Đóng góp ý kiến của các chuyên gia, nhà khoa học vào Dự thảo các văn kiện Đại hội XIV của Đảng

Các đồng chí: Hoàng Trung Dũng, Ủy viên Trung ương Đảng, Tổng Biên tập Tạp chí Cộng sản; Phạm Minh Tuấn, Phó Tổng Biên tập Tạp chí Cộng sản; Phạm Thị Thinh, Phó Giám đốc, Phó Tổng Biên tập Nhà xuất bản Chính trị quốc gia Sự thật đồng chủ trì hội nghị. Tham dự hội nghị có đại diện lãnh đạo các ban, bộ, ngành trung ương, các chuyên gia, nhà khoa học, nhà quản lý.

Phát biểu đề dẫn, đồng chí Phạm Thị Thinh, Phó Giám đốc, Phó Tổng Biên tập Nhà xuất bản Chính trị quốc gia Sự thật nhấn mạnh, Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIV của Đảng là sự kiện chính trị trọng đại, có ý nghĩa quyết định đối với tương lai phát triển của đất nước trong kỷ nguyên mới. Trong bối cảnh thế giới đang có những thay đổi nhanh chóng, sâu sắc, khó lường; trong nước đang triển khai mạnh mẽ các quyết sách chiến lược rất quan trọng, Dự thảo các văn kiện trình Đại hội XIV không chỉ tổng kết chặng đường phát triển 5 năm qua, xác định mục tiêu, nhiệm vụ trong 5 năm tới mà còn định hình tư duy chiến lược, tầm nhìn và định hướng phát triển đất nước đến giữa thế kỷ XXI. Dự thảo các văn kiện trình Đại hội XIV với kết cấu, nội dung có nhiều đổi mới đã thể hiện tinh thần nhìn thẳng vào sự thật, đánh giá khách quan tình hình, trên cơ sở đó đề ra quan điểm chỉ đạo, mục tiêu phát triển đất nước, các định hướng, nhiệm vụ trọng tâm và giải pháp đột phá để phát triển nhanh và bền vững đất nước. Trên tinh thần đó, hội nghị cần tập trung trao đổi, thảo luận làm rõ các nội dung sau:

Thứ nhất, tiếp tục đóng góp ý kiến, góp phần làm rõ những vấn đề lý luận, thực tiễn về nhiệm vụ chính trị trọng tâm của toàn Đảng và toàn dân tộc trong kỷ nguyên mới.

Thứ hai, từ thực tiễn thời gian qua, trên cơ sở phân tích, đánh giá kết quả đạt được, chỉ ra hạn chế trong thực hiện nhiệm vụ chính trị trên các lĩnh vực, làm rõ các nguyên nhân của hạn chế, yếu kém, nhất là nguyên nhân chủ quan. Đây là một trong những nội dung quan trọng khi chúng ta vừa tiến hành sắp xếp, tinh gọn tổ chức bộ máy, tinh giản biên chế, từ đó xuất hiện nhiều vấn đề đặt ra cần đánh giá, phân tích, rút kinh nghiệm.

Thứ ba, đề nghị các chuyên gia, nhà khoa học, các đại biểu tập trung thảo luận, làm rõ những giải pháp đồng bộ, khả thi để toàn Đảng, toàn dân và toàn quân thực hiện tốt nhiệm vụ chính trị trọng tâm trong kỷ nguyên vươn mình của dân tộc.

Hội nghị nhận được gần 50 tham luận của các đồng chí là Ủy viên Trung ương Đảng, các ban, bộ, ngành và của các chuyên gia, nhà khoa học, nhà quản lý… Tại hội nghị, đã có 8 ý kiến phát biểu, thể hiện sự quan tâm sâu sắc, tâm huyết, trí tuệ đối với việc hoàn thiện Dự thảo các văn kiện trình Đại hội đại biểu lần thứ XIV của Đảng. Các ý kiến đã tập trung phân tích, đánh giá sâu những thành tựu và dấu ấn nổi bật của đất nước đạt được trong nhiệm kỳ 2020 - 2025; khẳng định những bước tiến mạnh mẽ trong hoàn thiện thể chế, nâng cao chất lượng xây dựng pháp luật và năng lực quản trị quốc gia, tạo môi trường thuận lợi cho phát triển đất nước. Các chủ trương về tiếp tục hoàn thiện Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa, cải cách tư pháp, cải cách hành chính, phân cấp, phân quyền, hoàn thiện mô hình chính quyền địa phương 2 cấp… được triển khai quyết liệt, nhất quán. Các đại biểu đánh giá cao kết quả nổi bật về ổn định kinh tế vĩ mô, phát triển thị trường, đổi mới mô hình tăng trưởng, thúc đẩy kinh tế số, kinh tế xanh, kinh tế tuần hoàn; ghi nhận sự chuyển biến tích cực trong xây dựng môi trường văn hóa, phát huy giá trị văn hóa và con người Việt Nam; cùng với những tiến bộ trong giáo dục, y tế, an sinh xã hội, giảm nghèo; nhấn mạnh việc giữ vững độc lập, chủ quyền, toàn vẹn lãnh thổ; bảo đảm an ninh chính trị, trật tự, an toàn xã hội; xử lý hiệu quả các thách thức an ninh phi truyền thống; thế trận quốc phòng toàn dân, an ninh nhân dân tiếp tục được củng cố. Các ý kiến cũng đánh giá cao bước phát triển vượt bậc trong việc nâng cao vị thế và uy tín quốc tế của Việt Nam. Quan hệ đối ngoại tiếp tục đi vào chiều sâu, góp phần giữ vững môi trường hòa bình, tạo thuận lợi để phát triển đất nước.

Phát biểu tại hội nghị, GS, TS Vũ Văn Hiền đã làm rõ những điểm mới về tăng cường quốc phòng, an ninh trong Dự thảo các văn kiện trình Đại hội XIV của Đảng. Theo đó, có 4 nhóm vấn đề lớn: về đánh giá tình hình; về quan điểm chỉ đạo; xác định rõ mục tiêu cốt yếu để xây dựng lực lượng quốc phòng, an ninh; về nhiệm vụ và giải pháp. Những điểm mới đó thể hiện sự phát triển cả về tư duy cũng như tầm nhìn dài hạn về quốc phòng, an ninh. 

GS, TS Trần Ngọc Đường nhấn mạnh quan điểm “tiếp tục đổi mới tư duy phát triển” trong tham luận “Tiếp tục đổi mới tư duy phát triển trong Dự thảo các văn kiện trình Đại hội XIV của Đảng”. GS, TS Trần Ngọc Đường khẳng định, những thành tựu đất nước ta đạt được trong thời gian qua là kết quả của đường lối, chủ trương đúng đắn, nhất là đường lối đổi mới của Đảng. Nội dung “tiếp tục đổi mới tư duy phát triển” trong Dự thảo các văn kiện trình Đại hội XIV của Đảng phản ánh nhận thức sâu sắc, toàn diện của Đảng trước yêu cầu phát triển mới; thể hiện tầm nhìn trí tuệ, quyết tâm chính trị cao trong việc mở ra những đột phá chiến lược, cụ thể: Đổi mới tư duy phát triển trước hết phải đổi mới nhận thức về động lực và mục tiêu của sự phát triển; mở rộng và làm sâu sắc hơn tư duy về hội nhập, phát triển bền vững; chuyển mạnh sang quản trị phát triển hiện đại, coi đổi mới thể chế là khâu đột phá.

Với tham luận “Định hướng phát triển giáo dục, khoa học, công nghệ và môi trường trong văn kiện Đại hội XIV: Những điểm mới và kiến nghị”, đồng chí Nguyễn Quang Huân, Ủy viên Đoàn Chủ tịch Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, đại biểu Quốc hội khóa XV đã góp ý trực tiếp về vấn đề phát triển giáo dục - đào tạo, khoa học, công nghệ và môi trường, nêu ra những ý kiến mà cử tri và nhân dân quan tâm. Đối với giáo dục, đào tạo đó là các vấn đề chuộng bằng cấp, thi cử nặng tính hình thức; đẩy lùi bệnh thành tích và vấn đề dạy thêm, học thêm; cập nhật chương trình giáo dục theo chuẩn quốc tế. Về khoa học - công nghệ cần bổ sung nội dung cụ thể: Loại bỏ cơ chế nghiên cứu khoa học “đặt hàng từ trên xuống” để tuân theo sự điều tiết của kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa; tăng cường huy động phong trào toàn dân đổi mới sáng tạo; khuyến khích cộng đồng doanh nghiệp tham gia đổi mới sáng tạo; đẩy mạnh ứng dụng công nghệ tiên tiến thay thế công nghệ lạc hậu. Về môi trường, cần bảo đảm an ninh nguồn nước; xử lý căn cơ vấn đề ô nhiễm rác thải, nước thải, khí thải từ sinh hoạt và từ các làng nghề, khu công nghiệp…

PGS, TS Trần Khắc Việt, nguyên Viện trưởng Viện Xây dựng Đảng, Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh làm rõ yêu cầu mới đối với công tác xây dựng Đảng trong nhiệm kỳ 2026 - 2031, đó là: Xây dựng Đảng ngang tầm lãnh đạo đất nước bước sang kỷ nguyên phát triển mới; tổng kết lý luận và thực tiễn 100 năm Đảng lãnh đạo cách mạng và đất nước, 40 năm thực hiện Cương lĩnh xây dựng đất nước trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội, chuẩn bị phát triển Cương lĩnh mới và bổ sung, sửa đổi Điều lệ Đảng; bảo đảm thích ứng với mô hình tổ chức và cơ chế vận hành mới của  hệ thống chính trị...

Phát biểu kết luận hội nghị, đồng chí Hoàng Trung Dũng, Ủy viên Trung ương Đảng, Tổng Biên tập Tạp chí Cộng sản ghi nhận, đánh giá cao những ý kiến phát biểu tâm huyết, trách nhiệm của các đại biểu. Đồng chí Hoàng Trung Dũng nhấn mạnh, hội nghị là diễn đàn để trao đổi, thảo luận, phân tích những vấn đề lý luận và thực tiễn về những nội dung quan trọng, có ý nghĩa quyết định đối với sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa; đặc biệt là làm rõ hơn những vấn đề đang đặt ra trong bối cảnh mới, khi cả hệ thống chính trị đang tiến hành cuộc cách mạng về tổ chức bộ máy, chuẩn bị các điều kiện cần thiết để dân tộc vững bước vào kỷ nguyên vươn mình. Từ đó, đề xuất những ý kiến góp phần hoàn thiện Dự thảo các văn kiện trình Đại hội XIV của Đảng, đáp ứng niềm tin, khát vọng của toàn Đảng, toàn dân ta đối với sự nghiệp cách mạng của đất nước trong những năm tiếp theo.

Các ý kiến tham luận thống nhất đánh giá, Dự thảo các văn kiện trình Đại hội XIV có tính khái quát cao, dễ hiểu, dễ nhớ, dễ thực hiện, đánh giá khách quan những thành tựu của đất nước về tình hình kinh tế - xã hội, quốc phòng - an ninh, xây dựng Đảng trong nhiệm kỳ 2020 - 2025. Dự thảo các văn kiện trình Đại hội XIV đã cầu thị, nhìn thẳng vào khó khăn, hạn chế; định hướng rõ nét cho một nhiệm kỳ mới với nhiều cơ hội đan xen những khó khăn, thách thức.

Các đại biểu nhấn mạnh, cần tiếp tục nhìn rõ khó khăn, hạn chế, từ đó đề ra phương hướng, giải pháp phù hợp; đề cập đến một số bất cập của việc vận hành mô hình chính quyền địa phương 2 cấp (tuy nhiên, cần khẳng định đây là khó khăn bước đầu, quy luật tất yếu của mọi cuộc cách mạng, khi hoàn thiện về thể chế và tổ chức bộ máy mọi việc sẽ đi vào quỹ đạo); chỉ rõ hơn lực cản cho tăng trưởng 2 con số, bất cập trong nhận thức, vận hành lĩnh vực văn hóa - giáo dục và phát triển con người; đề phòng sự chủ quan, bằng lòng với những gì đã có... Về phương hướng, nhiệm vụ sắp tới, Dự thảo các văn kiện trình Đại hội XIV cần xác định rõ hơn những thách thức, tác động của tình hình thế giới, thách thức của khu vực, trong nước, từ đó cụ thể hóa các mục tiêu, nhiệm vụ cho nhiệm kỳ tới. Cần đề cập sâu hơn một số nội dung trọng tâm có tầm chiến lược trong lĩnh vực kinh tế, văn hóa, quốc phòng, công tác xây dựng Đảng và hệ thống chính trị, công tác đối ngoại.

Đồng chí Hoàng Trung Dũng nhấn mạnh, Đại hội XIV của Đảng sẽ mở ra kỷ nguyên mới - kỷ nguyên vươn mình, đây là một cuộc cách mạng đánh dấu thành tựu phát triển của công cuộc đổi mới để mang lại hạnh phúc cho người dân, theo đó cần phải phát huy sức mạnh của nhân dân, xây dựng "thế trận lòng dân" vững chắc, quan tâm công tác đối ngoại nhân dân để người dân có đủ hành trang là chủ, làm chủ. Tập trung xây dựng quốc phòng - an ninh hiện đại, các lực lượng nòng cốt vững mạnh về chính trị, tiềm lực, xây dựng khu vực phòng thủ vững chắc. Trước tình hình thiên tai diễn biến phức tạp, Dự thảo các văn kiện trình Đại hội XIV cần đề ra các giải pháp mạnh mẽ, đột phá trong phòng, chống thiên tai, biến đổi khí hậu và phải nêu cao trách nhiệm của người dân trong việc bảo vệ môi sinh, môi trường; cùng với việc chú trọng phát triển kinh tế nhà nước, phải đặc biệt quan tâm phát triển kinh tế tư nhân theo các định hướng mới của Bộ Chính trị, Ban Chấp hành Trung ương; tiếp tục quan tâm loại bỏ những rào cản, thẳng thắn nhìn nhận những điểm nghẽn trong thể chế để tháo gỡ, đặc biệt quan tâm phát triển văn hóa, con người, xác định là điểm cốt lõi, quan trọng, tạo môi trường, điều kiện để mỗi công dân có trách nhiệm, là chủ thể hiến kế, giám sát, phản biện các chủ trương, chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước…/.