Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn: Giám sát của Quốc hội phải đi vào thực chất, kiến tạo phát triển

Tổng Bí thư Tô Lâm và các Ủy viên Bộ Chính trị: Chủ tịch nước Lương Cường, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính gửi lẵng hoa chúc mừng. Cùng dự Diễn đàn có Bí thư Trung ương Đảng, Chánh án Tòa án nhân dân tối cao Lê Minh Trí.

Phát biểu chỉ đạo diễn đàn, Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn nêu rõ: Căn cứ Hiến pháp nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam, Luật Tổ chức Quốc hội, để bảo đảm gắn kết chặt chẽ hoạt động giám sát với việc thực hiện chức năng lập pháp và quyết định các vấn đề quan trọng của đất nước, lần đầu tiên, Ủy ban Thường vụ Quốc hội tổ chức Diễn đàn của Quốc hội về hoạt động giám sát.

Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn cho biết, việc giám sát đã được Chủ tịch Hồ Chí Minh chỉ đạo từ năm 1946. Chủ tịch Hồ Chí Minh đã đi giám sát nhiều cuộc tại những địa bàn quan trọng về kinh tế - xã hội, gần dân, sát dân để hiểu dân. Các Chủ tịch Quốc hội: Trường Chinh, Lê Quang Đạo, Nguyễn Hữu Thọ… đều có những hoạt động giám sát để kiến tạo, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Giám sát ngày nay là để kiến tạo phát triển đất nước trong kỷ nguyên mới, kỷ nguyên vươn mình của dân tộc. Quốc hội khóa XV rất quan tâm tới công tác giám sát; nhiều cuộc giám sát được thực hiện nghiêm túc, có chất lượng và đều báo cáo với đại biểu Quốc hội, cử tri và nhân dân.

Theo Chủ tịch Quốc hội, thời gian qua, hoạt động giám sát của Quốc hội đã đạt được những kết quả nổi bật. Công tác xây dựng, hoàn thiện thể chế về hoạt động giám sát được tăng cường, cơ bản đáp ứng với thực tiễn; sự phối hợp chặt chẽ, kịp thời, hiệu quả giữa các cơ quan của Quốc hội, Chính phủ, Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, Tòa án nhân dân tối cao, Viện Kiểm sát nhân dân tối cao, Kiểm toán Nhà nước, Thanh tra Chính phủ; các bộ, ngành, địa phương, các cơ quan báo chí.

Bên cạnh đó, hoạt động chất vấn đã trở thành một hình thức giám sát hiệu quả trong hoạt động của Quốc hội, thu hút sự quan tâm, theo dõi của nhân dân. Các kỳ họp Quốc hội đều có hoạt động chất vấn và trả lời chất vấn. Hội đồng Dân tộc, các ủy ban của Quốc hội tổ chức các phiên giải trình về những vấn đề cử tri, nhân dân quan tâm. Đặc biệt, hoạt động giám sát thể hiện rõ quan điểm đồng hành của Quốc hội với Chính phủ, kịp thời tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc. Công tác dân nguyện được đổi mới thực chất, thường xuyên, công khai, kịp thời, đúng thẩm quyền và quy định pháp luật. Tại phiên họp hằng tháng, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đều xem xét, thảo luận báo cáo về công tác dân nguyện. 

Hoạt động giám sát văn bản quy phạm pháp luật ngày càng thiết thực, hiệu quả, năm sau tốt hơn năm trước. Bộ Chính trị đã ban hành Nghị quyết số 66-NQ/TW, về đổi mới công tác xây dựng và thi hành pháp luật đáp ứng yêu cầu phát triển đất nước trong kỷ nguyên mới; Quốc hội ban hành Nghị quyết số 197/2025/QH15, về một số cơ chế, chính sách đặc biệt tạo đột phá trong xây dựng và tổ chức thi hành pháp luật. Ban Chỉ đạo Trung ương về hoàn thiện thể chế, pháp luật đã tổ chức 2 phiên họp để rà soát những vướng mắc về thể chế để tháo gỡ… Kỳ họp thứ 8, Kỳ họp bất thường lần thứ 9 và Kỳ họp thứ 9, Quốc hội ban hành nhiều luật, nghị quyết tập trung tháo gỡ nhiều điểm nghẽn về thể chế, khơi thông nguồn lực phát triển đất nước.

Bên cạnh kết quả đạt được, Chủ tịch Quốc hội chỉ rõ những hạn chế, khó khăn, vướng mắc, đó là: Việc thực hiện các kết luận, kiến nghị giám sát chưa đầy đủ; việc theo dõi, đôn đốc thực hiện các kết luận giám sát chưa thực sự quyết liệt, thường xuyên. Công tác phối hợp giữa hoạt động giám sát của Quốc hội với hoạt động kiểm toán, thanh tra, kiểm tra có lúc chưa thực sự chặt chẽ; chưa có cơ chế, chính sách rõ ràng, thuận lợi để nhân dân, cử tri thực hiện quyền giám sát. Cơ chế, điều kiện bảo đảm cho hoạt động giám sát chưa đáp ứng được yêu cầu...

Chủ tịch Quốc hội nhấn mạnh, tại các kỳ họp gần đây của Quốc hội khóa XV đã ban hành số lượng lớn các luật, nghị quyết; cùng với những đổi mới trong Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật, trong đó phân cấp, phân quyền mạnh mẽ cho Chính phủ và chính quyền địa phương; yêu cầu quản lý nhà nước khi thực hiện mô hình chính quyền địa phương 2 cấp cũng đặt ra những vấn đề mới. Thời gian tới, Ủy ban Thường vụ Quốc hội sẽ tổ chức nhiều cuộc giám sát thường xuyên, đột xuất để phát hiện vấn đề khó khăn để kịp thời tháo gỡ. Ủy ban Thường vụ Quốc hội sẽ tiếp thu ý kiến của các đại biểu để nghiên cứu, sửa đổi Luật Hoạt động giám sát của Quốc hội và hội đồng nhân dân, trình Quốc hội xem xét, thông qua tại Kỳ họp thứ 10, Quốc hội khóa XV tới đây, bảo đảm các nghị quyết giám sát được thực hiện nghiêm túc trong thực tiễn.

Diễn đàn được tổ chức trong 1 ngày, nội dung trọng tâm thể hiện trong 2 chuyên đề gồm: "Hoạt động giám sát của Quốc hội góp phần phát triển kinh tế - xã hội của đất nước" và "Hoạt động giám sát của Quốc hội góp phần hoàn thiện thể chế, chính sách, pháp luật". Chủ tịch Quốc hội đề nghị các diễn giả và đại biểu tham gia trao đổi, thảo luận tập trung, đi thẳng vào các nội dung trọng tâm, đề xuất những giải pháp cụ thể và thiết thực. Các cơ quan thông tấn, báo chí đưa tin, tổng thuật đầy đủ, chính xác, khách quan diễn biến của diễn đàn. Các đại biểu tham dự nghiêm túc, đầy đủ. Kết thúc diễn đàn, Ban Tổ chức sẽ xây dựng Báo cáo tổng thuật gửi tới Quốc hội, Chính phủ, các ban, bộ, ngành và địa phương để kịp thời phục vụ việc sửa đổi toàn diện Luật Hoạt động giám sát của Quốc hội, hội đồng nhân dân và sửa đổi, bổ sung các văn bản quy phạm pháp luật có liên quan.

Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn tin tưởng, diễn đàn sẽ nhận được nhiều ý kiến trí tuệ, tâm huyết, trách nhiệm của các các đại biểu Quốc hội, các chuyên gia, nhà khoa học, nhà nghiên cứu, đóng góp tích cực vào việc hoàn thiện thể chế liên quan đến hoạt động giám sát trong giai đoạn mới của đất nước, góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế, xã hội, bảo đảm quốc phòng - an ninh, xây dựng hệ thống chính trị trong sạch, vững mạnh, phòng, chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực./.

Hà Phương (tổng hợp)