Tỉnh Đồng Nai phát triển nông nghiệp sinh thái, tuần hoàn, công nghệ cao, hướng tới mục tiêu Net Zero

Phát huy lợi thế, khẳng định vai trò trụ cột của nông nghiệp xanh trong phát triển bền vững

Nhiệm kỳ 2020 - 2025,  mặc dù phải đối mặt với nhiều khó khăn từ biến đổi khí hậu, dịch bệnh, sự cạnh tranh ngày càng gay gắt… Song với sự lãnh đạo, chỉ đạo, quyết liệt, hiệu quả của Tỉnh ủy, Hội đồng nhân dân, Ủy ban nhân dân tỉnh; sự quan tâm của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, các tổ chức chính trị - xã hội tỉnh; sự phối hợp đồng bộ trách nhiệm cao của các ban, sở, ngành, Ủy ban nhân dân cấp xã; sự nỗ lực, sáng tạo của các doanh nghiệp và nhất là sự chung sức, đồng lòng của nông dân tỉnh nhà, ngành nông nghiệp và môi trường tỉnh trong nhiệm kỳ qua đã đạt được nhiều kết quả nổi bật trong thực hiện nhiệm vụ nói chung và phát triển nông nghiệp sinh thái, tuần hoàn, công nghệ cao, bảo vệ quản lý môi trường nói riêng, cụ thể như: Tốc độ tăng trưởng cao, vượt mục tiêu Nghị quyết đề ra. Cơ cấu kinh tế ngành chuyển dịch đúng hướng; tăng tỷ trọng các ngành, lĩnh vực có giá trị kinh tế cao. Các mô hình nông nghiệp sinh thái, nông nghiệp tuần hoàn được triển khai rộng khắp, từ mô hình vườn - ao - chuồng kết hợp với năng lượng tái tạo, đến chăn nuôi trang trại quy mô lớn gắn với xử lý chất thải thành phân bón sinh học, mô hình lúa - cá vừa nâng cao hiệu quả kinh tế, vừa cải thiện hệ sinh thái. Toàn tỉnh đã hình thành 15 vùng sản xuất hữu cơ, tăng 5 lần so với mục tiêu đề ra năm 2025.

Công nghệ cao được áp dụng ngày càng rộng rãi. Hình thành 8 vùng sản xuất nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao; 100% diện tích trồng mới và tái canh sử dụng các giống mới, giống chất lượng cao, 95% đàn gia súc, gia cầm sử dụng giống tiến bộ kỹ thuật; tập trung ứng dụng cơ giới hoá trong sản xuất, nhất là khâu làm đất, thu hoạch đối với lúa, bắp, đậu; ứng dụng thiết bị bay không người lái trong khâu chăm sóc, phòng chống sinh vật gây hại cây trồng; thực hiện giám sát và điều khiển các thông số tiểu khí hậu trồng trọt như nhiệt độ, độ ẩm tương đối của không khí, ánh sáng, dinh dưỡng từ xa bằng điện thoại thông minh hay máy tính; thực hiện công nghệ sinh học trong trồng trọt, chăn nuôi (như: Công nghệ xử lý nước thải chăn nuôi bằng phương pháp lý - sinh - hóa kết hợp)... Toàn tỉnh hình thành 436 mô hình nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao với tổng quy mô hơn 3,7 ngàn ha cây trồng, 15,2 triệu con heo, gà/năm. Tác động nâng cao rõ về hiệu quả sản xuất như: Giá trị sản phẩm thu hoạch trên một hecta trồng trọt và nuôi trồng thủy sản đạt cao, từ 400 triệu đến 1 tỷ đồng, tăng vượt bậc (3 đến hơn 5 lần) so vơi bình quân chung toàn tỉnh.

Song song đó, công tác bảo vệ môi trường được quản lý chặt chẽ; diện tích rừng được bảo vệ hiệu quả; tỷ lệ che phủ rừng đạt 25,28%, trong đó nổi bật, Đồng Nai là tỉnh có tỷ lệ che phủ rừng cao nhất khu vực Đông Nam Bộ và Nam Bộ. Bước đầu triển khai thực hiện Hợp phần 1 của Đề án giảm thiểu khí carbon đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2050 trên địa bàn tỉnh, một nhóm giải pháp quan trọng cùng với phát triển nông nghiệp sinh thái, nông nghiệp tuần hoàn hướng tới giảm phát thải khí nhà kính 20% và năm 2030, 45% vào năm 2035 và cam kết đến năm 2050 đạt mức phát thải ròng bằng “0”.

Những kinh nghiệm quý cần tiếp tục phát huy

Thứ nhất, bài học có tính bao trùm, tính nền tảng, để mọi vấn đề được thực sự đi vào cuộc sống: Nắm và triển khai, quán triệt thường xuyên, sự lãnh đạo, chỉ đạo của Tỉnh ủy, Hội đồng nhân dân, Ủy ban nhân dân tỉnh; tranh thủ hiệu quả sự phối hợp của các cấp, các ngành, các địa phương, sự đồng tình tự giác, tích cực từ người dân.

Thứ hai, thực hiện phải đồng bộ trong chuỗi phát triển nông nghiệp sinh thái, tuần hoàn, công nghệ cao không thể tách rời với tiến trình phát triển kinh tế - xã hội tổng thể trên địa bàn. Đây không chỉ là một hướng đi nhằm nâng cao năng suất và giá trị gia tăng cho sản phẩm mà còn là chiến lược lâu dài, gắn với cam kết về giảm phát thải và thích ứng biến đổi khí hậu.

Thứ ba, nguồn nhân lực chất lượng cao, cùng với khoa học - công nghệ là động lực quan trọng, nâng cao hiệu quả sản xuất, tiết kiệm tài nguyên và giảm phát thải, công nghệ số, trí tuệ nhân tạo, Internet vạn vật vào sản xuất, quản lý là hướng đi tất yếu và đổi mới sáng tạo và khoa học công nghệ là trụ cột phát triển, để mở ra cánh cửa tương lai cho nông nghiệp Đồng Nai hội nhập và vươn xa.

Để hiện thực hóa mục tiêu NetZero

Bước vào giai đoạn 2025 - 2030, bên cạnh những thuận lợi lớn về đặc điểm, vị trí địa kinh tế chiến lược, những thành quả đạt được thời kỳ qua, nhất là về cơ sở hạ tầng kinh tế, xã hội ngày càng hoàn thiện; nhu cầu thị trường đối với nông sản sạch, hữu cơ, chất lượng cao, có nhiều cơ hội đến với các nước trên thế giới. Ngành Nông nghiệp và Môi trường cũng đứng trước nhiều khó khăn, thách thức đặt ra từ tình hình chung cũng như nội tại của nền sản xuất nông nghiệp tỉnh như: Biến đổi khí hậu, thiên tai, dịch bệnh dự kiến sẽ tiếp tục diễn biến phức tạp và khả năng cao sẽ xuất hiện dịch bệnh mới trên cây trồng, vật nuôi. Hiện tại, phần lớn mô hình ứng dụng công nghệ cao, hữu cơ, tuần hoàn mới chỉ triển khai ở mức thí điểm, diện tích và số lượng doanh nghiệp tham gia còn ít so với tổng thể; tính hiện đại chưa cao, chưa nhiều mô hình tự động hóa, chuyển đổi số toàn diện; chưa tạo sức lan tỏa mạnh, chưa gắn chặt với chuỗi giá trị (như: sản xuất - chế biến - tiêu thụ); chất lượng nguồn nhân lực, nhất là nguồn nhân lực chất lượng cao, tinh thông trong sản xuất nông nghiệp con ít so yêu cầu đặt ra.

Từ bối cảnh thực tiễn nêu trên, định hướng chiến lược giai đoạn 2025 - 2030, ngành nông nghiệp, môi trường xác định cần tập trung thực hiện các mục tiêu sau: Phát huy tối đa hiệu quả các nguồn lực tài nguyên thiên nhiên; Khai thác, sử dụng tài nguyên, đất đai, khoáng sản theo hướng tiết kiệm, hợp lý, hiệu quả và bền vững; Chủ động thích ứng với biến đổi khí hậu và tăng cường năng lực phòng, chống thiên tai, giảm phát thải khí từ sản xuất và nhà kính. Để đạt được những mục tiêu trên, ngành cần tập trung thực hiện các nhóm giải pháp cụ thể như sau:

Một là, xây dựng kế hoạch cụ thể phát triển nông nghiệp sinh thái, tuần hoàn, công nghệ cao. Ứng dụng mạnh mẽ công nghệ thông tin, nâng cao chất lượng công tác truyền thông để người dân kịp thời tiếp nhận kiến thức, thông tin, ngay cả bằng chính chiếc điện thoại thông minh trên tay của mình.

Hai là, phát triển nông nghiệp sinh thái, tuần hoàn, nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao, thích ứng biến đổi khí hậu và tiến tới Net Zero; đẩy mạnh chuyển đổi số, triển khai các nền tảng quản lý thông minh trong sản xuất, giám sát chất lượng và truy xuất nguồn gốc; tiếp tục thực hiện nhiệm vụ cơ cấu lại ngành nông nghiệp theo hướng phát triển nông nghiệp bền vững, nâng cao giá trị gia tăng và khả năng cạnh tranh sản phẩm.

Ba là, kịp thời, nhân rộng các mô hình nông nghiệp tuần hoàn, nông nghiệp sinh thái, nông nghiệp hữu cơ. Phát triển chăn nuôi công nghệ cao, chăn nuôi nhà tầng thông minh kết hợp năng lượng tái tạo, giảm thiểu chất thải và hạn chế phát thải khí nhà kính. Chú trọng trồng rừng, bảo tồn đa dạng sinh học, quản lý tài nguyên nước hiệu quả và phát triển nền kinh tế các-bon thấp.

Bốn là, hiện đại hóa, nâng cao chất lượng hoạt động của hệ thống dịch vụ nông nghiệp, thủy lợi theo hướng đa mục tiêu; bảo vệ thực vật, thú y được nâng tầm chuyên nghiệp, nhanh chóng, kịp thời trên cả 3 mặt: Dự báo, phòng ngừa và dập dịch phát sinh.

Năm là, chú trọng đào tạo, bồi dưỡng, nguồn nhân lực chất lượng cao, đăc biệt khu vực người dân, theo hướng “tri thức hóa nông dân”, đội ngũ cán bộ kỹ thuật cơ sở; đảm bảo chủ động đáp ứng yêu cầu phát triển đặt ra./.