Đẩy mạnh xuất bản điện tử sách chính luận góp phần bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng trong tình hình mới

Sách chính luận điện tử - công cụ chiến lược trong bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng thời kỳ chuyển đổi số

Sách chính luận là thể loại sách phản ánh, phân tích, luận giải các vấn đề về lý luận chính trị, tư tưởng, thể hiện đường lối, quan điểm của Đảng và các chủ trương, chính sách của Nhà nước trên cơ sở chủ nghĩa Mác - Lê-nin, tư tưởng Hồ Chí Minh, đồng thời góp phần định hướng dư luận, xây dựng niềm tin, củng cố lập trường tư tưởng cho cán bộ, đảng viên và nhân dân. Trong đời sống chính trị Việt Nam, sách chính luận giữ vai trò then chốt trong công tác tuyên truyền, giáo dục lý luận chính trị, góp phần hình thành thế trận vững chắc của Đảng trên lĩnh vực tư tưởng, bảo đảm sự lãnh đạo tuyệt đối của Đảng trong xây dựng và bảo vệ đất nước, giữ vững ngọn cờ độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội. Lịch sử cách mạng Việt Nam cho thấy, hệ thống sách chính luận đã luôn thể hiện vai trò nòng cốt trong việc lưu giữ, khái quát và nâng tầm lý luận về sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, thể hiện đóng góp của nền lý luận chính trị Việt Nam vào kho tàng tri thức của nhân loại, góp phần quảng bá về đất nước và con người Việt Nam với bạn bè quốc tế.

Trong thời kỳ chuyển đổi số hiện nay, việc đẩy mạnh xuất bản điện tử sách chính luận đóng vai trò quan trọng để xây dựng, củng cố cơ sở dữ liệu số chính thống, cung cấp hệ thống tài liệu đáng tin cậy để hỗ trợ việc học tập, nghiên cứu, bồi dưỡng lý luận chính trị của cán bộ, đảng viên và các tầng lớp nhân dân, tạo nguồn học liệu số đa dạng, dễ dàng tiếp cận cho hệ thống tuyên truyền, giáo dục, truyền thông. Với khả năng lan tỏa nhanh chóng và rộng rãi, sách chính luận điện tử không chỉ truyền tải chủ nghĩa Mác - Lê-nin, tư tưởng Hồ Chí Minh, đường lối của Đảng, chính sách của Nhà nước một cách sâu sắc và có hệ thống, mà còn là vũ khí tư tưởng sắc bén, và quan trọng nhất là tạo “sức đề kháng” bằng hàng rào tri thức bền vững trước các thông tin sai lệch, giúp định hướng nhận thức, đấu tranh phản bác các luận điệu sai trái, thù địch.

Thứ nhất, sách chính luận điện tử góp phần lan tỏa tư tưởng, đường lối, quan điểm đúng đắn của Đảng một cách nhanh chóng, sâu rộng. Khác với mô hình xuất bản truyền thống, xuất bản điện tử tận dụng công nghệ để phổ biến nội dung sách chính luận qua các nền tảng số, giúp truyền tải các quan điểm lý luận, đường lối, chủ trương của Đảng tới mọi tầng lớp nhân dân một cách nhanh chóng, linh hoạt, không giới hạn cả về không gian và thời gian, góp phần nâng cao nhận thức chính trị trong bối cảnh bùng nổ thông tin hiện nay. Với hình thức phát hành nội dung sách dưới dạng số hóa tương đối đa dạng và hiện đại, như sách điện tử (ebook), sách nói (audio book), sách đa phương tiện (multimedia book)..., cho phép người đọc tiếp cận nhanh chóng qua thiết bị điện tử như máy tính, điện thoại, máy đọc sách…, các nội dung tư tưởng, lý luận của Đảng trở nên dễ tiếp cận hơn, góp phần đáng kể vào việc nâng cao nhận thức chính trị trong xã hội, đặc biệt là đối với thế hệ trẻ.

Thứ hai, sách chính luận điện tử giúp tăng cường khả năng phản bác, đấu tranh với các luận điệu sai trái, thù địch. Trong bối cảnh những thông tin sai lệch, xuyên tạc nền tảng tư tưởng của Đảng xuất hiện ngày càng nhiều trên không gian mạng, sách chính luận điện tử có vai trò như một “công cụ phản biện học thuật và chính trị” chính thống và bền vững. Thông qua những lập luận khoa học và có hệ thống, với các dẫn chứng thực tiễn sinh động và tính chính danh về nguồn thông tin, sách chính luận điện tử có thể nhanh chóng cung cấp vũ khí lý luận sắc bén để cán bộ, đảng viên và nhân dân chủ động “tự miễn dịch tư tưởng”, tăng cường sức đề kháng trước các luận điệu phản động. Thực tế cho thấy, nhiều cuốn sách, bộ sách chính luận được xuất bản điện tử trong thời gian gần đây đã trở thành cẩm nang tra cứu, phục vụ đấu tranh một cách hiệu quả đối với các luận điệu sai trái, như: đòi Việt Nam “đa đảng”, “đa nguyên chính trị”; đòi “tự do báo chí” một cách vô lối; phủ nhận tính đúng đắn của chủ nghĩa Mác – Lê-nin, phủ nhận tư tưởng Hồ Chí Minh, phủ nhận bản chất xã hội chủ nghĩa của Việt Nam; xuyên tạc bản chất và ý nghĩa của cuộc đấu tranh chống tham nhũng, tiêu cực; xuyên tạc công cuộc cải cách, đổi mới…

Thứ ba, sách chính luận điện tử góp phần hiện đại hóa, đổi mới công tác giáo dục lý luận chính trị, tạo nguồn học liệu phong phú, dễ tiếp cận và có tính hệ thống, từ đó nâng cao chất lượng bồi dưỡng tư tưởng, đạo đức cho cán bộ, đảng viên, sinh viên, học sinh và quần chúng nhân dân. Các lớp học nghị quyết, bồi dưỡng tìm hiểu về Đảng, bồi dưỡng đảng viên mới… hiện nay đã tích hợp ngày càng nhiều các tư liệu số từ sách chính luận điện tử làm nguồn học tập, giúp học viên không chỉ tiếp thu một chiều mà có thể tự nghiên cứu, tra cứu sâu hơn, có tính hệ thống hơn trong học tập cũng như trong hoạt động thực tiễn. Các đề án trang bị sách cho xã phường, cơ sở những năm gần đây cũng ngày càng mở rộng khả năng tiếp cận tư liệu chính thống nói chung, sách chính luận nói riêng thông qua các tủ sách điện tử được thiết kế riêng cho từng nhóm đối tượng ở cơ sở. Sự lan tỏa rộng rãi của nguồn tư liệu số này qua đường link tài liệu học tập của các lớp bồi dưỡng, cũng như qua các trang sách điện tử của Nhà xuất bản Chính trị quốc gia Sự thật, như Stbook.vn, thuviencoso.vn, sachquocgia.vn… thời gian qua đã có đóng góp quan trọng, tạo một bước tiến lớn trong việc nâng cao nhận thức chính trị của các tầng lớp nhân dân.

Thứ tư, sách chính luận điện tử đóng vai trò trọng yếu tạo nên “thành trì số” bền vững về lý luận chính trị, tư tưởng của Đảng trên không gian mạng. Việc xuất bản điện tử sách chính luận là điều kiện then chốt để hình thành thư viện số dùng chung, mang tính phổ cập và thống nhất để truyền tải một cách nhất quán, chính thống những nội dung cốt lõi về chủ nghĩa Mác – Lê-nin, tư tưởng Hồ Chí Minh, về đường lối, quan điểm, chủ trương của Đảng, về luật pháp và chính sách của Nhà nước. Trên cơ sở thư viện số này, các cơ quan Đảng, Nhà nước, các tổ chức chính trị - xã hội có thể dễ dàng, nhanh chóng khai thác sử dụng trong thực hiện công việc chuyên môn của mình, cũng như chia sẻ, sử dụng trong hoạt động đào tạo, tuyên truyền, giáo dục chính trị - tư tưởng tới đội ngũ cán bộ, đảng viên và đông đảo quần chúng nhân dân. Như vậy, cơ sở dữ liệu số với thành phần cốt lõi là hệ thống sách chính luận có chất lượng và sức thuyết phục cao sẽ tạo nên được “thành trì số” vững chắc, khẳng định sự hiện diện mạnh mẽ nền tảng tư tưởng và đường lối lãnh đạo đúng đắn của Đảng trên không gian mạng, củng cố niềm tin của nhân dân vào con đường đi lên chủ nghĩa xã hội do Đảng cộng sản Việt Nam dẫn dắt.

Thứ năm, sách chính luận điện tử giúp định hướng dư luận, ổn định xã hội, củng cố lòng tin vào Đảng. Trong bối cảnh bùng nổ thông tin, với sự lan truyền mạnh mẽ của các luồng tư tưởng đa chiều, không ít trong số đó mang nội dung xuyên tạc, phản động, việc xuất bản và phổ biến sách chính luận điện tử có vai trò đặc biệt quan trọng trong công tác định hướng dư luận xã hội và củng cố trận địa tư tưởng của Đảng. Sách chính luận điện tử, với ưu thế về tốc độ lan tỏa, khả năng tiếp cận đa nền tảng và tính chính thống, có thể kịp thời truyền tải các luận điểm, tư tưởng, đường lối của Đảng đến cán bộ, đảng viên và nhân dân, nhất là giới trẻ. Thông qua việc diễn giải các vấn đề thời sự, chính trị, xã hội trên nền tảng lý luận Mác – Lê-nin và tư tưởng Hồ Chí Minh, các ấn phẩm chính luận điện tử nói chung, sách chính luận điện tử nói riêng không chỉ góp phần phản bác luận điệu sai trái, định hướng tư tưởng đúng đắn, mà còn giúp người dân hiểu rõ hơn về chủ trương, chính sách của Đảng, từ đó nâng cao sự đồng thuận xã hội, tăng cường niềm tin vào sự lãnh đạo của Đảng và Nhà nước. Trong những thời điểm nhạy cảm với sự biến động quốc tế hoặc các sự kiện chính trị lớn, sách chính luận điện tử đóng vai trò như “la bàn tư tưởng” giúp nhanh chóng ổn định tâm lý xã hội, tạo nên sự nhất quán trong nhận thức và hành động của cộng đồng.

Khó khăn, thách thức trong xuất bản sách chính luận điện tử hiện nay

Theo thống kê, tính đến đầu năm 2024, Việt Nam có 78,44 triệu người dùng Internet, tương đương 79,1% dân số và trên 75% người dùng mạng xã hội⁽¹⁾. Không gian mạng đã trở thành môi trường diễn ra hoạt động thông tin, truyền thông sôi động, nhưng cũng tiềm ẩn nhiều nguy cơ, đặc biệt là sự gia tăng hoạt động chống phá của các thế lực thù địch thông qua việc xuyên tạc, phủ nhận nền tảng tư tưởng của Đảng - phủ nhận chủ nghĩa Mác - Lê-nin, tư tưởng Hồ Chí Minh. Trước thực tiễn đó, việc sử dụng sách chính luận điện tử như một công cụ quan trọng để lan tỏa tri thức lý luận, củng cố niềm tin chính trị và nâng cao năng lực phản biện của cán bộ, đảng viên và nhân dân trở nên cấp thiết hơn bao giờ hết. Tuy nhiên, công tác xuất bản điện tử sách chính luận hiện nay vẫn đang gặp phải những khó khăn, thách thức không nhỏ.

Trước hết, đó là những hạn chế về hạ tầng công nghệ xuất bản điện tử. Trong thời gian gần đây, nhiều nhà xuất bản đã triển khai thực hiện chuyển đổi số và đã đạt được những kết quả quan trọng, nhất là từ khi Bộ Chính trị ban hành Nghị quyết số 57-NQ/TW, ngày 22-12-2024, về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia. Tuy nhiên, năng lực hạ tầng công nghệ của ngành xuất bản nhìn chung còn thiếu đồng bộ và chưa đủ chuyên sâu. Các nhà xuất bản chủ lực trong lĩnh vực lý luận chính trị vẫn chủ yếu dựa trên nền tảng công nghệ cũ, thiếu các phần mềm quản lý quy trình biên tập - xuất bản tích hợp, nền tảng phân phối nội dung số có khả năng bảo mật cao và tương thích đa thiết bị, cũng như hạn chế về công nghệ xử lý dữ liệu lớn. Ngoài ra, hạ tầng bảo mật số còn yếu, chưa đủ khả năng bảo vệ các sản phẩm chính luận khỏi nguy cơ bị sao chép, xuyên tạc hoặc tấn công từ các thế lực thù địch trên không gian mạng. Việc thiếu hệ thống thống kê, phân tích hành vi người dùng cũng khiến công tác đánh giá hiệu quả lan tỏa và định hướng nội dung chưa được thực hiện một cách khoa học, dẫn đến tình trạng xuất bản chưa thực sự bám sát nhu cầu tiếp cận thông tin của các nhóm độc giả đặc thù.

Về nguồn nhân lực xuất bản, có thể thấy một thực trạng đang tồn tại như một “điểm nghẽn kép”: phần lớn các biên tập viên lý luận chính trị vẫn chủ yếu được đào tạo theo mô hình truyền thống, thiếu hụt kiến thức và kỹ năng về công nghệ xuất bản số; trong khi đó, các kỹ thuật viên, lập trình viên, chuyên viên thiết kế số tuy nắm vững công nghệ nhưng lại tương đối yếu về kiến thức lý luận chính trị, dẫn đến sự thiếu gắn kết trong quá trình sản xuất nội dung chính luận điện tử. Đáng chú ý, nhiều cán bộ lãnh đạo, quản lý trong lĩnh vực này chưa nhận thức đầy đủ về bản chất và yêu cầu chuyên môn của hoạt động xuất bản điện tử, từ đó dẫn đến việc xem nhẹ hoặc thiếu quan tâm đến công tác đào tạo, bồi dưỡng nguồn nhân lực chuyên biệt. Không ít người vẫn hiểu đơn giản rằng xuất bản điện tử chỉ là việc “quét” sách giấy sang định dạng PDF rồi đưa lên mạng, mà chưa hình dung được toàn bộ quy trình phức tạp, chuyên sâu đằng sau một sản phẩm chính luận điện tử hiện đại. Trên thực tế, xuất bản điện tử là một lĩnh vực đòi hỏi sự tích hợp đa năng của nhiều nhóm kỹ năng: từ biên tập nội dung theo hướng tối ưu hóa cho giao diện số (cần cấu trúc văn bản mạch lạc, câu chữ ngắn gọn, dễ tiếp cận, dễ liên kết điều hướng…), đến xây dựng hệ thống dữ liệu và siêu dữ liệu chuẩn hóa (bao gồm thông tin mô tả, phân loại chủ đề, từ khóa, mã hóa truy xuất nhanh...), nhằm nâng cao khả năng tìm kiếm, gợi ý và chia sẻ trên các nền tảng số. Chính sự thiếu hụt kỹ năng và thiếu gắn kết liên ngành này đang làm giảm đáng kể chất lượng và hiệu quả lan tỏa của các ấn phẩm chính luận điện tử, ảnh hưởng trực tiếp đến vai trò của loại hình xuất bản này trong công cuộc đấu tranh bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng trên môi trường số.

Công tác định hướng nội dung và hình thức xuất bản điện tử sách chính luận cũng chưa theo kịp yêu cầu đổi mới phương thức tuyên truyền trong thời đại số. Một trong những vấn đề nổi bật là việc xây dựng nội dung sách chính luận điện tử còn thiên về lối tư duy truyền thống, nặng tính hàn lâm, học thuật, thiếu sự linh hoạt và sáng tạo trong cách tiếp cận, khiến cho việc truyền tải thông điệp chính trị đến các đối tượng công chúng, đặc biệt là giới trẻ, chưa thực sự hiệu quả. Nhiều ấn phẩm còn thiếu chiều sâu phân tích, hoặc rơi vào tình trạng “tuyên truyền một chiều” mà chưa đáp ứng được nhu cầu tranh biện, đối thoại lý luận vốn rất cần thiết trong việc phản bác các quan điểm sai trái, thù địch. Về hình thức, phần lớn sách chính luận điện tử hiện nay mới chỉ đơn thuần là sự chuyển đổi từ sách in sang định dạng số mà chưa được tái cấu trúc nội dung cho phù hợp với đặc điểm tiếp nhận trên nền tảng số - đòi hỏi sự ngắn gọn, dễ truy cập, dễ tương tác và có tính gợi mở cao. Sự thiếu đồng bộ giữa nội dung chính luận và công nghệ trình bày hiện đại đã dẫn đến tình trạng “nội dung đúng nhưng hình thức lỗi thời”, gây khó khăn trong việc tiếp cận và thuyết phục người đọc trong môi trường thông tin cạnh tranh gay gắt hiện nay.

Ngoài ra, việc thiếu một chiến lược tổng thể và liên kết chặt chẽ giữa các cơ quan chỉ đạo về tư tưởng - văn hóa, cơ quan xuất bản và các nền tảng công nghệ trong việc xác định các chủ đề trọng tâm, cần ưu tiên và cách tiếp cận phù hợp cho từng nhóm đối tượng độc giả cũng khiến cho nhiều sách chính luận rơi vào tình trạng dàn trải, thiếu điểm nhấn, hoặc khó áp dụng trong thực tiễn do chưa đáp ứng kịp thời các vấn đề thời sự nổi bật trong cuộc đấu tranh bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng.

Một vấn đề lớn nữa đối với việc phát triển xuất bản điện tử sách chính luận là sự thiếu đồng bộ, chưa rõ ràng và chưa theo kịp thực tiễn về cơ chế đầu tư tài chính cho hoạt động này. Hiện nay, phần lớn các nhà xuất bản sách lý luận chính trị đều là đơn vị sự nghiệp công lập, nguồn lực tài chính chủ yếu vẫn dựa vào ngân sách nhà nước cấp theo định mức truyền thống, chưa có những khoản mục riêng hoặc cơ chế phân bổ linh hoạt dành cho hạng mục chuyển đổi số, đầu tư công nghệ, nâng cấp hạ tầng kỹ thuật số và đào tạo nhân lực liên quan đến xuất bản điện tử. Trong khi đó, việc xây dựng và duy trì một hệ sinh thái xuất bản điện tử hiệu quả, đặc biệt là đối với các sản phẩm chính luận chính trị với yêu cầu mức độ chính xác, bảo mật và chất lượng nội dung cao lại đòi hỏi đầu tư lớn về phần mềm bản quyền, thiết bị số hóa, nền tảng lưu trữ, bảo mật thông tin, phân phối nội dung và các công cụ tương tác hiện đại. Các quy định hiện hành về tài chính trong lĩnh vực xuất bản chưa đủ linh hoạt để cho phép các đơn vị chủ động đầu tư hoặc liên doanh, liên kết với doanh nghiệp công nghệ. Việc triển khai số hóa hoặc thực hiện kế hoạch xuất bản sách điện tử vẫn phải thực hiện đầy đủ các thủ tục xét duyệt kinh phí truyền thống, trong khi thời gian thực hiện các dự án công nghệ như vậy lại đòi hỏi tính nhanh nhạy và thích ứng cao. Đây là một trong những lực cản lớn đối với tiến trình chuyển đổi số trong lĩnh vực xuất bản sách chính luận, ảnh hưởng trực tiếp đến khả năng lan tỏa các giá trị tư tưởng cốt lõi của Đảng trên không gian mạng.

Trong bối cảnh hiện nay, cuộc đấu tranh bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng đang ngày càng trở nên gay gắt, phức tạp và khốc liệt. Các thế lực thù địch, phản động, cơ hội chính trị triệt để lợi dụng mạng internet, phương tiện truyền thông xã hội và các nền tảng số để lan truyền thông tin sai lệch, xuyên tạc chủ trương, đường lối của Đảng, bóp méo lịch sử, kích động tâm lý chống đối, đặc biệt là hướng tới lôi kéo giới trẻ - lực lượng dễ bị tác động bởi truyền thông đa phương tiện hiện đại. Trong khi đó, sách chính luận điện tử - một trong những phương tiện có tầm quan trọng chiến lược trong định hướng tư tưởng, cung cấp tri thức lý luận chính trị chuẩn mực, chính thống - vẫn chưa theo kịp tốc độ và hình thức phát tán thông tin trên không gian mạng, khiến sách chính luận dường như còn bị “lạc nhịp” trước một không gian truyền thông đầy tính đối thoại, đa chiều và biến động từng giờ hiện nay.

Một số giải pháp đẩy mạnh xuất bản điện tử sách chính luận đáp ứng yêu cầu bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng trong kỷ nguyên số

Để đáp ứng yêu cầu “làm chủ trận địa” trên không gian số, công tác xuất bản điện tử đối với thể loại sách này cần có bước chuyển mình mạnh mẽ. Việc đẩy mạnh xuất bản điện tử sách chính luận không thể chỉ dừng lại ở đổi mới hình thức thể hiện nội dung lý luận, mà còn phải đặt trong tầm nhìn chiến lược xây dựng cơ sở dữ liệu số về tư tưởng chính trị của Đảng, nhằm phục vụ công tác tuyên truyền, giáo dục, nghiên cứu và đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch một cách hiệu quả. Đây không chỉ là yêu cầu nghiệp vụ chuyên ngành, mà còn là một đòi hỏi chính trị cấp thiết. Cụ thể:

Một là, đổi mới mạnh mẽ tư duy quản trị xuất bản, định hình lại chiến lược xuất bản điện tử sách chính luận với mục tiêu kép, theo đó, cần xác định đây không chỉ là thực hiện một phương thức truyền tải thông tin hiện đại, mà quan trọng hơn là để tạo dựng nền tảng dữ liệu số về những tri thức chính trị - tư tưởng của Đảng. Như vậy, chuyển đổi số không thể chỉ được nhìn nhận như dạng công cụ hỗ trợ kỹ thuật, mà còn phải được xác lập như một trục chiến lược xuyên suốt trong toàn bộ hoạt động xuất bản sách chính luận, đặc biệt là sách chính luận điện tử, từ quy hoạch và phát triển nội dung, biên tập, thiết kế, đến công tác truyền thông và phát hành. Cần xây dựng một hệ sinh thái số toàn diện, lấy độc giả làm trung tâm, công nghệ làm động lực và bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng làm mục tiêu cốt lõi, để mọi người dân Việt Nam có được chỗ dựa vững chắc về lập trường tư tưởng trên không gian số.

Hai là, xây dựng lộ trình chuyển đổi số bài bản, đồng bộ, với trọng tâm là chiến lược tiêu chuẩn hóa nguồn tài nguyên chính luận số để bảo đảm nguồn dữ liệu đầu vào chất lượng cao cho công tác bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng. Lộ trình này cần bao gồm các trụ cột chính: (1) Số hóa nội dung các tác phẩm chính luận kinh điển và hiện đại của Đảng, bao gồm cả tác phẩm của các nhà lý luận tiêu biểu, có vai trò định hình và điều chỉnh đường lối xây dựng và bảo vệ đất nước trong từng giai đoạn cách mạng; (2) Định hướng sử dụng dữ liệu số một cách hiệu quả cho từng nhóm người dùng bằng cách ưu tiên chọn lọc, tối ưu hóa một số nội dung quan trọng hướng đến các nhóm đối tượng tiếp nhận đặc thù, bảo đảm tính chuẩn xác về tư tưởng - chính trị, tính linh hoạt trong diễn đạt và tính phù hợp với môi trường tiếp nhận thông tin hiện đại; (3) Tăng cường đầu tư hạ tầng công nghệ chuyên sâu phục vụ xuất bản điện tử sách chính luận, như các phần mềm quản trị nội dung tích hợp, nền tảng phân phối nội dung số có mức độ bảo mật cao, hệ thống dữ liệu lớn; chuẩn hóa siêu dữ liệu theo mô hình MARC21⁽²⁾, Dublin Core⁽³⁾ hoặc các chuẩn thư viện hiện đại⁽⁴⁾ để tăng khả năng tích hợp và liên thông với các hệ thống thư viện, cơ sở dữ liệu trung ương và địa phương; (4) Xây dựng liên kết hệ thống, mở rộng hệ sinh thái xuất bản, tăng cường kết nối giữa các đơn vị xuất bản với các nền tảng truyền thông, mạng xã hội, các tổ chức giáo dục - đào tạo, cũng như với các doanh nghiệp công nghệ để đưa nội dung sách chính luận đến đúng người, đúng thời điểm, đúng cách và đúng mục đích.

Ba là, thiết lập mạng lưới quốc gia về xuất bản điện tử sách chính luận, quy tụ các nhà xuất bản, cơ quan lý luận, cơ sở đào tạo lý luận chính trị, trung tâm dữ liệu và doanh nghiệp công nghệ, trong đó Nhà xuất bản Chính trị quốc gia Sự thật giữ vai trò nòng cốt trong việc cung cấp, kiểm định và cập nhật nội dung chính luận chuẩn mực, bảo đảm an toàn thông tin, bảo mật dữ liệu, ngăn chặn nguy cơ xuyên tạc, bóp méo nội dung lý luận chính trị. Mạng lưới này cần dựa trên nền tảng tích hợp trí tuệ nhân tạo để phân tích, truy xuất nội dung, phát hiện điểm nóng về tư tưởng, hỗ trợ công tác định hướng dư luận và tuyên truyền phản bác. Cần xây dựng cơ sở dữ liệu chung về tác phẩm, tác giả, chủ đề chính luận, có cập nhật theo thời gian thực và liên thông với hệ thống thư viện, cơ quan tuyên giáo và dân vận các cấp. Có cơ chế liên kết dữ liệu giữa hệ thống thông tin của Ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương, Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch, các cơ sở đào tạo lý luận và báo chí - truyền thông, các cơ quan nghiên cứu chiến lược, các đơn vị nắm bắt dư luận xã hội và các nhà xuất bản. Tạo sự gắn kết hữu cơ giữa công tác xuất bản điện tử sách chính luận với truyền thông chính trị đa nền tảng như mạng xã hội, báo điện tử và các kênh phát thanh, truyền hình số..., nhằm khắc phục tình trạng phân tán, tăng tính tổng lực trong tổ chức xuất bản và phát hành sách chính luận điện tử.

Bốn là, đẩy mạnh ứng dụng dữ liệu lớn và trí tuệ nhân tạo trong quản trị nội dung sách chính luận điện tử. Để làm được điều đó, cần đặc biệt quan tâm phát triển các công cụ tự động phân tích hành vi người dùng để đề xuất nội dung chính luận phù hợp theo ngữ cảnh tiếp nhận (định hướng nội dung dành cho cán bộ lãnh đạo, quản lý; giảng viên, sinh viên, đảng viên ở cơ sở...); tự động tạo báo cáo lan tỏa nội dung tư tưởng theo từng địa bàn, từng lĩnh vực, để giúp cấp ủy, ban tuyên giáo các địa phương nắm bắt nhu cầu và đánh giá hiệu quả của công tác truyền thông chính trị - tư tưởng; kịp thời đưa ra dự báo về các chủ đề nhạy cảm cần nhanh chóng đưa vào nội dung sách chính luận, từ đó điều phối lực lượng chuyên gia và biên tập viên xây dựng các “sách chính luận nhanh” bằng những hình thức hiện đại. Như vậy, tư duy về khái niệm “xuất bản điện tử sách chính luận” cũng cần được mở rộng hơn, theo đó ấn phẩm chính luận điện tử có thể là những khối thông tin vốn chứa đựng trong sách chính luận kiểu truyền thống nhưng được biên tập một cách có chủ ý dành cho môi trường số hiện đại (dưới dạng eBook, infographic, podcast, video ngắn...), không nhất thiết phải “đóng cứng” toàn bộ thông tin chứa đựng trong cả một cuốn sách chính luận xuất bản theo cách thức truyền thống để đưa lên môi trường số, nhằm giảm mức độ “cồng kềnh” của thông tin lý luận chính trị. Tuy nhiên, để bảo đảm tính chặt chẽ, chính thống và tiện tra cứu khi cần, những khối thông tin đó cần phải được đặt liên kết trực tiếp dẫn đến nguồn tài liệu chính luận gốc, có mức độ bảo mật và tin cậy cao.

Năm là, nâng cao năng lực đội ngũ cán bộ, phát triển nguồn nhân lực số về xuất bản và phát hành sách chính luận. Cần thúc đẩy việc xây dựng đội ngũ cán bộ biên tập viên, kỹ sư dữ liệu, cán bộ truyền thông và phát hành với chức năng đa nhiệm, vừa hiểu sâu về tri thức lý luận chính trị và vững chắc về lập trường tư tưởng, vừa làm chủ được kỹ năng công nghệ, quản trị dữ liệu. Tiến tới xây dựng chuẩn nghiệp vụ mới cho người làm xuất bản chính luận thời đại số, gắn với việc sử dụng các công cụ số, khai thác trí tuệ nhân tạo và làm việc trong môi trường dữ liệu hóa toàn diện. Như vậy, việc đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ cán bộ này cần được đặc biệt coi trọng và đầu tư bài bản, bởi đây là khâu đột phá, có ý nghĩa quyết định trong việc thực hiện chiến lược chuyển đổi số quốc gia nói chung, đẩy mạnh công tác xuất bản điện tử sách chính luận cho mục tiêu bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng nói riêng. Trước mắt, cần đẩy mạnh hơn nữa việc triển khai thực hiện các chính sách đặc thù để thu hút nhân lực công nghệ vào lĩnh vực xuất bản. Đối với đội ngũ nhân lực hiện tại, cần tăng cường đào tạo chéo giữa các khối nhân lực bằng cách yêu cầu và tạo điều kiện để các biên tập viên được bồi dưỡng, tập huấn về công nghệ và truyền thông số; đồng thời các kỹ thuật viên, lập trình viên, chuyên viên thiết kế số… phải được bồi dưỡng, quán triệt sâu sắc hơn về tư tưởng, lý luận chính trị và tư duy phản biện. Các đơn vị xuất bản, nhất là các nhà xuất bản chủ lực về sách chính luận, cần tăng cường tổ chức các hội thảo, toạ đàm khoa học chuyên đề để có diễn đàn trao đổi rộng rãi, chuyên sâu về việc gắn kết các tri thức, kỹ năng liên ngành như vậy trong nội bộ từng đơn vị cũng như trong toàn ngành.

Sáu là, tiếp tục hoàn thiện thể chế và xây dựng cơ chế đặc thù cho lĩnh vực xuất bản điện tử sách chính luận. Cụ thể, cần nghiên cứu ban hành chiến lược cấp quốc gia về xây dựng cơ sở dữ liệu số trong lĩnh vực tư tưởng - chính trị, trong đó xác định xuất bản điện tử sách chính luận là một trong các nguồn dữ liệu chiến lược trọng yếu. Thí điểm và nhân rộng mô hình liên kết công - tư trong xuất bản điện tử sách chính luận, nhất là hợp tác giữa các nhà xuất bản với doanh nghiệp công nghệ trong phát triển nền tảng, phần mềm, phân tích dữ liệu và tiếp cận thị trường. Bên cạnh đó, cần có cơ chế tài chính đặc thù dành cho lĩnh vực xuất bản sách lý luận chính trị, đặc biệt là có ngân sách dành riêng cho chuyển đổi số trong xuất bản sách chính luận, hỗ trợ hạ tầng kỹ thuật, bản quyền nội dung cũng như thu hút các chuyên gia giỏi vừa có sự am hiểu sâu sắc về những nội dung chính trị, tư tưởng, vừa có thể làm chủ công nghệ xuất bản hiện đại. Ngoài ra, cũng cần có cơ chế phối hợp tốt hơn giữa các cơ quan, đơn vị trong chia sẻ dữ liệu, định hướng nội dung chính luận điện tử và phản hồi dư luận xã hội để kịp thời lựa chọn những chủ đề cấp thiết, nội dung phù hợp, định dạng hiệu quả và thời điểm xuất bản tối ưu, đặt trong chiến lược tổng thể về công tác tư tưởng trên không gian mạng.

Trong bối cảnh toàn cầu hóa thông tin và chuyển đổi số diễn ra sâu rộng, việc xuất bản điện tử sách chính luận, với ưu thế vượt trội về công nghệ, khả năng lưu trữ, chia sẻ và lan tỏa tri thức nhanh chóng, đang ngày càng khẳng định vai trò là một trong những phương thức quan trọng, hiệu quả trong việc nâng cao nhận thức chính trị, củng cố lập trường tư tưởng cho cán bộ, đảng viên và nhân dân. Để thực sự xây dựng được một “pháo đài tư tưởng” vững chắc trên không gian mạng trong kỷ nguyên số, cần có sự đồng hành, phối hợp chặt chẽ giữa các cơ quan quản lý, các nhà xuất bản, các tổ chức đào tạo và nghiên cứu lý luận, các nhà khoa học, chuyên gia công nghệ và cộng đồng bạn đọc, từ đó kiến tạo một hệ sinh thái dữ liệu tư tưởng số mang tầm chiến lược quốc gia, đủ sức dẫn dắt, định hướng và bảo vệ thành quả cách mạng trên mặt trận tư tưởng trong mọi hoàn cảnh lịch sử, đặc biệt là cung cấp hành trang tri thức chính trị - tư tưởng đúng đắn và bền vững cho các thế hệ tương lai./.

------------------------

(1) https://mst.gov.vn/internet-viet-nam-ba-muoi-nam-phat-trien-than-toc-197241227122858638.htm
(2) Xem: Ứng dụng MARC21 tại Thư viện Quốc gia Việt Nam, https://nlv.gov.vn/tai-lieu-nghiep-vu/ung-dung-marc21-tai-thu-vien-quoc-gia-viet-nam.html
(3) Xem: Dublin Core là gì?, https://www.vlink.asia/dublin-core-la-gi/
(4) Xem: XML, Metadata và Dublin Core Metadata, https://nlv.gov.vn/tai-lieu-nghiep-vu/xml-metadata-va-dublin-core-metadata.html