tỉnh, liên vùng,  được đầu tư bài bản, trong đó có tuyến cao tốc Châu Đốc - Cần Thơ - Sóc Trăng giai đoạn 1 sẽ hoàn thành trong năm 2026, dự án đường Hồ Chí Minh đoạn Rạch Sỏi - Bến Nhất, Gò Quao - Vĩnh Thuận; tuyến cao tốc Hà Tiên - Rạch Giá - Bạc Liêu; tuyến đường bộ ven biển kết nối với tỉnh Cà Mau; đường bộ ven biển đoạn Rạch Giá - Hòn Đất và từ Hòn Đất - Kiên Lương. Hạ tầng du lịch, khu vui chơi, giải trí của tỉnh tiếp tục được tập trung đầu tư, nâng cấp, mở rộng, hoàn thiện, góp phần tăng trưởng ngành du lịch và dịch vụ của tỉnh, đặc biệt là đặc khu Phú Quốc và cụm thương mại - dịch vụ - du lịch Châu Đốc - Tịnh Biên - Hà Tiên - Rạch Giá.

Với vị trí chiến lược nằm trên tuyến hàng hải quốc tế và gần nhiều trung tâm kinh tế của khu vực Đông Nam Á, Đặc khu Phú Quốc có lợi thế lớn trong giao thương, du lịch và kết nối quốc tế. Kết cấu hạ tầng ngày càng được đầu tư đồng bộ và hiện đại, trong đó nổi bật là việc mở rộng sân bay quốc tế Phú Quốc, nâng công suất đón khách và mở rộng mạng lưới đường bộ, cảng biển phục vụ du lịch và logistics. Đặc biệt, sự góp mặt của các tập đoàn kinh tế lớn như Vingroup, Sun Group cùng hàng loạt thương hiệu quốc tế đã tạo ra hệ sinh thái du lịch - nghỉ dưỡng đa dạng, đẳng cấp, thu hút lượng lớn du khách trong và ngoài nước. Bên cạnh đó, Phú Quốc đang được hưởng nhiều cơ chế ưu đãi về đầu tư, đất đai, visa… giúp thu hút các dự án quy mô lớn trong các lĩnh vực bất động sản và dịch vụ.

Tỉnh An Giang có nhiều thế mạnh nổi bật để phát triển các lĩnh vực kinh tế xanh. Với diện tích tự nhiên rộng lớn, đa dạng địa hình từ đồng bằng, sông ngòi đến biển đảo, tỉnh có điều kiện thuận lợi để đẩy mạnh các mô hình nông nghiệp hữu cơ, nông nghiệp công nghệ cao, tiết kiệm tài nguyên và thân thiện với môi trường. Toàn bộ khu vực tứ giác Long Xuyên tạo ra dư địa phát triển rộng lớn hơn, phát huy ưu thế và khai thác lợi thế nhờ quy mô để phát triển các sản phẩm nông nghiệp, công nghiệp chế biến nông sản, tạo cơ hội cho chuyển dịch cơ cấu kinh tế nội ngành nông nghiệp theo hướng gia tăng giá trị, ứng dụng khoa học - công nghệ và chuyển đổi số vào sản xuất theo hướng canh tác bền vững, giảm sử dụng hóa chất và phát thải khí nhà kính.

Với đường bờ biển dài và hệ sinh thái rừng ngập mặn phong phú, tỉnh có tiềm năng lớn để phát triển kinh tế biển xanh như nuôi trồng thủy sản sinh thái, đánh bắt bền vững và phát triển điện gió ngoài khơi. Nguồn năng lượng tái tạo, đặc biệt là điện mặt trời và điện gió, có nhiều cơ hội phát triển tại các khu vực ven biển và hải đảo, góp phần thúc đẩy quá trình chuyển đổi năng lượng sạch. Bên cạnh đó, tỉnh còn sở hữu nhiều tài nguyên thiên nhiên, di tích văn hóa và hệ sinh thái đặc sắc như rừng tràm Trà Sư, núi Cấm, U Minh Thượng, Phú Quốc… thích hợp để phát triển du lịch sinh thái, du lịch cộng đồng gắn với bảo tồn thiên nhiên.

Tỉnh An Giang có thuận lợi lớn về tài nguyên văn hóa truyền thống. Đây là nơi sinh sống của các cộng đồng dân tộc với nhiều văn hóa đặc sắc như Kinh, Khmer, Chăm, Hoa… với những di sản văn hóa vật thể và phi vật thể đa dạng như lễ hội Vía Bà Chúa Xứ Núi Sam, lễ hội Đua bò Bảy Núi, văn hóa Óc Eo - Ba Thê, nghệ thuật kiến trúc đình chùa, nhà sàn, làng nghề truyền thống, múa hát dân gian Khmer và Chăm… Những giá trị này không chỉ góp phần gìn giữ bản sắc dân tộc mà còn là chất liệu quý giá cho việc phát triển công nghiệp văn hóa. Đặc biệt, du lịch văn hóa - tâm linh - sinh thái có thể kết hợp với truyền thông, công nghệ số để phát triển các sản phẩm trải nghiệm văn hóa độc đáo, phục vụ khách du lịch trong và ngoài nước.

Với tiềm năng thiên nhiên phong phú, vị thế chiến lược, hạ tầng giao thông, logistics ngày càng đồng bộ và nguồn lực con người dồi dào, An Giang hoàn toàn có khả năng đạt mục tiêu tăng trưởng “hai con số”, trở thành cực tăng trưởng mới của đồng bằng sông Cửu Long và đóng góp tích cực vào sự phát triển nhanh, bền vững của đất nước.

Thách thức đang phải đối mặt

Để hiện thực hóa mục tiêu tăng trưởng hai con số tỉnh An Giang cần tập trung tháo gỡ những thách thức sau:

Thách thức lớn nhất là việc chuyển dịch cơ cấu các khu vực kinh tế còn chậm, ngành nông nghiệp của tỉnh An Giang vẫn còn chiếm tỷ trọng cao, trong khi đó tỷ trọng ngành công nghiệp - xây dựng còn thấp. Hơn nữa, giá trị gia tăng trong từng ngành còn khá thấp, đặc biệt ở các ngành có lợi thế như sản xuất lúa gạo, thủy sản, du lịch.

Thiên tai, biến đổi khí hậu tiếp tục ảnh hưởng đến sự phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh. Sạt lở bờ sông, diễn biến phức tạp, thời tiết cực đoan ảnh hưởng đến sản xuất nông nghiệp, nuôi trồng thủy hải sản và các hoạt động kinh tế - xã hội của người dân. Các vùng ven biển đối mặt với xâm nhập mặn, sạt lở bờ biển, thiếu nước ngọt.

Đối mặt với nhiều thách thức trong bối cảnh hội nhập sâu rộng và tái cấu trúc chuỗi cung ứng toàn cầu. Sự tham gia của Việt Nam vào các hiệp định thương mại tự do thế hệ mới (EVFTA, CPTPP, RCEP) và căng thẳng địa chính trị đặt ra yêu cầu ngày càng cao đối với sản phẩm nông - thủy sản của tỉnh. Các tiêu chuẩn về chất lượng, an toàn thực phẩm, truy xuất nguồn gốc và đặc biệt là yêu cầu “xanh hóa” chuỗi sản xuất đang trở thành điều kiện bắt buộc để tiếp cận thị trường toàn cầu. Tỉnh An Giang đang chịu áp lực cạnh tranh gay gắt từ các sản phẩm giá rẻ của các nước, đặc biệt là Thái Lan - quốc gia có lợi thế tương đồng về lúa gạo, thủy sản và du lịch. Nếu không kịp thời nâng cấp chuỗi giá trị sản xuất, cải thiện hạ tầng logistics và đẩy mạnh cải cách hành chính, tỉnh An Giang có nguy cơ chỉ đóng vai trò cung ứng nguyên liệu thô, bỏ lỡ cơ hội tham gia sâu vào chuỗi giá trị toàn cầu và thu hút các dòng vốn đầu tư chiến lược.

Với đường biên giới đất liền và biển dài, mật độ dân cư di biến động cao. Tình trạng buôn lậu, tội phạm biên giới và di cư trái phép diễn biến khó lường do địa hình sông nước phức tạp.

Cơ cấu lại kinh tế theo hướng kinh tế tuần hoàn, kinh tế xanh và bền vững, kinh tế phát thải các-bon thấp, kinh tế số và kinh tế chia sẻ là xu thế tất yếu của thời đại. Tuy vậy, với đặc thù của tỉnh có truyền thống phát triển nông nghiệp, các mô hình kinh tế này còn mới mẻ, nên đòi hỏi cần có thời gian và nguồn lực (con người, tài nguyên thiên nhiên, tài sản, hệ thống chính trị, xã hội, thị trường...) để thực hiện. Các cơ chế đặc thù đối với những địa bàn đặc thù vẫn chưa được chú ý đủ mức.

Doanh nghiệp phần lớn có quy mô nhỏ và vừa, trình độ công nghệ chưa cao, quy mô sản xuất nhỏ lẻ, năng lực tài chính hạn chế và kinh nghiệm quản lý yếu kém, bộc lộ nhiều bất cập. Thiếu cơ chế, chính sách thúc đẩy doanh nghiệp nhỏ và vừa phát triển; thiếu nguồn nhân lực chất lượng cao, đặc biệt là trong lĩnh vực kinh tế biển, logistics, năng lượng tái tạo, kinh tế số và chuyển đổi số.

Sự dịch chuyển lao động từ An Giang đến các tỉnh, khu vực Đông Nam bộ để tìm việc làm cao, gây hạn chế, thiếu hụt nguồn lao động cho tỉnh. Kết cấu hạ tầng kinh tế - xã hội mặc dù ngày càng được đầu tư mới, nâng cấp, mở rộng nhưng nhìn chung vẫn chưa đáp ứng yêu cầu phát triển. Trình độ dân trí còn nhiều hạn chế nên khả năng thu hút đầu tư cho phát triển các ngành kinh tế gặp nhiều khó khăn.

Chiến lược phát triển trong giai đoạn mới

Trong nhiệm kỳ 2025 - 2030, tỉnh An Giang xác định mục tiêu tăng trưởng GRDP bình quân từ 10% trở lên, GRDP bình quân đầu người đạt khoảng 6.000 đô la Mỹ, thu ngân sách đạt 145.000 - 175.000 tỷ đồng. Những con số này không chỉ là chỉ tiêu kinh tế mà còn phản ánh quyết tâm mạnh mẽ trong chuyển dịch cơ cấu kinh tế, nâng cao giá trị gia tăng các ngành chủ lực, phát triển hạ tầng, logistics và nguồn nhân lực chất lượng cao. Đây là nền tảng vững chắc để tỉnh An Giang trở thành cực tăng trưởng mới của vùng đồng bằng sông Cửu Long, góp phần tích cực vào sự phát triển nhanh, bền vững của đất nước.

Thứ nhất, phát huy hiệu quả các nghị quyết của Bộ Chính trị trong chuyển dịch cơ cấu kinh tế, đổi mới mô hình tăng trưởng, nâng cao năng suất, chất lượng, giá trị gia tăng và năng lực cạnh tranh của nền kinh tế. Tập trung phát triển kinh tế nông nghiệp hiện đại, bền vững và có giá trị gia tăng cao, thông qua áp dụng công nghệ tiên tiến, hiện đại, sản xuất thông minh theo hướng xanh, tuần hoàn, số hóa,… tạo nền tảng thúc đẩy phát triển công nghiệp chế biến sâu, chế biến tinh gắn với vùng nguyên liệu tập trung theo định hướng quy hoạch ngành nông nghiệp, trong đó cần phát triển các trung tâm nghiên cứu giống, đẩy mạnh nuôi biển. Đẩy mạnh thu hút đầu tư phát triển các ngành công nghiệp trọng tâm như: công nghiệp chế biến lương thực - thực phẩm, dược liệu, năng lượng tái tạo; may mặc, giày da, công nghiệp sản xuất vật liệu xây dựng.

Thứ hai, phát triển dịch vụ du lịch tỉnh An Giang trở thành thương hiệu mạnh quốc gia và quốc tế, lấy Phú Quốc làm trung tâm du lịch sinh thái, nghỉ dưỡng đẳng cấp quốc tế, là điểm đến để dẫn dắt, kết nối với khu, điểm du lịch quan trọng khác như Núi Cấm, Núi Sam, Rừng tràm Trà Sư, U Minh Thượng, vùng nông thôn sinh thái sông nước; kết hợp với phát triển kinh tế ban đêm ở các đô thị lớn Rạch Giá, Long Xuyên, Châu Đốc và Hà Tiên tạo ra hệ thống dịch vụ du lịch liên hoàn và thông suốt. Tổ chức lập, điều chỉnh và thực hiện quy hoạch tỉnh, các quy hoạch chuyên ngành một cách đồng bộ, chú trọng quy hoạch không gian biển của đặc khu Phú Quốc và Kiên Hải gắn với đặc khu Thổ Châu phù hợp với quy hoạch không gian biển quốc gia để tập trung nguồn lực đầu tư hạ tầng kết nối, tạo điều kiện thuận lợi để thu hút các nhà đầu tư vào những lĩnh vực tiềm năng, lợi thế góp phần thúc đẩy tăng trưởng kinh tế.

Thứ ba, hoàn thiện các tuyến đường cao tốc Châu Đốc - Cần Thơ - Sóc Trăng, Hà Tiên - Rạch Giá - Bạc Liêu; các tuyến Quốc lộ 91, 80, N1, Vàm Cống - Rạch Sỏi, các tuyến kết nối nội tỉnh: Rạch Giá - Long Xuyên, Châu Đốc - Hà Tiên, nâng cấp, mở rộng Cảng hàng không quốc tế Phú Quốc, sân bay Rạch Giá, cảng sông, cảng biển để kết nối thông suốt với các tuyến giao thông đối nội đến các trung tâm kinh tế lớn Rạch Giá, Long Xuyên, Châu Đốc, Hà Tiên, khu công nghiệp, cụm công nghiệp, khu kinh tế cửa khẩu, vùng sản xuất và các khu, điểm du lịch trọng điểm của tỉnh, để làm đòn bẩy thu hút đầu tư phát triển du lịch, công nghiệp, dịch vụ logistics góp phần thúc đẩy tăng trưởng.

Thúc đẩy đầu tư phát triển các đô thị, vùng kinh tế động lực của tỉnh, đặc khu Phú Quốc, Rạch Giá, Long Xuyên, Châu Đốc, Hà Tiên trở thành các đô thị du lịch, sinh thái, tâm linh và nghỉ dưỡng, vui chơi giải trí đạt tầm cỡ quốc tế; thương mại - dịch vụ tổng hợp và chuyên ngành; trung tâm khoa học và công nghệ, nông nghiệp và thủy sản, thương mại biên giới để lan tỏa sang các vùng, khu vực khác để phát triển các lĩnh vực kinh tế của tỉnh.

Thứ tư, tiếp tục đẩy mạnh cải cách hành chính, cải thiện môi trường đầu tư kinh doanh, nâng cao năng lực cạnh tranh cấp tỉnh, tạo mọi điều kiện thuận lợi để doanh nghiệp đang hoạt động mở rộng quy mô sản xuất - kinh doanh; phát triển các doanh nghiệp mới ở các lĩnh vực quan trọng như phát triển thương mại - dịch vụ và du lịch, logistics, nuôi biển công nghệ cao, công nghiệp chế biến sâu, chế biến tinh, năng lượng tái tạo. Thực hiện đồng bộ các chính sách thu hút, đãi ngộ nhân tài và bồi dưỡng nguồn nhân lực, nhất là phát triển đội ngũ trí thức, các chuyên gia, nhà khoa học đầu ngành trong lĩnh vực then chốt, trọng yếu, lĩnh vực mới, đặc biệt là lĩnh vực khoa học, công nghệ, chuyển đổi số, chuyển đổi xanh để tạo động lực mới thúc đẩy tăng trưởng./.