TCCS - Lòng yêu nước, tự hào dân tộc không chỉ là một tình cảm tự nhiên, mà còn là truyền thống dân tộc được hun đúc từ chính lịch sử hào hùng của dân tộc Việt Nam, được tiếp nối, bồi đắp từ thế hệ trước đến thế hệ sau. Khát vọng tự cường dân tộc trở thành mạch nguồn cuộn chảy trong lịch sử dân tộc và cả trong tâm hồn con người Việt Nam, trở thành lẽ sống và hành động của mọi thế hệ đoàn viên, thanh niên.

Tiếp bước truyền thống lịch sử anh hùng

Trong dòng lịch sử mấy ngàn năm dựng nước và giữ nước, người Việt Nam luôn vượt qua muôn vàn thử thách bằng chính đôi tay và khối óc của mình. Bài học “đem sức ta mà giải phóng cho ta” thể hiện ngay cả ở lúc “nếm mật nằm gai” cho đến khi toàn thắng, giữ nền thái bình muôn thuở bằng thực lực và đối sách, cương nhu kết hợp hài hòa. Đó chính là giá trị cốt lõi, là chân lý mà Chủ tịch Hồ Chí Minh đã đúc kết trong Báo cáo chính trị Đại hội lần thứ II của Đảng Cộng sản Việt Nam tháng 2-1951: “Dân ta có một lòng nồng nàn yêu nước. Đó là một truyền thống quý báu của ta. Từ xưa đến nay, mỗi khi Tổ quốc bị xâm lăng, thì tinh thần ấy lại sôi nổi, nó kết thành một làn sóng vô cùng mạnh mẽ, to lớn, nó lướt qua mọi sự nguy hiểm, khó khăn, nó nhấn chìm tất cả lũ bán nước và lũ cướp nước”⁽¹⁾.

Chính bởi nhìn ra sức mạnh tự cường vĩ đại ấy, mà 75 năm về trước, Đảng Cộng sản Việt Nam và Chủ tịch Hồ Chí Minh đã lãnh đạo nhân dân ta, chớp thời cơ “ngàn năm có một” làm nên thắng lợi vẻ vang của cuộc Cách mạng Tháng Tám, mở ra một kỷ nguyên mới: Kỷ nguyên giải phóng dân tộc gắn liền với giải phóng giai cấp công nhân và nhân dân lao động, độc lập dân tộc gắn liền với chủ nghĩa xã hội. Tuyên ngôn Độc lập ngày 2-9-1945 đã khẳng định: Pháp chạy, Nhật hàng, Bảo Đại thoái vị. Dân ta đã đánh đổ các xiềng xích thực dân gần 100 năm nay để gây dựng nên nước Việt Nam Độc lập. Dân ta lại đánh đổ chế độ quân chủ mấy mươi thế kỷ mà lập nên chế độ dân chủ cộng hòa”. Trong quá trình đó, Đảng Cộng sản Việt Nam - đội tiên phong của giai cấp công nhân, đồng thời là đội tiên phong của nhân dân lao động và của dân tộc Việt Nam luôn chú trọng phát huy sức mạnh đại đoàn kết toàn dân tộc, kết hợp hài hòa sức mạnh dân tộc và sức mạnh thời đại; đoàn kết dân tộc và đoàn kết quốc tế; tự lực, tự cường dân tộc với hội nhập quốc tế. Đặc biệt, Đảng ta luôn tin tưởng và phát huy mạnh mẽ vai trò của thanh niên Việt Nam.

Với lý tưởng cao đẹp, sẵn sàng dấn thân, khát khao muốn được khẳng định và cống hiến, trong bất cứ thời kỳ nào, đoàn viên, thanh niên đều là lớp người đi đầu trong cuộc chiến đấu giành, giữ độc lập dân tộc và xây dựng xã hội mới - xã hội xã hội chủ nghĩa. Khát vọng tự cường đã trở thành động lực, là lẽ sống và hành động của các thế hệ đoàn viên, thanh niên Việt Nam trong những chặng đường lịch sử hào hùng của đất nước.

Cao trào đấu tranh trong những năm 30 của thế kỷ XX, với đỉnh cao Xô-viết Nghệ  - Tĩnh, là trận thử lửa đầu tiên đối với lớp đoàn viên, thanh niên cộng sản. Cũng trong trận thử lửa này, lịch sử đã để lại tấm gương oanh liệt của người thanh niên Lý Tự Trọng, với câu nói bất hủ: “Con đường của thanh niên chỉ có thể là con đường cách mạng chứ không thể có con đường nào khác”, đã trở thành phương châm hành động của tuổi trẻ Việt Nam. Trong cao trào giải phóng dân tộc mà đỉnh cao là tổng khởi nghĩa Cách mạng Tháng Tám năm 1945, dưới sự lãnh đạo của Đảng, đứng đầu là Chủ tịch Hồ Chí Minh, thanh niên Việt Nam đã cùng toàn quân, toàn dân quyết tâm đem tất cả tinh thần và lực lượng, tính mạng và của cải để giữ vững quyền tự do, độc lập. Tháng 12-1946, hưởng ứng lời kêu gọi toàn quốc kháng chiến chống thực dân Pháp xâm lược của Chủ tịch Hồ Chí Minh, với ý chí “cảm tử để Tổ quốc quyết sinh”, thanh niên cả nước đã một lòng cùng toàn dân nêu cao tấm gương sáng ngời về tinh thần xả thân vì độc lập, tự do. Qua chín năm trường kỳ kháng chiến chống thực dân Pháp xâm lược, Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh và tuổi trẻ cả nước đã hiến dâng cho Tổ quốc Việt Nam hàng chục vạn đoàn viên, thanh niên ưu tú, gần ba triệu người tham gia bộ đội chủ lực, năm triệu lượt người tham gia dân quân du kích, dân công hỏa tuyến. Tiếp đó, với tinh thần lao động quên mình xây dựng chủ nghĩa xã hội ở miền Bắc, Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh đã động viên các tầng lớp đoàn viên, thanh niên tham gia công cuộc xây dựng phát triển kinh tế, văn hóa xã hội. Phong trào “Lao động tình nguyện vượt mức kế hoạch nhà nước” 5 năm lần thứ nhất (năm 1961 - 1965) đã có 2 triệu đoàn viên, thanh niên đăng ký tình nguyện, 6 vạn đoàn viên, thanh niên thực hiện vượt mức kế hoạch, 22 ngàn đoàn viên, thanh niên là chiến sĩ thi đua, 37 đoàn viên, thanh niên được tặng danh hiệu anh hùng lao động, nhiều điển hình “Người tốt, việc tốt” trên các lĩnh vực, làm hậu thuẫn cho sự nghiệp giải phóng miền Nam.

Trong công cuộc giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước, với ý chí “không có gì quý hơn độc lập, tự do”, với tinh thần “xẻ dọc Trường Sơn đi cứu nước”, dưới sự lãnh đạo của Đảng và Chủ tịch Hồ Chí Minh, Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh đã động viên các tầng lớp đoàn viên, thanh niên tham gia vào hai phong trào “3 sẵn sàng” và “5 xung phong”. Có 7 triệu đoàn viên, thanh niên đã đăng ký tình nguyện; 1,5 triệu đoàn viên, thanh niên nhận nhiệm vụ khó mà Đảng yêu cầu. Phong trào “3 sẵn sàng” và “5 xung phong” đã đáp ứng được nhiệt huyết của đoàn viên, thanh niên, khao khát được cống hiến sức lực và trí tuệ cho đất nước. Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh đã động viên đoàn viên, thanh niên cả nước góp phần đánh bại các chiến lược chiến tranh của đế quốc Mỹ. Với chiến dịch thần tốc mùa Xuân năm 1975, đế quốc Mỹ xâm lược đã thất bại thảm hại trước sức mạnh và ý chí đấu tranh kiên cường của nhân dân Việt Nam dưới ngọn cờ của Đảng và Bác Hồ vĩ đại. Đại thắng mùa Xuân năm 1975 tô thắm thêm truyền thống của Đoàn.

Khi đất nước đã được hòa bình, thống nhất, đoàn viên, thanh niên Việt Nam tiếp tục là lực lượng xung kích, đi đầu trong công cuộc xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Trong bối cảnh lịch sử ấy, khát vọng về tự cường dân tộc của đoàn viên, thanh niên Việt Nam tiếp tục được thể hiện bằng những phong trào hành động mang đậm sức trẻ, đầy tinh thần nhiệt huyết, sáng tạo của tuổi trẻ. 

Xây dựng hình ảnh thanh niên giàu khát vọng tự cường dân tộc

Sau gần 35 năm tiến hành công cuộc đổi mới, từ một đất nước nghèo nàn, có cơ sở vật chất - kỹ thuật, kết cấu hạ tầng kinh tế - xã hội lạc hậu, trình độ thấp, đến nay Việt Nam đã vươn lên trở thành nước đang phát triển có thu nhập trung bình; đời sống vật chất và tinh thần của nhân dân được nâng cao; công tác xây dựng Đảng và hệ thống chính trị có bước đột phá; khối đại đoàn kết toàn dân tộc không ngừng được củng cố; chính trị, xã hội ổn định, quốc phòng - an ninh, độc lập, chủ quyền được giữ vững; vị thế và uy tín của đất nước ngày càng được nâng cao trên trường quốc tế.

Trong giai đoạn lịch sử này, tuổi trẻ Việt Nam luôn cùng “hành quân theo bước chân những người anh hùng”, “hành quân theo chân Bác”, tiếp bước cha anh đi đầu trong công cuộc đổi mới. Hai phong trào “Thanh niên lập nghiệp”, “Tuổi trẻ giữ nước” đã thu hút hàng triệu đoàn viên, thanh niên tham gia; qua đó, xuất hiện nhiều tấm gương điển hình trong lao động, chiến đấu, học tập, xây dựng cuộc sống mới. Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh và thanh niên Việt Nam luôn là lực lượng xung kích đi đầu lập thân, lập nghiệp, tình nguyện, sáng tạo trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, góp phần tạo nên những thành công bước đầu trong tiến trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước và tích cực, chủ động hội nhập quốc tế ngày càng sâu rộng.

Ngày nay, các thế hệ đoàn viên, thanh niên tiếp tục hành động với khát vọng tự cường dân tộc. Lớp lớp thanh niên công nhân đang phát huy truyền thống vẻ vang của giai cấp, hăng say làm việc, không ngừng lao động sáng tạo làm ra nhiều của cải vật chất cho xã hội, tích cực nâng cao tay nghề, chủ động tham gia nghiên cứu và phát huy đổi mới, có nhiều sáng tạo trong lĩnh vực khoa học - công nghệ. Đông đảo thanh niên nông dân đang phấn đấu tăng năng suất lao động góp phần làm giàu cho quê hương. Đội ngũ trí thức trẻ đang phát huy trí tuệ sáng tạo, không ngừng vươn lên với hoài bão cống hiến ngày càng nhiều cho quê hương, đất nước. Những doanh nhân trẻ Việt Nam đang chấp nhận thử thách, nỗ lực xây dựng hình ảnh thanh niên khát vọng tự cường dân tộc phát huy hiệu quả trong hội nhập quốc tế. Hàng chục triệu đoàn viên, thanh niên sống trong hòa bình, đang được “thắp sáng ước mơ tuổi trẻ”, luôn tâm nguyện phấn đấu vươn lên, góp phần xây dựng đất nước giàu đẹp, văn minh.

Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh tiếp tục phát huy tinh thần xung kích, sáng tạo, sức trẻ của thanh niên, tạo môi trường để thanh niên hành động, cống hiến; qua đó, có đóng góp xứng đáng vào công cuộc xây dựng và bảo vệ Tổ quốc trong thời kỳ mới. Đại hội Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh toàn quốc lần thứ XI, nhiệm kỳ 2017 - 2022 đã xác định và triển khai thực hiện trong toàn Đoàn ba phong trào hành động cách mạng: Phong trào “Thanh niên tình nguyện”, “Tuổi trẻ sáng tạo”, “Tuổi trẻ xung kích bảo vệ Tổ quốc”; và ba chương trình đồng hành với thanh niên: Chương trình “Đồng hành với thanh niên trong học tập”, “Đồng hành với thanh niên khởi nghiệp, lập nghiệp”, “Đồng hành với thanh niên rèn luyện và phát triển kỹ năng trong cuộc sống, nâng cao thể chất, đời sống văn hóa tinh thần”. Qua nửa nhiệm kỳ triển khai thực hiện các phong trào hành động cách mạng, các chương trình đồng hành với thanh niên, đến nay tuổi trẻ cả nước đạt được nhiều thành tích nổi bật, để lại nhiều dấu ấn đặc biệt, thể hiện rõ qua mọi mặt của công tác đoàn và phong trào thanh niên, thiếu nhi. Các hoạt động do Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh tổ chức đã thực sự tạo môi trường, truyền cảm hứng cho đoàn viên, thanh niên, thể hiện tinh thần xung kích, tình nguyện, sáng tạo trên tất cả các lĩnh vực đời sống. Các cơ sở Đoàn đã tổ chức được 292.309 lượt hoạt động tình nguyện, thu hút được 9.086.471 lượt đoàn viên, thanh niên tham gia, tăng gấp ba lần so với năm 2018 (3.084.163 lượt đoàn viên, thanh niên tham gia các hoạt động tình nguyện); qua đó, tiếp tục khẳng định sự tăng trưởng về diện rộng và tác động của phong trào. Đến nay, toàn Đoàn thực hiện được 562 công trình thanh niên cấp tỉnh (tăng 140 công trình so với năm 2018), 4.570 công trình thanh niên cấp huyện (tăng 419 công trình so với năm 2018), 228.334 công trình, phần việc thanh niên cấp cơ sở (tăng 152.348 công trình so với năm 2018), với tổng giá trị là 1.511 tỷ 851 triệu đồng (tăng 725 tỷ 223 triệu đồng so với năm 2018).

Để công tác giáo dục của Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh tiếp tục phát huy hiệu quả, có tác động tích cực tới các đoàn viên, thanh niên, đặc biệt là các nội dung về giáo dục chính trị, tư tưởng, bồi dưỡng lý tưởng cách mạng, học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh thì việc nắm bắt tình hình, định hướng dư luận xã hội và đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch cần được quan tâm, đầu tư; giáo dục truyền thống cách mạng, lòng yêu nước, tinh thần đổi mới sáng tạo cho thanh niên, thiếu nhi, giúp khơi dậy niềm tự hào, ý chí tự lực, tự cường dân tộc, biến tình yêu đất nước thành hành động cụ thể trong thanh niên, thiếu nhi. Các hoạt động vận động đoàn viên, thanh niên đề xuất ý tưởng sáng tạo tiếp tục được đẩy mạnh, nhiều ý tưởng, sáng kiến mới có tính ứng dụng cao, tập trung vào các vấn đề xã hội quan tâm, như môi trường, giao thông, giáo dục, quản lý đô thị, cải cách hành chính. Các hoạt động hỗ trợ thanh niên khởi nghiệp, lập nghiệp được triển khai đồng bộ, đều khắp từ Trung ương đến cơ sở. Công tác truyền thông về các sự kiện, hoạt động xã hội đã thực sự tạo hiệu ứng lan tỏa trong đoàn viên, thanh niên và toàn xã hội. Nhiều ý tưởng, sáng kiến được đề xuất, phát huy; nhiều công trình, giá trị mới trong học tập, lao động, khởi nghiệp, lập nghiệp đã được thực hiện. Công tác phụ trách Đội Thiếu niên tiền phong Hồ Chí Minh và bảo vệ, chăm sóc, giáo dục thanh, thiếu niên, nhi đồng có chuyển biến tích cực. Công tác xây dựng Đoàn, mở rộng mặt trận đoàn kết tập hợp thanh niên, đoàn viên tham gia xây dựng, bảo vệ Đảng và hệ thống chính trị được quan tâm triển khai. Việc phát triển đoàn viên mới được chú trọng, đặc biệt là tỷ lệ đoàn kết, tập hợp thanh niên tăng dần qua từng năm. Ý thức chính trị của người đoàn viên, thanh niên từng bước được nâng lên.

Năm 2020 là năm diễn ra nhiều sự kiện trọng đại của đất nước, như kỷ niệm 90 năm Ngày thành lập Đảng Cộng sản Việt Nam (3-2-1930 - 3-2-2020), kỷ niệm 45 năm Ngày giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước (30-4-1975 - 30-4-2020), kỷ niệm 130 năm Ngày sinh Chủ tịch Hồ Chí Minh (19-5-1890 - 19-5-2020); kỷ niệm 75 năm Cách mạng Tháng Tám và Quốc khánh 2-9 và là năm tổ chức đại hội đảng các cấp tiến tới tổ chức Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII của Đảng. Phát huy niềm tự hào và ý thức trách nhiệm của tuổi trẻ, sự tin tưởng tuyệt đối của tổ chức Đoàn đối với Đảng; đồng thời, lan tỏa sâu rộng, hiệu triệu và thôi thúc các cấp bộ Đoàn tiếp tục đẩy mạnh các phong trào thi đua, lập nhiều thành tích chào mừng các ngày lễ lớn của đất nước, các sự kiện chính trị quan trọng của Đảng Cộng sản Việt Nam, Trung ương Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh lựa chọn chủ đề công tác năm 2020 là “Tuổi trẻ Việt Nam tự hào tiến bước dưới cờ Đảng”. Tập trung vào chủ đề công tác cùng với việc sơ kết giữa nhiệm kỳ triển khai Nghị quyết Đại hội Đoàn toàn quốc lần thứ XI và nghị quyết đại hội Đoàn các cấp, toàn Đoàn luôn xác định những công trình, phần việc, hoạt động sao cho thiết thực, hiệu quả, tiếp tục khơi dậy trong đoàn viên, thanh niên khát vọng dựng xây đất nước, khát vọng tự cường dân tộc.

Có thể khẳng định, tự cường dân tộc là một truyền thống vô cùng đáng tự hào của dân tộc ta. Cùng với các chặng đường lịch sử vẻ vang của dân tộc, khát vọng về tự cường dân tộc đã trở thành lẽ sống, phương châm hành động của lớp lớp thanh niên Việt Nam. Đối với thế hệ đoàn viên, thanh niên hôm nay, khát vọng tự cường dân tộc không chỉ là tinh thần xung kích ra trận, sẵn sàng nhập ngũ để bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa, mà còn là tinh thần cống hiến tài năng, trí tuệ, tâm sức của mình để xây dựng đất nước ta ngày càng “đàng hoàng hơn, to đẹp hơn, sánh vai với các cường quốc năm châu” như Bác Hồ hằng mong muốn. Để khát vọng tự cường dân tộc mãi là điểm tựa, tạo nên sức mạnh to lớn trong công cuộc xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa, thời gian tới các cấp bộ Đoàn cần tiếp tục đẩy mạnh công tác xây dựng Đảng vững mạnh, bảo vệ Đảng, bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng và phải coi đó là nhiệm vụ quan trọng hàng đầu của tổ chức Đoàn và mỗi đoàn viên, thanh niên hôm nay./.

----------------------------------------------

(1) Văn kiện Đảng toàn tập, Nxb. Chính trị quốc gia, Hà Nội, 2001, t. 12, tr. 33 - 34