Việt Nam - Cuba trao đổi lý luận về vai trò lãnh đạo của Đảng Cộng sản trong định hướng phát triển kinh tế

Chủ trì Hội thảo có các đồng chí: Nguyễn Thanh Nghị, Ủy viên Trung ương Đảng, Trưởng Ban Chính sách, Chiến lược Trung ương Đảng Cộng sản Việt Nam và Jorge Luis Broche Lorenzo, Bí thư Trung ương Đảng, Trưởng Ban Kinh tế Sản xuất Trung ương Đảng Cộng sản Cuba.

Phát biểu khai mạc, đồng chí Nguyễn Thanh Nghị nhấn mạnh, hội thảo là bước cụ thể hóa Thỏa thuận hợp tác giữa hai Ban ký năm 2024, đồng thời triển khai các nội dung của Tuyên bố chung Việt Nam - Cuba tháng 9-2025 về tăng cường trao đổi lý luận, chia sẻ kinh nghiệm trong lãnh đạo phát triển kinh tế - xã hội. Đồng chí khẳng định, Việt Nam luôn coi trọng quan hệ đoàn kết, hữu nghị đặc biệt với Cuba. Hội thảo lần này có ý nghĩa thiết thực trong bối cảnh hai nước cùng triển khai những định hướng chiến lược lớn về đổi mới mô hình tăng trưởng, phát triển kinh tế nhiều thành phần và hội nhập quốc tế sâu rộng.

Tại hội thảo, các đại biểu Cuba trao đổi kinh nghiệm trong ổn định kinh tế vĩ mô, cơ cấu lại sản xuất, cải thiện cân đối lớn của nền kinh tế, phát triển doanh nghiệp nhà nước, nâng cao năng suất lao động và phát huy vai trò của khoa học,  công nghệ trong đổi mới mô hình phát triển. Phía Cuba cũng chia sẻ những nỗ lực vượt qua khó khăn do cấm vận, đẩy mạnh sản xuất trong các ngành ưu tiên, tăng cường phân cấp đi đôi với siết chặt kỷ luật, kỷ cương và triển khai các chính sách tài chính - tiền tệ nhằm kiểm soát lạm phát, bảo đảm an sinh xã hội.

Các tham luận của Việt Nam tập trung đánh giá thực tiễn 40 năm đổi mới đã đem đến cho Việt Nam nhiều bài học quý báu, được đúc rút từ thực tiễn sinh động của công cuộc đổi mới toàn diện đất nước dưới sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam. Trong đó, có những bài học lớn về thực hiện đổi mới mô hình tăng trưởng, cơ cấu lại nền kinh tế; về giữ vững ổn định kinh tế vĩ mô, đổi mới và phát huy vai trò của các khu vực kinh tế; về thúc đẩy hội nhập quốc tế chủ động, tích cực, hiệu quả. Trên cơ sở đó, phân tích định hướng đổi mới mô hình tăng trưởng theo chiều sâu, chuyển từ tăng trưởng theo số lượng sang dựa vào năng suất, khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số; thúc đẩy phát triển các khu vực kinh tế theo tinh thần Nghị quyết Đại hội XIII và Nghị quyết số 68-NQ/TW; tiếp tục giữ vững ổn định kinh tế vĩ mô, củng cố các cân đối lớn, nâng cao sức chống chịu của nền kinh tế; đồng thời triển khai chủ động, tích cực đường lối hội nhập quốc tế toàn diện, sâu rộng, phù hợp với lợi ích quốc gia - dân tộc. Các tham luận cũng chia sẻ kinh nghiệm trong lãnh đạo cải cách thể chế, hoàn thiện chính sách phát triển, phát huy vai trò chủ động của địa phương và doanh nghiệp, thúc đẩy liên kết vùng và phát triển kinh tế số, kinh tế xanh, kinh tế tuần hoàn.

Trong phần thảo luận, hai bên trao đổi sâu về vai trò lãnh đạo, định hướng, giám sát và điều phối chiến lược của Đảng trong phát triển kinh tế; phương thức triển khai các chương trình cơ cấu lại kinh tế gắn với đổi mới mô hình tăng trưởng; giải pháp ứng phó với biến động kinh tế thế giới, xử lý các thách thức về lạm phát, biến động thương mại toàn cầu; xây dựng tổ chức bộ máy tham mưu chiến lược để bảo đảm sự lãnh đạo toàn diện của Đảng trong bối cảnh mới.

Qua những tham luận và trao đổi, có thể rút ra được một số bài học kinh nghiệm, một số vấn đề lớn từ thực tiễn phát triển của hai nước để từ đó cùng tiếp tục thúc đẩy, nâng cao hiệu quả của quá trình đổi mới, phát triển trong bối cảnh mới. Đó là:

Thứ nhất, về đổi mới mô hình tăng trưởng gắn với cơ cấu lại nền kinh tế. Để đạt được tăng trưởng bền vững, cần chuyển đổi mô hình tăng trưởng từ mô hình theo chiều rộng, dựa dựa chủ yếu vào vốn và lao động, sang mô hình dựa trên nền tảng khoa học, công nghệ, năng suất và đổi mới sáng tạo. Cơ cấu lại nền kinh tế không chỉ là điều chỉnh tỷ trọng giữa các ngành, mà còn là quá trình tái cấu trúc sâu về thể chế, nguồn lực và phương thức quản lý, nhằm tạo nền tảng cho một nền kinh tế năng động, hiện đại và tự chủ hơn. Việc phát triển các mô hình kinh tế mới như kinh tế xanh, kinh tế số, kinh tế tuần hoàn..., là xu thế chung, cần được coi là định hướng chiến lược để vừa thúc đẩy tăng trưởng, vừa bảo đảm phát triển bền vững và bao trùm. Đặc biệt, việc không ngừng nâng cao chất lượng thể chế, hoàn thiện cơ chế phân bổ nguồn lực theo nguyên tắc thị trường có sự quản lý của Nhà nước là yêu cầu quan trọng để khơi dậy tiềm năng sáng tạo, phát huy nguồn lực của toàn xã hội, coi đây là động lực then chốt để nền kinh tế tiếp tục đổi mới và phát triển mạnh mẽ trong giai đoạn tới.

Thứ hai, về giữ vững ổn định kinh tế vĩ mô và phát huy vai trò của các khu vực kinh tế. Ổn định kinh tế vĩ mô cần được xác định là điều kiện tiên quyết cho phát triển bền vững. Trong mọi hoàn cảnh, cần kiên định mục tiêu ổn định, kiểm soát lạm phát, củng cố các cân đối lớn và duy trì niềm tin của thị trường, coi đây là nền tảng vững chắc cho tăng trưởng lâu dài. Bên cạnh đó, việc xây dựng và hoàn thiện thể chế kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa, trong đó phát huy sức mạnh tổng hợp của các khu vực kinh tế là yếu tố then chốt. Cần thực hiện nguyên tắc phát triển nền kinh tế nhiều thành phần, để các thành phần kinh tế được phát triển bình đẳng, hợp tác và cạnh tranh lành mạnh, cùng hướng tới mục tiêu chung là phát triển đất nước và nâng cao đời sống nhân dân.

Thứ ba, về chủ động và tích cực hội nhập quốc tế sâu rộng, hiệu quả. Hội nhập không chỉ là mở rộng hợp tác về kinh tế hay tham gia các cơ chế đa phương, mà còn là quá trình tự đổi mới để thích ứng, nâng cao năng lực cạnh tranh, hoàn thiện thể chế và nâng tầm vị thế quốc gia. Hội nhập chỉ có thể thành công khi được đặt trên nền tảng độc lập, tự chủ và nội lực quốc gia vững mạnh. Cần kết hợp chặt chẽ giữa hội nhập và phát triển, giữa mở cửa với củng cố nội lực; biết tận dụng hiệu quả các cơ hội từ toàn cầu hóa, song song với chủ động ứng phó các thách thức mới.

Phát biểu kết luận, đồng chí Nguyễn Thanh Nghị đánh giá cao tinh thần trao đổi thẳng thắn, cởi mở và thực chất của Hội thảo; khẳng định các nội dung chia sẻ không chỉ giúp hai Ban hiểu rõ hơn về định hướng phát triển của mỗi nước mà còn mở ra các hướng hợp tác mới trong nghiên cứu, tham mưu chiến lược và hỗ trợ nhau triển khai các nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội.

Đồng chí nhấn mạnh, hội thảo là bước đi thiết thực cụ thể hóa tinh thần hợp tác giữa hai Đảng, góp phần tăng cường gắn kết và phối hợp hiệu quả giữa các cơ quan tham mưu chiến lược trong công tác nghiên cứu, hoạch định và tổ chức thực hiện các chủ trương, chính sách phát triển kinh tế - xã hội của mỗi nước. Đồng thời, hội thảo cũng góp phần củng cố và làm sâu sắc hơn nữa mối quan hệ đoàn kết, hữu nghị đặc biệt Việt Nam - Cuba - di sản vô giá do Chủ tịch Hồ Chí Minh và lãnh tụ Fidel Castro cùng các thế hệ lãnh đạo, nhân dân hai nước dày công vun đắp; là minh chứng sinh động cho sự tin cậy chính trị và hợp tác gắn bó giữa hai cơ quan tham mưu chiến lược.

Hội thảo kết thúc thành công tốt đẹp, tạo thêm động lực thúc đẩy hợp tác nghiên cứu lý luận, chia sẻ kinh nghiệm lãnh đạo, xây dựng chính sách của Đảng và là bước triển khai quan trọng trong chương trình hợp tác giữa hai Ban, góp phần củng cố quan hệ hữu nghị, hợp tác toàn diện Việt Nam - Cuba trong giai đoạn phát triển mới./.